Biekorf. Jaargang 44

[p. 107]

Om een getijdenboek te schrijven vijfhonderd jaar geleden.

Meester Joos Troppineel, priester, wilde een getijdenboek in twee deelen hebben, met het eigen van de St. Salvatorskerk te Brugge, naar het model van een getijdenboek van de St. Donaaskerk.

Hij wendde zich tot den ‘boucscriver’ Jan Sprengher, en sloot met hem een verdrag voor de schepenen van Damme op 19 December 1433.

In dit verdrag wordt alles bepaald: het te gebruiken perkament, de inhoud en de prijs; de kooper zou een model bezorgen waarvoor Jan Sprengher verantwoordelijk bleef. Deze ontving een voorschot om het noodige gerief te koopen en, om regelmatig toezicht over zijn werk toe te laten, moest hij te Brugge gaan wonen; het werk moest binnen de negen maanden gereed zijn.

Verder wordt er nog bepaald water moet gebeuren in geval van ziekte of overlijden van den ‘scriver’.

Een poorter van Damme stelt zich borg voor het terugbetalen van wat er van het voorschot overbleef in geval van overlijden, en voor de teruggave van het model.

Om reden van de zeldzaamheid van zulke verdragen, wordt het stuk hierachter in zijn geheel afgedrukt.

Het berust op het Staatsarchief te Brugge, onder de charters, blauw n^r 2371. Het zegel is verdwenen.

J.D.S.

Oorkonde van het Getijdenboek, 1433.

Wij burchmeesters, scepenen, ende raed vander stede vanden Damme doen te wetene allen lieden dat upten dach van heden, voor ons commen zyn in haren propren persoonen: meester Joos Troppineel of een zide, ende Jan Sprengher of ander zide, de welke ende elc van hemlieden zonderlinghe ghekent ende verlyet hebben, te

[p. 108]

wetene, de vorseyde meester Joos dat hi besteidt ende bevoorwaerdt heift den vorseyden Jan Sprenghere, ende de zelve Jan Sprengher dat hi ghenomen heift jeghen den zelven meester Joos ende ghelooft te scrivene, te makene, te bindene ende te ordeneerne eenen gheheelen antiffenare in tween bouken, te wetene een zomerdeel ende een winterdeel.

Inde welke twee bouken ende in elken zonderlinghe staen zal een comune sanctorum met al datter toebehoort, alle de primen, te vesperen ende te lauden, ende alle de sanctorum die men ghecostumeert ende gheplogen heift te houdene inde kerke van sente Salvators te Brughe met haren propren zanghen ende ymnen elc in zine stede daert behooren zal, zonder eenich require te zoukene vanden eenen bouke inden anderen.

Sullen ooc staen in elc vanden vorseyden tween bouken, de antiphenen ende ymnen beede dominicalen ende ferialen elc in zine stede zoot behoort.

Ende zullen beede dese vorseyde bouken van voormen, van maten, van noten, van reghelen, van ghescriften, van hooftletteren, 't floreeren, d'bintsel ende 't decsel gheliken den bouken die de proost Zegher gaf der kerke van Sente Donaes te Brucghe; ghemaect met goeder stoffe, in goeden perkamente, zonder gaten ende naden, zo wel bereet als dat by fauten van bereedene de letteren namaels niet en verdonkeren of faillieren in eenigher manieren.

Ende dit omme de somme van vive ende twintich Inghelsche nobelen, elken nobele weghende viere Inghelschen ende een half; de welke men betalen zal moghen met drien clincaerden voor elken nobele zonder fraude; wanof de vorseyde Jan Sprengher kende ter jeghenwoordichede van ons lieden in minderinghen vander voorseyder principaelre somme ontfaen hebbende vanden vorseyden meester Joos, twaelve gouden nobelen, zulke als de voorwaerde inhoudt, omme de stoffe vanden voorseyden bouken der mede te coopene; ende hilt hem danof wel vernoucht ende ghepayt vanden zelven meester Joos.

[p. 109]

Omme de welke twee bouken te scrivene, te makene ende te ordeneerne, also vorseyt es, de vorseyde meester Joos es ende zal wesen ghehouden te doene hebbene ende te lecghene inden handen vanden vorseyden Jan Sprengher eenen exemplaires naer den welken dese vorseyde antiffenare ghescreven zal worden, welken exemplaires de zelve Jan Sprengher ghel ooft heift weder te leverne inden handen vanden vorseyden meester Joos, ten daghe boven verclaerst, zulc ende also goed als hine ontfanghen zal zonder dien te verliesene of te verderve[ne] in eenegher manieren; ende daer hi binnen zinen tyden verlooren ofte verdorven worde ende niet weder ghetelivreert inden handen vanden vorseyden meester Joos, zo gheloofde hy de zelve Jan Sprengher up te lecghene ende te betaelne den zelven meester Joos of den ghonen dient aengaen zal moghen, de somme van vive ende twintich Inghelsche nobelen of de waerde van dien in andren payemente.

Ende es voorwaerde tusschen den vorseyden partien dat de vorseyde Jan Sprenghere zal trocken met alre woenst inde stede van Brucghe ende daer bliven wonachtich tote ander stondt dat hy de vorseyde twee bouken vulmaect zal hebben, de welke hy ghehouden zal zyn te leverne wel ende souffisantelike ghescreven ende vulmaect tusschen dit ende Sente Baves daghe naest commende naer der date deser lettren, of hy en hadde belet van ziecten ofte vander dood; van ziecten zo zoude hy ghehouden zyn de zelve twee bouken te leverne vulmaect also scier nadat hy ghenesen zoude worden, als hy zoude moghen zonder fraude; vander dood zo es besprec ende rechte voorwaerde dat de vorseyde meester Joos up lecghen ende betalen zal den naercommers vanden vorseyden Jan Sprengher also verre als dezelve Jan Sprengher in 't scriven vande vorseyde bouken zal hebben verdient, boven den twaelve nobelen hier up by hem ontfanghen zo vorseyt es, ende dit na den goeddunken ende estimacie van goeden lieden die van gheliken werke pleghen te useerne;

[p. 110]

ende daer de vorseyde Jan Sprengher niet zo vele verdient en hadde als de twaelve nobelen die hy ontfaen heift, zo zal de vorseyde meester Joos weder hebben zulke somme van peneghen alst bevonden zal worden biden vorseyden lieden dat hy meer betaelt zal hebben dan de vorseyde Jan Sprengher verdient int scriven, het zy alt ghoend dat hy daer up betaelt zal hebben of zom.

Ende waert zo dat anden vorseyden Jan Sprengher eenich ghebrec ware, het ware van den vorseyden tween bouken te makene zo vorseyt es, vanden vorseyden twaelf nobelen weder te restitueerne al of zom zoot behooren zoude, vanden voorseyden exemplaires weder te leverne ghelyc vorseyt es, of daer voor upte lecghene ende te betaelne de vorseyde somme van vive ende twintich nobelen of anders, so wedde ende gheloofde Heinric van Leewen, ons poorter, up zyn lyf ende up zyn goed dat ghe.........den vorseyden Jan Sprengher, het zy al of zom naer dat van elken vanden voorscreven pointen ghevallen zal moghen, te vulcommene ende te vuldoene als goed loyael boorghe ende zonder eeneghe fraude biden orcondscepen van desen lettren ghezeghelt metten zeghele van zaken vander vorseyde stede vanden Damme huuthanghende.

Ghemaect ende ghegheven den neghentiensten dach van Decembre jnt jaer Ons Heeren dusentich vierhondert drie ende dertich.

(Op den plooi geteekend:) Haermaere, n.