Biekorf. Jaargang 46

Te Wonterghem in 1878-1884.

Storm in 't land!

Overal wierd het nieuw lied gezongen:

Zij zullen haar niet hebben

de schoone ziel van 't kind!...

gemaakt op de Vlaamsche Leeuw, gedicht van Eerw. Heer Amaat Joos, te dien tijde leeraar in de Normaalschole te Sint-Niklaas, en naderhand overleden als kanunnik te Gent.

Ze zongen alhier nog, op ‘ Leve de Panne’:

Te Wonterghem gaat het niet lukken,
o geuzen, uw goddeloos werk,
ge'n zult onze ziel niet ontrukken
aan God en zijn Heilige Kerk!

ge krult u lijk slangen

en zoekt ons te vangen,

maar ach! zijt gerust,

gij slangen, we zullen

u voort laten krullen

zoo lange als 't u lust

[p. 102]

Nog èn ander lied op ‘Die Wacht am Rhein’:

We zingen al met blijde stem
voor u mijn dierbaar Wonterghem!
En menig geuzenviazeur
verkropt, en krijgt een blauw koleur,
en zegt: Bij Satan, 't is fenijn,
zoo lange er zulke prochiën zijn!
Fenijn ja, voor een geuzenmaag,
en ik toch bitterlijk beklaag
alwie het booze geuzennet
voor Wonterghem ooit openzet!

*^**

De beruchte minister Pieter Van Humbeeck zond mannen uit, die den toestand van 't onderwijs onderzoeken moesten; (schoolenkwest, l'enquête scolaire).

Die enquêteurs hielden zitdag, en aten en dronken ten koste van Jan en alleman. - Herders, geestelijken of voorname lieden, wierden onderhoord. - Maar dat enkwest bracht weinig eerde aan den geuschen dijk.

De schoolmeester Clemens Tijdgat, ongehuwd, was liberaal in 't herte en liberaal in g'heel zijn doeninge! Hij kon schoone klappen en was geren gezien. Hij deed Heeren komen uit Gent voor ne groote meeting of volksvergaringe.

Die Heeren kwamen van Grammene-statie met ne groote leêren portemoné onder hunnen arm. Meester Tijdgat was er bij.

Ons schoolkinders trokken ze tegen, al zingen, en die Heeren zeîn: A la bonne heure! Monsieur Tijdgat, voilà une belle manifestation! Maar als ze, bij 't naderen, de schoone ziel van 't kind verstonden, waren ze lijk van d'hand Gods geslegen! Die meeting van Meester Tijdgat was èn blauw baaitje!

Maar voor de Zondag daarachter was 't katholijke meeting.

Advokaat Herman De Badts uit Gent, en Julius Devos, opsteller van 't Handelsblad van Antwerpen, kwamen, en met ongehoorden bijval, ons volk onderrichten.

[p. 103]

Die Julius Devos wierd naderhand Kapucijn; (Pater René).

*^**

De katholijke schoie stond gebouwd schuins over Cieske Verougstrate's smisse, links, den weg op naar Denterghem toe; de grond was goedjunstig afgestaan door Vrouw W^e van den overleden Burgemeester Van Hecke.

Sedert, wierd die schole in woonhuis veranderd en met witte steentjes bezet; daar verblijft nu M. Odilon Campe-De Mets.

*^**

Herder Van Hulle, nen braven oude man, zond mij naar Gent, bij kanunnik De Vos, om ne schoolmeester te vragen, maar we kwamen er van af met èn tijdeke te wachten.

'k Was nog in mijn seminarie-verlof, en we moesten alleszins maken dat we beginnen konden vóór Meester Tijdgat.

De katholijke schole ging open. Blondientje Spiessens zorgde voor de kleentjes.

Plechtige messe ter eere van God den H. Geest, en 's namiddaags wandelinge tot aan Gothem-buize. Ik zelve hield drie weken schole.

'k Zag voor mij al die welgezinde kinders zitten, waaronder è jongentje met heldere oogen: 't was Cyrielke De Meester, zoon van Kamiel De Meester-Slock, nu Herder op Erembodeghem.

*^**

Den toestand bleef wat moeilijk! - We kregen nu en dan, voor tijdelijken dienst maar, ne schoolmeester uit Gent, en Herder Van Hulle die ziek wierd, ging 'et nog uithouden tot nieuwjaar.

Bij zijn dood kwam Herder Leander Devriendt (onderherder te Meirelbeke), en hij ook, al was 't in 't putje van den Winter, hij ook moest ingehaald worden.

Meester Tijdgat liep rond: Waarom uw huizen pinten? ge 'n hebt geen dichten.

[p. 104]

Mijn zuster Marie liet mij dat weten in 't seminarie, en de zaterdagavond kwam Leonaard Declerck uit Brugge te Wonterghem toe, met ne pak dichten, gedrukt bij Verbeke-Loys, in de Wulfhagestraat. Iederen dicht met ne roôn boord, en voor ieder huis van 't dorp.

De menschen waren geriefd, en onthaalden hunnen nieuwen Herder met al de blijdschap van hun dankbaar herte; ze zetten hun vaantjes op de sneeuwhoopkes die wederzijds de bane versierden.

*^**

Meester en Koster Heer Gustaf De Mets van Astene, nen hoogst begaafden en verdienstelijke man, nam de schole over van Meester Tijdgat, die later in èn werkmansweunste gestorven is, en Herder Vervaet afwees die hem bezoeken wilde.

Meester en Koster Heer Gustaf de Mets trouwde met de nichte van Herder Devriendt, Jufvr. Eulalie De Caluwé. - Later waren 't zijn dochters Jufvr. Esther en Jufvr. Anaïse die 't onderwijs beheerden.

Jufvr. Esther trouwde met koster Heer Remi De Neve, en Jufvr. Anaïse met Heer Odilon Campe.

Moeder Eulalie ging naar Zele.

*^**

De tijden waren gestild. - In de kiezingen van 1884 kwam de regeering verpletterd uit den slag. De vrije scholen wierden aangenomen of geldelijk ondersteund, en alles ging nu zijnen oude katholijke gang voort. De schoolstrijd was uit!

Heil! mijn dierbaar Wonterghem!

Kortrijk.

A. Mervillie.