Biekorf. Jaargang 44

[p. 226]

Westvlaamsche Zanten.

(Vervolg van bl. 194)

Hemd. Spreuk te Knokke: 't hemdetje spant nauwer of het rokstje. Gehoord in volgende omstandigheden een zoon verlaat het ouderlijk huis door wangedrag gedreven. Zijn vader meent dat hij algauw zal terugkeeren, want zegt hij: 't Hemdetje spant nauwer of het rokstje. Te Westkapelle rokstje = onderveste.

Jentje (Dudzeele. uitspraak met lange opene e): kinderschrik. Zie bijdrage ‘Jantje’ B. De Langhe. Biek. 1932, bl. 105.

Jok (Knokke): juk om emmers te dragen.

Kak springen (Dudzeele): hinkelspel bij de kinders.

Kalle (Knokke) of Snottekalle: snot onder den neus.

Kallen of Kalletje spelen (Westkapelle): hinkelen, kinderspel.

Te Heist: kalletje spelen (kalle of kalletje = hinkelblok).

Te Knokke: hinkelen, hinkelblok.

Te Heist mogen de kinders een stok gebruiken. Te Knokke nooit.

Kalf (Knokke, enz.): het kalf van een geweere = geweerkolf.

Kammelinge (Knokke, Westkapelle): kammelinge van strooi = stroo afval. Ww. kammen bij De Bo: met een houten langgetanden rakel het kort stroo in den schuurvloer vertrekken en klutsen, om er het graan uit te schudden nadat het gedorschen is.

Een bond kammeling = een bond kort strooi (Knokke).

Kankerblommen (Knokke, Heist, Dudzeele en op vele andere plaatsen): kollebloemen, wilde papavers.

Volksetymologie: men maakt den kinders wijs dat deze bloemen den kanker veroorzaken. In werkelijkheid vindt deze benaming haar oorsprong in de oude medicyne. Aldus lezen wij bij Dodoens: ‘De bladers met de groene bollekens gestooten, zijn seer goet gheleyt op alle quade heete sweeringen, ende op 't wilt vier...’ Bij hem heet deze plant: Wilde Heul, Clapperroose, Collebloeme. Clapperroose: omdat het zaad in de rijpe vruchten klappert of kluttert Kollebloeme een kolle is

[p. 227]

een hekse, dus heksenbloeme of tooverbloeme, zoo genoemd omdat de wilde papavers in de heksenzalven gebruikt worden.

Te Westkapelle spreekt inen van roozewied, omdat het kruid als remedie tegen de rooze gebruikt werd.

Het gebruik dezer planten tegen kwaadaardige gezwellen en verzweringen en tegen het vier berust waarschijnlijk meer op de associatie met de felle roode kleur der bloemen dan op werkelijke genezende kracht. Dergelijke associaties spelen in de volksmedicijne een groote rol.

Kanten (Knokke) ww.: entwadde kanten beteekent: entwadde in orde brengen, een werk afmaken. De waschte kanten. Den hof kanten.

Koppen (Knokke): wanneer men lastig tegen den wind opstapt dan moet men koppen tegen den wind.

Kariol (Dudzeele): een ruttelkarre, slechte versleten karre. Fig. voor alles wat versleten is en ruttelt, ruttelkraam. Een kariol van een veut.

Karpelen (Dudzeele): met een karpeltonge spreken, fr. grasseyer.

Kas (Knokke en omstreken): kas van entwadde maken, beteekent zich met iets sterk bemoeien, zich iets sterk aantrekken. Hij miek vele kas van den dood van zijn vader. Fr. faire cas.

Kassijsteenen. Spreuk te Dudzeele: 't gaat ip jen mage bluuven liggen lik kassiesteenen: dat eten is te zwaar voor uwe maag.

Katte en muis. Kinderspel te Knokke. De kinderen vormen hand aan hand een ronde en draaien rond al zingende:

Al in de ronde
't En is geen zonde!
Al in één jaar
't En is geen waar!

Een der spelers is katte, een ander is muis. Gedurende het spel moet de ronde stille staan. De muis staat in 't midden. De katte staat aan den kant in de ronde. De katte telt tot drie en dan vlucht de muis, kronkelend rond de spelers die in de ronde staan. De katte moet de muis nauwkeurig volgen. Mist zij of kan zij de muis niet krijgen, dan moet er een nieuwe katte gekozen worden. Kan zij de muis er aan slaan, dan moet deze terug in de ronde gaan staan. De oude katte wordt dan muis en er moet een nieuwe katte gekozen worden. Dit geschiedt aldus: de oude katte of de oude muis wordt geblinddoekt en moet binnen de ronde een der spelers kunnen

[p. 228]

grijpen en herkennen. Ondertusschen draait de ronde en zingt bovenstaande liedje. Zie voor gelijkaardige spelen De Cock en Teirlinck, Kinderspel en Kinderlust, 1^e deel, blz. 172 e.v.

Katerpierig (Lapscheure), gezeid van een kattin. Elders kattepierig. Bij De Bo: kattepier = kater, kattepierig = slecht gezind.

Katijvig (Knokke): gezeid van een katte die bedorven en verteeuweld is en daarom niet en deugt. Ook gezeid van verteeuwelde kinders. Katijvig beteekent eigenlijk armzalig, vuil en vervallen (blijkbaar in gansch W. Vl.).

Katje langs de zee. Wij hebben hier (1929 blz. 383 ) een dansliedje meegedeeld, dat wij te Dudzeele gehoord hebben: 't liep een katje langs de zee...

De zevende regel is daar weggevallen. De lezer gelieve hem toe te voegen:

6	- Koekeloere mijn haantje is dood.
7	- Mijn haantje met zeventien jongen.
8	- Hij heeft er al over gezongen.

enz.

('t Vervolgt)

Jozef De Langhe.