Biekorf. Jaargang 44

[p. 271]

De Sinte-Machuutskapel te Pollinkhove.

(Vervolg en Slot van bl. 189)

Herstellingswerken.

Benevens de gewone herstellingen, die regelmatig in de rekeningen geboekt staan, begon men in 1765 met ‘groot’ herstellingswerk. Het zijn deze werken waarvan ook de Recueil gewag maakt.

De aanbesteding van het metselwerk staat alzoo in de rek. 1765-66, f. 126 aangeteekend:

‘Met resolutie van den heer pastor, hooftman ende prochiaenen deser prochie, mitsgaeders met agreatie ende autorisatie van myne heeren van het magistraet der stede ende casselrye van Veurne (par appostille op requeste in daeten 31 Jully) heeft den rendant gedaen alle de noodighe indispensable reparatien ende restauratien, die waeren ontbreekende aende meuren, timmerwerck ende daecken deser cappelle, ende in consequentie dies op den 31 ougst 1766 publiquelick besteedt het handwerck van het metsewerck dat was ontbreekende aen de voorseyde cappelle volgens de conditien van besteedynghe aengenomen door Jacobus Hoenraet, die benevens Joseph Hoenraet synen vader alle de selve wercken hebben voltrocken’.

Dit metselwerk werd aanbesteed voor 90 pond.

Het timmerwerk werd aangenomen en uitgevoerd door Joannes Vermander voor 30 pond, en 24 p. 3 s. voor levering van hout.

De herstelling van het dak vermeldden wij hierboven bl. 188. De rekening boekt nog veel andere groote onkosten van lood en ‘duymbart’ waaruit blijkt dat geheel het dak in die jaren hersteld is geweest.

De nieuwe vloer of het ‘fraey pavement’ dat vernoemd is in de Recueil, werd ook in dit jaar gelegd.

Daarvoor had men betaald aan Jacobus De Seck te

[p. 272]

Diksmuide 324 pond 14 s. ‘over den coop van 900 blauwe doornycksche tegels, ende 25 manden calck gelimploieert tot het nieuw leggen het pavement der selve capelle’. De tegels en kalk werden door den schipper Jacobus Borry aangebracht.

De kapel werd tevens geheel opnieuw geplafonneerd, zooals ook de Recueil vermeldt.

In dezelfde rekening lezen we dat aan Joseph Hoenraet betaald werd voor zijn ‘verschot van alle het bruyne en wit hair gelimploieert jn de plafonmoortel, 38 pond 9s.’ en verder nog ‘tot voltrecken van het plafonwerck.’

Nog was de herstelling niet volledig. Al de vensters werden vernieuwd. Rekening 1765-66 boekt den aankoop van het glas. ‘Tot het nieuwmaecken alle de venster deser capelle heeft men gecocht jeghens Joannes Ackenys tot een kasse glas tot acht 3/4 fransche croonen dat alhier gebrocht wort aen hem betaelt te wesene, doende in ponden pars. 57 pond. 3 s. 4 d.’

De vensters werden ingezet door Antoine Claeys, die betaald werd ‘over den arbeyt van het nieuw maecken alle de glasvensters deser capelle, inbegrepen de leveringhe van het loot, 52 pond. 7 s.’ (Rek. 1767-68, f. 132).

Deze eerste herstelling werd voltrokken met ‘het maecken van een nieuwen cooperen haene op den thoren’ geleverd door Andries Dumoulin. 't Haantje werd op den toren geplaatst door Jan Daele.

Een jaar later (1769-70) werd de kapel nog verfraaid met een nieuw ‘portael, nieuwe deure en bancken’. 't Was de meester-timmerman Balthazar Coucke die het werk uitvoerde voor 84 pond; de levering van hout beliep over de 110 pond. In 't poortaal plaatste men vier ‘fransche ruytten’.

In 1772 moest het dak weerom een volledige herstelling ondergaan. De rekening over dit jaar vermeldt de betaling gedaan aan de heeren Liebaert en Leep, ‘directeurs van de saegmuelens by Ostende, over

[p. 273]

coope van deillen om schaeillebart van dese capelle, becommende over hondert plancken van achttien voeten’. Voor de dekking leverde ‘d' heer Meynne, coopman tot Nieupoort’ elf duizend schaliën, die gekapt en gereed werden door Staes De Groote. Het werk werd uitgevoerd in 1775-76, het timmerwerk door Carel d'Haene, de dekking door Anthone Gryole, meester schaliedekker.

De laatste herstelling en verfraaiing waarvan de Recueil spreekt, te weten: ‘gelambriseert - nieuwe boiserie en autaer à la romaine’ vinden we uitvoerig geboekt in de rekening over 1777-78.

Lambriseering. - ‘Aen Carolus Dehaene timmerman over den aerbeydt van het lamberseeren deselve capelle met leveringhe van twintigh voeten almen courben, 68 p. 10 s. - Aen Francois Vanderwacht tot Elsendamme over leveringhe van geschropt deil tot maecken van deselve lamberserynge, 78 p. 8 s.’

Boiserie. - ‘Aen denselven Caerel D'haene over het maecken eene nieuwe bouserie rontsom de selve capelle met leveringhe van ses stoopen peck ende terre, 145 p. 8 s. - Aen Winnocus Bachele tot Rousbrugge over leveringhe van daillien tot maecken deselve bouserie, 53 pond.’

Het altaar. - Men zal wel eerst van zin geweest zijn geen nieuw altaar te plaatsen, want in 1772 betaalde men aan ‘Carolus Dehaene timmerman over eenige veranderyngen gedaen aen den autaer binnen dese capelle met de leveringhe van bart, 18 p. 15 s.’

Nochtans werd er in 1778 een gansch nieuw altaar geplaatst en wel ‘à la romaine’ zooals de Recueil zegt. De rekening f. 171 spreekt er uitvoerig over:

‘By octroy van myn Edele heeren van het magistraet der stede ende Casselrie van Veurne, verleent op requeste van daeten 29 July 1778, ond^t als raedtgreffier J.A. Deruescas, heeft heer ende meester Petrus Josephus Walwein, pastor deser prochie van Pollynchove, ende Sextus Laurentius Demerre, Cappellemeester geconve-

[p. 274]

nieert met .....⁽¹⁾ Gryson meester schrynwercker, wonende binnen de stede van Loo tot nieuw maecken eenen autaer à la romaine in deselve capelle by requeste vermeldt, in de forme ende gouste van het plan daernevens gevought⁽²⁾, soo over handtwerck, beldesnyderie ende leveringhe van het noodigh hout voor de somme van veertigh ponden grooten Vlaamsch courant, den welcken moet gedaen ende gesteld wesen inde selve capelle jegens de naeste cappellewydinge te celebreeren in July eerstcomende, soo alles breeder is uytwysende deselve conventie van daeten 30 July 1778 door partien onderteekent alhier’. De prijs der aanneming beliep 480 pond⁽³⁾.

(1) Niet ingevuld.

(2) Dit plan ontbreekt.

(3) De Recueil, begonnen in 1797, spreekt van deze herstellingen als ‘geleden 14 jaeren’. Blijkbaar heeft de schrijver zijn aanteekeningen overgenomen uit een geschrift dat over de kapel handelde, zonder rekening te houden met het jaartal.

Vernieuwen van het Kapellegoed.

Werd er zorg gedragen voor het gebouw, ook het kapellegoed werd nu en dan vernieuwd, maar dit gebeurde soms op bevel van ‘den heer landtsdeken’ of na zijn bezoek.

In 1732-33 kocht Bartholomeus De Breuck te Ieper ‘diversche stoffien ende lyndt tot 't maecken van een casule, een dobbel stoile, een dobbel maniple, een autaercleedt, vyf pachetten, een kilckdouck ende twee autaercussens’. (f^o 8-9).

In 1757-58 leverde ‘S^r Philippus De Coene, meestere silversmidt tot Ipre, een nieuwen silveren kelck met patene ten dienste van dese cappelle wegende 25 oncen 10 1/2 engels.’ Hij kreeg ervoor ‘156 guld. 7 s. 9 d. waerop hij heeft laeten vallideeren 47: 1: over de weerde vanden ouden kelck’ (f^o 110).

In 1770 deed de ‘heer landtdecken syn visite’ en

[p. 275]

toen gaf hij bevel een nieuw kasuifel, twee stolen en manipels te doen maken. Dit werd vervaardigd bij de Zwarte Zusters te Veurne, want men betaalt ‘aen Suster Agnes Vaillant, moeder van de Swarte Susters tot Veurne over de leveringhe ende 't maecken van een nieuwe casule, twee stolen ende manipels voor de capelle tot céllebreeren van de missen aldaer by ordonnantie van den heer landtdeeken (f^o 140).

Den 27 Juli 1772 deed de Deken nog eens zijn bezoek en weerom gaf hij bevel een ‘tunique, stole ende manipel’ te doen maken (f^o 146-147). In 1775 kocht men ‘een nieuwe authaerdwaele aen Joffr. Bertram, vier cooperen gedreven candelaeren staende op den authaer aen S^r Van Cuyck’ en ‘een canon met vergulde caders aen S^r Agonias Walwein tot Ypre’.

In 1789-90 deed men ‘den kelck, plattyne en lepelken doreeren ende schoonmaecken aen den silversmet De Kerle tot Ypre’ (f^o 210).

De Kapelmeesters van Sinte-Machuut 1732-1795.

1732-33	Jacobus Provoost.
1734-35	Jacobus Vrambout.
1736-39	Benedictus Hendryck.
1740-41	Joannes Ghynebeire.
1742-43	Pieter Couwe.
1744-45	Pieter Antonie Morlion.
1746-48	Jan Bap^te Du Croucq.
1749-50	Pieter Boonifaes.
1751-52	Jacobus Lepreiter.
1753-54	Jan Fr. Dequeecker.
1755-56	Pieter Wenis.
1757-58	Jacobus Coulier.
1759-60	Joseph Vrambout.
1761-62	Pieter Frans De Gans.
1763-64	Joseph Vuylsteke.
1765-66	Pieter Boets.
1767-68	Pieter De Byser.
1769-72	Joannes Neudt.
1773-74	Jan Bap^te Morlion.
1775-82	Laureins De Merre

[p. 276]

1783-86	Pieter Markey.
1787-88	Rogier Pieter Decroos.
1789-90	Christoffel Bolluyts.
1791-93	Philippus De Swarte.
1794-95	Pieter Leeman.

C. Denorme.