Biekorf. Jaargang 44

[p. 282]

De Franschen in Stavele.
(1793).

IN een der doopregisters van Stavele, bewaard op het Gemeente-Secretariaat, vinden wij, na een akte van 8 September 1793, een latijnsche ‘nota pro futura rei memoria’ waarvan wij hier een vertaling geven. Zij werd geschreven door Frater Carolus Quentin, religieus van de Sint-Niklaasabdij te Veurne en sedert 1775 pastoor der parochie.

‘Na den veldslag bij Hondschoote, geleverd tusschen het Fransche leger en dit van Hannover samen met de keizerlijke troepen, moesten onze mannen op de vlucht slaan. De Franschen vernielden en plunderden met zulke woede in Veurneambacht dat de geestelijken, vooral de pastoors en onderpastoors de vlucht moesten nemen. Nochtans bleef ik op mijn parochie vanaf 8 September, dag van den veldslag, tot 11 September toen de Franschen om 4 uur in den namiddag Stavele binnenvielen. Onmiddellijk begaven zij zich naar de pastorij die zij gedeeltelijk plunderden en waar zij het overgebl even huisgerief vernielden. 's Anderendaags, 12 September, en gedurende de tien volgende dagen plunderden ze heel de parochie. Ze scheurden de ornamenten in de kerk, ontvoerden paarden en koeien, zelfs spaarden ze noch ouderlingen noch vrouwen. In deze ellendige omstandigheden vluchtte ik naar Diksmuide⁽¹⁾ en mijn onderpastoor⁽²⁾ naar Westvleteren bij zijn broeder, onderpastoor aldaar. Ik bleef in Diksmuide van 12 September tot 19 October. Gedurende dezen tijd bleef de parochie beroofd van alle geestelijke hulp; alleen de

(1) Carolus Quentin, was immers geboortig van Diksmuide (1730).

(2) Philippus Reyphins was onderpastoor in Stavele sedert 1784. Zijn broeder Josephus Reyphins was deservitor van Westvleteren. Beide werden in Maart 1798 gevangen genomen en naar de Fransche Guyana verbannen. Philippus stierf onderweg den 22 Oogst van hetzelfde jaar.

[p. 283]

zieken werden des nachts bediend door den eerw. onderpastoor die in een aanpalende parochie verbleef.

Gedurende heel dien tijd werd er in de kerk van Stavele geen enkele mis gelezen, zelfs niet op de Zon- of Feestdagen; de parochianen waren aldus gedwongen naar Crombeke of Westvleteren te gaan. De pas-geboren kinderen werden in Crombeke of in Westvleteren gedoopt, zooals ge zult zien in de geboorteakten die volgen. Uit de overlijdensakten blijkt dat de overledenen, zoowel communiceerende als kinderen, door den putmaker op het kerkhof begraven werden.

Vernomen hebbende dat de Franschen wat minder brutaal te werk gingen en dat het gevaar verminderd was, keerde ik op 19 Oktober naar Crombeke terug waar ik verbleef bij Mijnheer Hosdey. Daar diende ik de Sacramenten toe aan mijn parochianen en begraafde er twee overledenen die ik gedurende den nacht berecht had. Iedermaal dat wij, de pastoor van Crombeke en ik, moesten vluchten, keerden wij denzelfden avond nog terug. Ik bleef in Crombeke tot den 9 November, den dag waarop ik naar Stavele terugkeerde en er bij den koster mijn intrek nam. Acht dagen later betrok ik de pastorij, waar ik met veel gevaar en vrees mijn pastoreele bediening uitoeferide.

Voor zooveel het mogelijk is, heb ik alle doopakten van kinderen in dezen tijd geboren en elders gedoopt, bijeengebracht en overgeschreven in dezen doopregister; hetzelfde deed ik voor de overlijdensakten. Zoodat deze akten als echt moeten aanvaard worden, juist alsof doopsel of begrafenis door mij of den onderpastoor werden verricht. Het eerstvolgende gedoopte kind is uit Leysele. Geschreven in mijn residentie den 6 December 1793.’⁽¹⁾

A. Deschrevel.

(1) Of C. Quentin later den eed van haat aan het koningdom atlegde weten wij niet: eenerzijds komt hij niet voor op de lijst der priesters uit de omliggende parochiën, die tot de ballingschap verwezen werden. Anderzijds weten wij dat hij te Stavele overleed op 19 Maart 1798 (25 Ventose de l'an six), dit is enkele dagen na de gevangenneming van den onderpastoor en de 5 priesters uit de grensparochiën.