Biekorf. Jaargang 42

[p. 289]

[Nummer 12]

Van Duitsche schapers.

I. Binden en stuiken.

VAN duitsche schapers, daarvan kan ik u histories vertellen, zei onzen oude knecht. 'k Heb er nog zulk een geweten hier op het hof...:

't Was op Kermismaandag en 't had heel den oogst door zoo geregend, dat ze nog met de laatste haver openlagen op den Nieuwlander. 't Was wel kerremesse, rnaar de boer had toch zijn volk doen komen, ommers met dat laf weêr kon er alle stappe een dondervlage overkomen, en ze zouden dan daar liggen met zulk een parlaffe haver die zoo slecht droogt.

Ze hadden nog werk voor geheel den dag, en om dan 's avonds laat nog te gaan kermissen als ge geheel den dag gebonden hebt...? En rond den drieën hoorden ze zoo almeteens de orgels aanslaan op de plaatse, en de belle van den peerdemeulen die luide klonk.

- 'k Zou ik algelijk geerne gaan! opperde daar een jong meisen, binst dat ze heuren schoof toesmeet.

[p. 290]

- Ge slacht van mij, zei een jonkheid aan 't ander ende van de reke. Maar kijkt, we hebben nog voor elk zes reken voor ons liggen.,. Tegen dat dit altemaal gebonden en gestuikt is, we'n zullen al geen zonne meer zien!

- Eiwel, zoudt ge waarlijk zoo geerne naar de kermis gaan?... klonk het bachten hen.

't Was ‘den Duitsch’ die zijn eerste woord sprak van heel dien heeten zomerdag. Hij was komen vragen of hij mocht helpen den oogst doen, en de boer had hem maar gepakt. Ze noemden hem ‘den Duitsch’ omdat hij van schapersafkomste was; voorders van de rest wisten ze niets van hem.

- 'k Wil 't gelooven! gij niet dan? snaterde er eene. Dat ze daar altemale gebonden en rechte stonden, zie, ge zoudt me zien gaan!

- 'k Zal ze 'k ik binden, zei den Duitsch, en dan nog heel alleene!

- Gij...? dat moeten we zien!

- Wel te verstaan, als ge altemaal in de gracht kruipt en niet op en kijkt eer dat ik gedaan heb, enne... dat ge mij van den avond meedoet naar de plaatse en trakteert!

- t'Akkoord, altemale!

Een beetje onwillig toch omdat ze 't niet gingen zien, kropen ze in de gracht die droge stond, en 't vrouwvolk deed hij, voor de zekerheid, nog hun schorten over hun hoofd trekken.

Ze hoorden hem weggaan aan 't kraken van de stoppels onder zijn kloefen. 't En duurde geen drie weesgegroeten of eene van 't vrouwvolk en kon het niet meer herden.

- 'k Zal 't ik algelijk een keer rischieren... hij gaat het toch niet zien! zei ze. En in een oogpink had ze gekeken, tusschen 't gers weg.

- Wat doet hij?...

- 'k En heb het niet kunnen zien. Kijk gij ne keer, Fiel.

- Hij staat daar te midden op 't stik, zei Fiel.

[p. 291]

- Zijn ze gebonden?

- Bah ja's, of daaromtrent...

Ze zwegen nu stil. Ze hoorden hem afkomen. 't En had al thoope geen vijf minuten geduurd.

- Ge moogt komen, hoorden ze.

- Waarlijk, en ze staan nog rechte toe! riepen ze.

Ze waren lijk van d'hand Gods geslegen. Ze'n durfden haast uit de gracht niet meer komen. Die kerel met zijn zwarte kunsten daar...

- Maar g'hebt mijn reken vergeten!

- En de mijne ook! riep Fiel.

- 't Is omdat ge gekeken hebt. Ik 'n kan dat niet als ge kijkt: 'k heb het u nog gezeid...

En hoe ze ook praamden, hij 'n was niet te vinden, en hij trok met de blijgezinde bende naar 't hof en vandaar naar de kermis.

Binst den middelen tijd mochten de twee andere voortwerken tot den avond.

II. De Eeuwige Jager.

Het andere gebeurde in de Munkebusschen tegen Waardamme. Ik weet niet of ge het huis van den ‘garde-chasse’ weet staan, te midden in den busch. Daar was vroeger ook een van die Duitsche schapers garde gerocht, en hij woonde daar geheel alleen, tenden de wereld, met zijn vrouw en zijn zoon, een jongen van een jaar of zeventien.

Die jongen had al de jachtknepen geleerd van zijn vader die hem meedeed 's nachts zoowel als bij dage. Hij kon schieten als geen een, en legde stroppen dat zijn vader preutsch op hem was. Hij jaagde zoo geern, dat hij niets anders meer wilde doen. Dikwijls gebeurde 't dat hij een dag en een nacht aan een stuk uitbleef, met vaders geweer mee en den hond, zoodat de garde er zelf niet meer kon op uit gaan. Zijn vader mocht hem kwaad maken al dat hij wilde: de jongen 'n wilde geen slag werken op 't stuk land dat ze gebruikten; van als hij 't gat schoon zag, muisde hij er uit.

Tot een keer op een zondag dat de schaper naar

[p. 292]

't dorp geweest was en halfdronken thuiskwam. Hij vond moeder alleene thuis en begon op te spelen.

- Hij is zeker weere gaan jagen, he!

De vrouw 'n dierf niet antwoorden, maar op heur wezen zag hij dat het zoo was.

- Dat hij jage tot in der eeuwigheid! vloekte hij.

Sedertdien 'n is de jongen nooit meer weergekeerd.

Ge gaat het niet gelooven, he? En 't is nochtans de waarheid. Want toen ik nog jong was - 't is nu al wel meer dan vijftig jaar geleden - ging ik eens naar Waardamme-kermis. 'k Had het lang getrokken in d' herbergen, en 't moest voorzeker al rond den twaalven draaien als ik door de Munken naar huis toe keerde, te voet.

Daar hoorde ik almeteens iemand roepen in 't bosch... 't Was juist rond het huis van dien jachtwachter, en daardoor peisde ik seffens op de vertelling die ik al dikwijls gehoord had. En dat moet alleszins dien kerel geweest zijn die nog aan 't jagen was, want dat deed lijk zoo aardig, 't kwam van zoo diep en toch van niet verre, en telkens als hij riep, baste hem een hond tegen. Ik 'n was daar niet al te stout op, en ik haastte mij om daar weg te zijn. En 't gerucht stierf uit achter mij.

Sedertdien 'n heb ik het nooit meer gerischeerd om 's nachts zoo laat door de Munken te gaan... 'k En weet niet of hij nu nog alzoo jaagt, maar dat het ‘hem’ geweest is, dat is zeker.

III. De verzonken knecht.

Daar was nog een van die duitsche schapers die boerde op den Eenink, op het postje waar De Witte nu woont, maar het was dan nog veel grooter en hij hield er een knecht. De boer had hem eens werk gegeven op het land, maar 't was maar vuil weer en de knecht had er niet achter gekeken en was den peerdstal gaan mesten.

De boer kreeg het in de mot en in een dulle koleire schoot hij hem naar den peerdstal:

[p. 293]

- Ga-je naar 't land of niet!?

De knecht gebaarde van Ko en trok voort aan zijn vette.

- Als ge zoo geern in de peerdstal zit, dan kunt g'er in vergaan ook! snauwde de boer.

En op de staande moment zonk de knecht dweers door den grond op d'eigenste plekke waar hij stond. Heel en gansch zakte hij er in, tot over zijn kop, dat ze niets meer zagen van heel de vent, tenzij een putje in de grond waar hij verzonken was.

En 't schoonste van al: er 'n kon niets in dat putje blijven, 't en wilde al geen kanten gevuld worden. Als de jongens er soms marbels in smeten, dan spetterden die eruit, een heel einde verre.

R.N. Lophem.

- De eerste schaperskunst werd ook elders in Westelijk Vlaanderen verteld o.m. te Vijve Sint-Elooi (De Cock, Vl. Sagen uit den Volksmond, bl. 76), te Becelare en in Fransch-Vlaanderen (Biekorf 1928, bl. 277) met of zonder ‘veel roode mannekens’ die binden en stuiken voor den schaper.

De tweede vertelling is een eigenaardig samenvoegen van de schaperskunst met het bekende zeisel van den Eeuwigen Jager zooals F. Loncke het ten jare 1882 in Rond den Heerd XVII, bl. 159 mededeelde Vgl. De Cock a.w. bl. 111.

De derde vertelling schijnt een oorzaak verklarend zeisel te zijn, rond een wonder putje. Zijn er elders sagen van dien aard bekend?

Elders vertelt men ook van schaperskunsten, maar 't is, me dunkt, maar alhier naar den zeekant toe dat men meestal spreekt van duitsche schapers. Waaraan zou dat liggen? - B.