Biekorf. Jaargang 43

De ivoren Christus van Lampernisse

DE parochiekerk van Lampernisse bezit een ivoren Christus uit één stuk. Dit kunstgewrocht is toegeschreven aan Fr. Duquesnoy (1594-1644). Op de tentoonstelling te Brugge (1930) wekte het de algemeene belangstelling. Velen weten nu dat Lampernisse dit prachtstuk bezit, maar weinigen weten hoe dit Christusbeeld er gekomen is.

In het kerkarchief van St-Walburgis te Veurne is er een fransche vertaling van het testament van Louis Sebastiaan De Cuypere, kannunik van de collegiale kerk. Daarin staat het volgende:

‘Je veux et lègue par ce mon testament, écrit par ma propre main à l'église de Lampernisse, un Christ en ivoire de la grandeur d'environ un pied et demi, coupé d'ivoire, pour mes souvenirs au dessus de ce douze couronnes de france pour faire placer le même sur une croix de bois et le mettre sur le grand autel de la même paroisse de Lampernisse furnesambacht’.

[p. 302]

Hiermede weten we dat kanunnik Louis Sebastiaan De Cuypere dit ivoren Christusbeeld geschonken heeft aan de kerk van Lampernisse.

Het oorspronkelijk testament dat in 't Vlaamsch opgesteld was, heb ik niet teruggevonden.

De Fransche tekst vermeldt op het einde dat hij het werk is van den gezworen vertaler aan 't gerechtshof van eersten aanleg te Veurne, departement van de Leie, den 20 october 1810. Get. Deblock. De Notaris Verwarde aan wien de zaken waren toevertrouwd geweest, heeft voor die vertaling moeten zorgen.

De voorafgaande opmerkingen zeggen dat het oorspronkelijk testament begint in 't Vlaamsch met: ‘Dit is myn testament often uytersten wille’ en eindigt ‘Aldus geteekent binnen Veurne dezen negensten nivôse an quatorze’ (30 december 1810). Het besloeg acht bladzijden en bevatte o.m. een reglement van de begrafenis, een gift aan de kerk van St-Walburgis, aan de familie, aan de meid Marie Roels en de gift aan de kerk van Lampernisse.

Uit het testament blijkt dat de gever een groote godsvrucht had tot zijn patroon Sint Sebastiaan. Daarin zullen we de waarschijnlijke beweegreden vinden, waarom hij aan de kerk van Lampernisse, dit ivoren Christusbeeld schonk. In 't begin staat o.m. ‘par l'intercession de mes Saints patrons Louis et Sebastien, des Saints Philippe Nerius et Begga’.

Het reglement voor zijn begrafenis luidt aldus: ‘Mon corps sera porté en terre par la confrérie de Saint Sebastien à furnes, pourquoi je leur lègue pour don, dit slaeplaeken vingt couronnes de france’.

Hij roept zijn patroon Sint Sebastiaan aan, hij moet gedragen worden door de gildebroeders der St. Sebastiaangilde. Te Lampernisse werd dan de H. Sebastiaan zeer vereerd en is het nog. Zou het daarom niet zijn dat kanunnik L. Sebastiaan De Cuypere dit ivoren Christusbeeld aan de kerk van Lampernisse geschonken heeft?

Wie is nu die Louis Sebastiaan De Cuypere? Eenige

[p. 303]

gegevens heb ik over hem gevonden. Hij staat vermeld in een nalatenschap van 1783 van de familie Vitu. Hiervan geef ik een korte geslachtsboom:

Passchier Vitu
Thomas Vitu +	Maeyken Van Lille.
Jacques Vitu +	Marie Jooris.
Bertyn Vitu +	Madeleine Hoets (1^e huwelijk).
Maria Dorothea Vitu +	Antoon De Cuypere.
Patricius Jozef	Louis Sebastiaan.	Bertyn Antoon
De Cuypere	De Cuypere	De Cuypere
Notaris deelsman	Oratorie-onderpastor	Greffier te
Schepen Veurne	St Niklaas-Waas.	Loo.

Hier staat E.H. Louis Sebastiaan De Cuypere bekend als oratoriaan en onderpastor te St Niklaas-Waas. Da arover echter heb ik niets meer gevonden. Nu begrijpen we echter waarom hij in zijn testament den H. Philippus Nereus, den stichter van de Oratorianen, aanroept.

Het boekje van de Priesters van Veurne uitgegeven in 1872, vermeldt hem op bladzijde 47 onder ‘de Kanoniken van S. Walburge’: Ludovicus-Sebastianus Decuypere geb. te Loo 12 Jan. 1735; kan. 1786; overl. te Veurne 12 Oct. 1810. Het geldt hier wel dezelfde persoon. Er wordt wel geen omstandige levensbeschrijving gegeven, doch nu komt erbij dat hij kanunnik was van St-Walburgis en dit geworden is in 1786, dus drie jaar na de nalatenschap Vitu.

In de doopkapel van de St-Walburgiskerk staat nu nog een witmarmeren ruitvormige grafsteen. Dit opschrift zal ons helpen om te bewijzen dat het dezelfde L. Sebastiaan De Cuypere was, die vermeld is in de successie Vitu en in 't boekje van de Priesters van Veurne.

[p. 304]

 

D.O.M.

 

Memorie van

 

DH^r en M^r Louis Sebastiaen

 

De Cuypere

 

Pb^r en Canoning van S^te Walburge

 

Lesten van desen naeme F^s

 

DH^r Anthoine en Jof. Marie

 

Dorothea Vytu Fa DH^r

 

Bertyn. Gebooren 19 Jan.

 

tot Loo 1735 sterft

 

den 12(?) 8^ber

 

1810

 

R.I.P.

Het dekanaal boek, dat nu berust in de Dekenij te Veurne, vermeldt onder 't jaar 1805, bl. 101: ‘S. Walburgis Furnis. Habitat hic R.D. de Cuyper Canonicus’⁽¹⁾.

't Ware nu nog de moeite waard te weten of het ivoren Christusbeeld een privaatbezit was van Eerw. Heer L.S. De Cuypere, ofwel of het aan de Collegiale van St-Walburgis heeft behoord en na de Fransche Omwenteling zijn eigendom is geworden. Zoo zou men misschien verder kunnen opklimmen en den maker van het kunstwerk met zekerheid vaststellen.

C.D.

(1) Er is een kleine feil in de data van geboorte volgens 't boekje van de Priesters van Veurne en 't grafschrift. Doch ik denk dat ook de datum van 't overlijden niet juist is. - Onder het testament heeft de notaris Verwarde 't volgende geschreven:
Aujourdhui 20 oct. 1810, 10 h. du matin est comparu devant Pierre Joseph Vincent Lafranco, president du tribunal... le Sieur Jean Van Ryssel, praticien à furnes, lequel nous? presenté un petit pacquet non cachêté, contenant le testament olographe de monsieur Louis Sebastien De Cuypere ex chanoine décédé a furnes hier à une heure et demie de relevée.
Hij zou dus overleden zijn den 19 october en niet den 12 oct. 1810.