Biekorf. Jaargang 43

[p. 305]

Sint Maarten en Sint Niklaas.

Op de vragen hierboven bl. 84 gesteld heeft Ieper en Poperinge geantwoord.

Ieper. - Te Ieper kent men uitsluitend Sint Maarten. Hij is trouwens de gevierde patroon der Hoofdkerk.

Sint Maarten brengt sneukelgoed en speelbucht.

Op S. Maartensavond, voor en aleer naar bed te gaan, hangen de kleinen hun kouse in den heerd, er liggen rapen, wortels, enz. op een telloor, om 't peerd van den heiligen man te voederen.

Vroeger was het een algemeen gebruik dat de kinders, op Allerheiligen, peter en metje een zaligen Hoogdag gingen wenschen en vroegen of S. Maarten bij hen zou komen.

Op den dag zelf, trokken de kleinen, na thuis alles in ontvangst te hebben genomen, naar peter en metje om te zien wat ‘S. Maarten voor hen gesmeten had’.

Vóór den oorlog, kenden alle jongens en meisjes het oud bekende liedje ‘Sinte Maartensavond, den torre gaat mee naar Gent...’ Sedertdien, zooals ongelukkiglijk het geval is met veel oude gebruiken, is dit liedje in vele huisgezinnen onbekend geworden.

Vanaf Allerheiligen, gaat S. Maarten op ronde. Onverwachts wordt een zak koeken, of knusten, in den keuken geworpen. De kleinen beven van angst totdat een der grooten, die van 't spel op de hoogte is, begint te roepen ‘Merci, Sinte-Maarten’.

Op S. Maartensavond, bakken de bakkers een soort krentekoeken ‘coquillen’ genaamd. Die koeken stellen S. Maarten voor, te peerd gezeten en worden gedragen op een stokske. Andere kokieljen hebben den vorm van een vollaard (langwerpig met twee knobbels aan de uiteinden). Dit soort koeken treft men slechts aan op S. Maartensdag, zooals men de trekkelingen slechts vindt op Witten Donderdag

M, Cocle.

[p. 306]

Poperinge. - De groote kinderheilige is hier Sint Niklaai. Tenminste voor wat den ‘krijg’ betreft, al wordt er voor Sinte Maarten veel meer bestrut gemaakt. Op de Sint Maartensdagen (vier, vijf dagen lang) gingen reeds van vóór vele jaren de kinders 's avonds met hun keerskens uit, in zingende groepen die elkaar uitdagen... en ook wel bevechten. De keerskes in de uitgehaalde beeten varen natuurlijk altijd best. Sinds den oorlog gaat nu op Sinte Maartensavond een stoet in regel uit, die - sinds enkele jaren - ook een reuze meevoert. Een liedje dat in die dagen veel door de kinders gezongen wordt is 't volgende:

Sinte Maarten koekedief
Drinkt è teugsje en tapt er nieuw
En zij' me nie verre van tap tap tap (bis).

L.D.

Hierbij nog eenige aanvullingen uit:

Veurne. - Een bewijs dat Sinte Maarten hier reeds lang vóór den oorlog (1914) gevierd werd is 't volgende:

Theodore 't Scharner († 1906) miek in 1880 een penteekening voorstellende 't vertrek van de jongens die op St. Maartensavond op den hoek van de markt bijeenkwamen. In 1908 is er over dien Veurenschen kunstenaar een boek (in 't fransch) verschenen waarin deze schets met de beschrijving voorkomt.

Mijn moeder zeide me dat zij geweten heeft dat de rijke menschen op Sint-Maartensavond ‘kasteeltjes’ vóór de vensters zetten, waarin licht brandde. Vroeger nog droegen ze die kasteeltjes mee in den stoet; er zaten een soort brandvensters in, zoodat het een ‘transparent’ vormde.

Betreffende den stoet vermeld op bl. 81 is het volgende te wijzigen: De stoet ging maar uit op den vooravond van Sint-Maarten, en op Sint-Maartensdag zelf ‘om te bedanken’.

C.D.