Biekorf. Jaargang 46

[p. 65]

Een Rechterlijke Verzoening.
Langemark 1402.

In de middeleeuwen werd voor zekere veroordeelingen wegens moord, door den baljuw, als vertegenwoordiger van den Graaf, of door andere voorname personen tusschengekomen, om een verzoening tot stand te brengen tusschen den moordenaar en de familieleden van den vermoorde⁽¹⁾. De straf werd dan kwijtgescholden, maar de moordenaar moest eerst zekere voorwaarden vervullen: missen laten opdragen voor zijn slachtoffer, schadevergoeding aan de familieleden, verre bedevaarten en openbare boetedoening. Na het vervullen van deze voorwaarden, greep de verzoening plaats in een kerk, waar de naastbestaanden van den vermoorde den vredekus gaven aan den moordenaar, en zwoeren nooit weerwraak te zullen nemen; ontrouw aan zulk een eed werd aanzien als vredebreuk, en werd meestal met den dood gestraft.

Hier te Langemark moest de moordenaar 150 pond par. als schadevergoeding betalen, een jaar lang een wekelijksche mis doen celebreeren, in bedevaart gaan naar Sint Jacob te Compostella in Spanje, en daarna opnieuw naar de St. Pieterskerk te Rome, en eindelijk een nobel als aalmoes uitgeven: daarna zou de verzoening gesloten worden in de kerk van St. Jan bij Ieper, waarna de moordenaar met een brandende toorts moest beewegen naar de O.L. Vrouwkerk te Brielen.

J.D.S.

(1) Zie Biekorf, 1938, bl. 14: De veeten in het Brugsche Vrije.

Akte van Zoendinc, 1402.

Als van den faite vander doot van Fence den Brabandre, van Langmarc, die ghebrocht was van live ter doot, up 't heerscep van Bleveke, toebehorende der stede van Ypre, ligghende jn de prochie van Langmarc, bi der hand van Hannin van Rosebeke, diere als van manslachten of ghebannen was van den vorseyden heerscepe. Soe es een zoendinc ghetraitiert ende ghemaect biden middele van Janne van den Kerchove, bailliu van Ypre, jnder maniere hier naer volghende.

[p. 66]

Eerst dat de vrienden van den doden over zoene ende moordzoene zullen hebben 150 lib. par.

Item, eene zielmesse de wouke een jaer lane van der date deser lettre, over de ziele van den doden, jn wat steden dat het den vrienden van den doden ghelieven sal.

Item, den zelven Janne van Rosebeque te doene eene pelgrimage 't Sent Jacops in Ghalissien, te purne⁽¹⁾ bin viertich daghen naer dats hem Jan van den Ywade, Passin de Scot ende Joris Luux vermanen sullen, ende te purne met palstre ende scerpe soe vorseit es, 't Sent Jans in de kerke, ende lettren te bringhene dat hyse ghedaen hebbe, up de peyne van 30 lib. par.

Item, hem van daer wederghekeert zynde, dat hi ten vermaene van den zelven sal bin 40 daghen achter 't vermanen, purren jn de zelve kerke ende doen eene pelgrimage te hoghe Rome ende als ghelike brmghen lettren van dat hise ghedaen hebbe, up de peyne van 48 scellinghen groten; ende al de peynen sullen hebben de vrienden van den doden ende daer mede souden de pelgrimagen quite zyn.

Item, eenen nobel te commiteerne daer 't den zelven drien personen ghelieven sal.

Item, dat de zelve Jan van Rosebeke solempnelike zoendinc ende cussinghe doen sal den vrienden van den vorseyden doden, in sente Janskerke vorseyt, ende stappans dat ghedaen, dat hi in sulken state van habite trecken sal t'Onser Vrauwen ten Briele, ende daer offeren ende eenparelic draghen van de vorseyde kerke van Sente Jans, eene keerse van drien ponden was.

Dit was aldus ghetractiert den 29^en dach van Laumaend jn 't jaer ons Heeren M.CCCC.I (1402 n. st.), ende waren hier of boorgen...

Ende hier up was 't soendinc ghedaen ende ghekust t'Sent Jans jn de kerke, sondaechs 26^en dach in Sporkele jn 't jaer vorseyt, ende stappans de pelgrimage ghedaen ten Briele ende de mondzoene betaelt, ende den pais ghewyst ende ooc ghesworen biden vorseiden 4 personen als eedzweerres, up de peine van paixbraken ende moordaden, diere yet boven dade of dade doen...

Rijksarchief te Brugge. Ieper, 1^e reeks, n^r 5062, f^os 12 v.-13.

(1) Porren = vertrekken.