Biekorf. Jaargang 44

Westvlaamsche Zanten.

(Vervolg van bl. 106)

Enter (Haringe) = haagbeuk (Carpinus betulus), syn. van eriet (Biek. 1938, bl. 75). Enternhage, enternhout. Enter (De Bo geeft het woord, maar leeft het nog buiten zijn samenstellingen?) is een vervorming van hernteer, heernteer. Merken wij op, dat het Ned. haagbeuk niet met het Wvl. boekenhage mag verward worden. Een haagbeuk is een boomachtig gewas (Carpinus), terwijl een boekenhage bestaat uit beukenhout (beuk, Wvl. boeke, Fagus silvatica).

Op de plaatsen waar de oude naam hernteer (enter, eriet enz.) verloren is, heeten hagen, die uit haagbeuken bestaan, soms boekenhagen. Maar dit is mis en berust op verwarring.

Gat. Spreuk te Knokke: een gat in de lucht schoppen of slaan, beteekent: schoppen of slaan zonder te treffen.

Gatje. ‘Gatje boven de eerde’ noemt men te Knokke iemand die kleene van groei is.

Gazette. Uit nalatenschap van Prof. Scharpé, spreuk uit het Brugsche: de beesten moeten de gazette lezen. Wat is de beteekenis?

Gazzen (Knokke, Heist, Westkapelle): hard loopen. Meest in de kindertaal gebruikt.

Geernare, mrv. geernaars. De Heistsche visschers onderscheiden: geweune geernaars (Crangon vulgaris), aasgeernaars (Mysis), keuningen en vleeschgeernaars. Wij zijn thans niet in de gelegenheid om deze twee laatste soorten te vereenzelvigen.

Doo(de) of slakke geernaars zijn zulke, die na het koken slak zijn. 't Volk beweert, dat zij dood waren vóór 't koken. In werkelijkheid zijn het garnalen, die hun huid hebben afge-

[p. 155]

worpen. Evenals al de hoogere schaaldieren doen zij dat van tijd tot tijd. Zij leven dan eenigen tijd met de nieuwe weeke huid, die den groei toelaat. Krabben, dic hun huid hebben afgeworpen, zijn eveneens week en heeten daarom waterkrabben.

Fig,. wordt geernare voor een mager en deerlijk kind gebruikt, evenals men in 't Z. een tetting zou zeggen.

Geernaareiers (Knokke), te Heist: de veust van de geernaars, ook geernaarluizen genoemd door 't volk dat niet van de zee is. De wijfjes der garnalen leggen vele eieren, die tusschen hun zwempooten vast geplakt blijven en meegevoerd worden tot zij uitkomen. Om de eieren te doen plakken wordt er een plakmiddel afgescheiden door klieren, die in de nabijheid der vrouwelijke geslachtsorganen liggen. De geernaarjongen groeien rap: na 1 jaar zijn zij 4 cm. en na 1 1/2 jaar reeds 6 cm. lang. Elk wijfje legt per jaar 5000 eieren.

Gemalitioneerd (Westkapelle): slecht. schurkachtig, doortrapt. Een Fr. woord.

Genieën (Westkapelle): gedachten, inbeelding. Bv. ‘deze vent is niet ziek, 't zijn genieën’.

Gent. Entwien Gent toogen (Knokke) = iemand met het hoofd opheffen. Een gevaarlijk kinderspel.

Gerieken. Mallekaars n asem niet kunnen gerieken (Knokke, Dudzeele) beteekent malkaars aanwezigheid niet kunnen verdragen. Die twee kinders kunnen malkaars n asem nie(t) gerieken of ze vechten.

Gezind. Gezind lik een haze (Dudzeele): welgezind.

Giezen (Gulleghem): anderwatten, gijzen.

Gilwe: geel. Zoo gilwe of een ring (Dudzeele). Bv. de lucht zit zoo gilwe of een ring.

Glets (Knokke, Dudzeele): lets, lus. Een glets leggen: een lus maken.

Gluien (Dudzeele): gloeien. Verg. bluien (bloeien) en gruien (groeien).

Gorgelen (Dudzeele): de r in de kele maken.

Gouden appeltjes (Westkapelle). Wordt hier en daar nog soms buiten de gewone omgangstaal voor tomaten gebruikt-Dodoens schrijft: ‘De Nederlanders noemen de vrucht van dit ghewas Gulden Appel: de Hooch Duytschen Golt opffel: de Fransoysen Pommes d'Amour: de Italianen Pomi d'oro. In Latijn heetense Aurea mala’.

[p. 156]

Goudkammetje. Volgens Verhas (Le long, de nos Plages) is dit de volksnaam van een mooien worm der Noordzee, Pectinaria belgica. Wij hebben dezen naam op de Oostkust niet gevonden. En op de Westkust? Te Oostende? Deze worm leeft in een kokertje van zandkorreltjes en schelpstukjes en steekt twee gouden kammetjes naar buiten. Het woord staat ook niet bij Bly (Vakwoordenlijst der Zeevisscherij).

Grauw. Te Knokke: zoo grauw of een padde.

Grijzent (Gits). Kinderspel. Rezent te Knokke. Grijzel bij De Bo. Krikkrak te Dudzeele, Heist en ook Knokke. Knuustje te Westkapelle. De beschrijving, geven wij later onder Rezent.

Grijzent is te Dudzeele een ander spel: krikkrak waarbij de kinderen huppelend moeten loopen met gevouden (gevouwen) handen.

Grodder (Knokke, Westkapelle): uitspraak van grooter.

Gruien (Dudzeele): groeien. Spreuk: ze gruien dat ze wikkelen = ze groeien rap. Bv. de aandejongen gruien dat ze wikkelen.

Groeze (Heist); zeegras. Het gemeene groene zeewier (Enteromorpha compressa) dat steenen en palen bedekt.

Grond trekken (Knokke). Bij de steenbakkers beteekent grond trekken: met de schippe (schop) de klijte weg, en weere duwen oin ze te kneden.

Grondvuilte (Knokke en elders): onkruid. Den hof vergaat van de grondvuilte.

Gruis. Te Knokke zegt men van de gierigaards dat ze zouden de str... zichten om er 't gruis van t'hebben.

Gruislamenten (Knokke): uitspraak van gruizelmenten. Hij was zat en sloeg geheel 't menagie in gruislamenten.

('t vervolgt)

Jozef De Langhe.