Biekorf. Jaargang 45

[p. 131]

Westvlaamsche zanten.
(Vervolg van blz. 55)

Krote - Krotte.

1.	Zegswijze te Poperinge: ‘een hond houden om de krotte van zijn huis te bassen’ d.w.z. om den tegenovergestelden indruk te wekken (krotte = armoede, ellende).
2.	Te Knokke en op veel andere plaatsen: ‘krotte met striepen’ = groote ellende.
3.	In Veurne-Ambacht: ‘van krottegem zijn’ = krotte hebben. Het w. krote, krotte komt van klotte, klodde (kluit, aardkluit).
4.	Krottedekksrtje: zie verder onder kwijllap.
5.	Een krote, krotte is in Veurne-Ambacht een haarwrong der vrouwen (zie hooger dodde, duts). Hier is krote een kluwen, vgl. vlaskrote.

Kruipen. Zegswijze te Knokke: hij ziet ze kruipen = hij lijdt groote pijne, hij verkeert in een zeer vervelenden toestand.

Kruisteeken. Spotrijmpje op het kruisteeken te Dudzeele:

In den naam de spaker,
den koperen aker,
den ijsderen pot,
de palingschare,
en den bezemstok.

Deze rijmpjes zijn wel 't verzamelen weerd, omdat zij soms eigenaardige woorden en wendingen bevatten.

Wat zou spaker kunnen zijn?

Krullekoptjes. Zoo heet te Knokke een potplantje met veel dicht aaneengesloten kleine blaadjes, wel eenigszins aan een krullekop gelijkend. Het is de Nertera depressa, afkomstig uit Java en de Philippijnen. Te Westkapelle heet het een baard.

Kudden (Heist): anderwatten. (Zie Biek. 1937, bl. 227).

Kuipertjes. Zoo heeten te Kortemark de gekweekte sleutelbloemen (Primula). Elders bakkertjes. De haagwinden zijn kuiperblommen te Asper, Huise en Singem(Paque). Kuipkens

[p. 132]

zijn akeleien te Gaver en klokjes (Campanula) te Exaarde, Lokeren, Saffelare, Wetteren (Paque). Dus blijkbaar om den vorm der bloemen.

Kuiptjes (uitspr. kuuptjes) zijn in de kindertale te Dudzeele de eindjes schorseneelen die op tafel komen.

Kurremul (Knokke). In kurremul geslegen. Ds patatten zijn in kurremul gekookt. De Bo geeft kurremurre. Waarschijnlijk komt kurremurre uit kurremul: kurre = korn, korrel, mul = meel, stof.

Kwakkel. Hoe komt het dat de kwakkel geen steert en heeft? De veugels zaten in d'herberge. De kwakkel, den eeuwigen duts, moest het gelag betalen. Hij trachtte weg te flimpen maar wierd door den weerd bij den steert gepakt. Hij kost wegloopen maar moest zijn steert achterlaten (zoo vertellen de Kortemarkenaars).

Zijn roep:

't Spijt me dit,
't Spijt me dat.
De steert is uut me gat (Kortemark).

Kwaweerveugel. (De Panne): zeevogel, ook malefijt genaamd (stormvogel). Zijn schreeuw voorspelt storm:

Ne malefijt,

Die regen of wind schijt.

Kwene. (Knokke): onvruchtbaar vrouwelijk konijn.

Elders onvruchtbare geit of schaap.

Kwezeltje. Kinderspel te Westkapelle, door de meisjes gespeeld. Het kwezeltje is er aan. Het moet tegen een muur staan, 't gelaat naar den muur. Woord en wederwoord tusschen het kwezeltje en de andere meisjes:

Meisjes:

Meugen me meegaan naar de kerke?

Kwez.:

Jaag! He(b) je een schoon hemdetjen (a)an?

Meisjes:

Jaam! (= ja me, ja wij).

Kwez.:

He(b) je 'n schoon rokstjen (a)an?

Meisjes:

Jaam!

Kwez.:

He(b) je 'n schoon kleedjen (a)an?

Meisjes:

Jaam!

Enz. totdat de meisjes neem! (= neen wij) zeggen, dan moeten zij wegloopen, want het kwezeltje snakt beur omme en mag de meisjes achtervolgen. Wie er aan geslegen wordt moet kwezeltje zijn. Wanneer niemand neem! (neen wij) zegt, dan moeten allen op hun knieën zitten en doen alsof ze een schete laten:

[p. 133]

 

Kwez.: Wat is dat?

 

Meisjes: Een stoel die kra(a)kt!

 

Kwez.: Wat is dat?

 

Meisjes: Een cent die valt!

 

Kwez.: Wat is dat!

 

Meisjes: Een schitje (scheetje)!

Dan moeten zij wegspoeteren want het kwezeltje mag er een aan slaan. Wie er aan geslegen wordt, moet kwezeltje zijn,

Kwijllap. Men schrijft ons uit Poperinge: ‘De kinders dragen hier een kwijllap. Vroeger wierd den ouderlingen soms ook zoo iets voorgebonden. Vroeger meer dan heden droegen de mannen een kwijllap om de halsopening van hun onderveste te dekken.

Deze laatste kwijllap wordt ook soms genoemd een krooteof krottedekkertje (Fr. cache-misère).’

Land verraan. Kinderspel te Knokke. Zij moeten met velen in twee gelijke kampen (A en B) zijn. Tusschen de twee kampen moet er een zeker aantal stappen zijn (b.v. vijf, tien). De leider van A noemt de eerste letter van een dorp-, stad-, landnaam (naar overeenkomst). De spelers van B moeten raden. Raden zij juist, dan moeten zij de spelers van A achtervolgen. Wordt er een van A aangeslegen dan herbegint het spel, maar omgekeerd,

Lange Machiel. Te Dudzeele zeggen de ouders tot de kinders die vies (grillig) zijn aan tafel en niet eten willen: ‘eet str... van Lange Machiel’.

('t vervolgt)

Jozef De Lanche.