Biekorf. Jaargang 41

[p. 310]

Mengelmaren

Schijtjager - Zeestekker.

Hierboven bl. 223 vraagt B.D.L. nadere bijzonderheden over een meeuwe-schijtjager: ziehier wat ik over dien vogel kon vernemen.

Eerst en vooral de ‘schijtjager’ is geen meeuwe, wel een zeevogel door de visschers ook ‘zeestekker’ genoemd. De schijtjager gelijkt in zijn doening nogal op den landschen ‘stekveugel’ (épervier): vandaar zijn naam ‘zeestekker’.

Die vogel teert waarlijk op de kosten van een ander: hij is verlekkerd op wat de meeuwen in hun maag zitten hebben. Hij gaat de meeuwen in hun vangste na; ziet hij er eene over 't water die genoeg binnenspeelt, dan begint hij de achtervolging. Hij beult het beestjen af, zit het al achter te stekken en te koteren totdat het zijn bekomste ‘van voren’ uitsmijt. Dit braaksel is de geliefde kost van den schijtjager.

Een vogel op zulk een uitgeworpen maagzootje verlekkerd, kan toch maar een vuile kwast zijn en verdient ten slotte zijn naam? Ja, maar men vergete niet dat de meeuwen zeer langzaam hun voedsel verteren. Ze kunnen een halven haring inslokken en uren nadien hem uitbrengen zooals hij er in gegaan is.

De zeestekker is de schrik van de meeuwen. De visschers moeten het nooit vragen of er een schijtjager omtrent hun boot wareert: van verre in 't ronde komen al de meeuwen naar den boot toegeschoten. De beestjes vluchten voor den stekker en... de vlage, en hopen wellicht hulp en redding bij de visschers te vinden.

Een zeestekker in den omtrek van den boot is ook een aanduiding dat er daaromtrent haringscholen zwormen; overouds d.i. over een dertigtal jaren, rekenden de visschers dat mede voor 't nagaan van hun vangste. Immers zij beschikten toen nog niet over motoren die snelle verplaatsing en het zoeken over een breed bestrek toelaten.

J.F.

- Voorzeker zal J. De Langhe onzen zeestekker wel willen thuiswijzen, wetenschappelijk, in 't groote geslacht der zeevogels? en daarnevens ook de soorte der afgejaagde meeuwen verkennen? - B.

[p. 311]

De klok van het Toreken te Gent.

In het Toreken (in de verleden eeuw voor den Collatiezolder gehouden) op de Vrijdagmarkt te Gent, hangt er een klok van 't jaar 1511 met het volgende opschrift:

Maria est nomen meum
et Georgius Waghevens me Fecit.
ANNO DNI XV^c XI.

Boven deze woorden is een mooi, nu wat uitgesleten, reliëf gegoten, voorstellende de Aanbidding der Wijzen; de omlijsting ervan is in gotischen trant. Op de andere zijde is een kruipende leeuw afgebeeld met boven hem de keizerlijke kroon. (Messager des Sciences Historiques, 1850, bl. 29).

In de 16^e eeuw was het Torenke eigendom van de Nering der Huidevetters en werd het ‘Huidevettershuis’ genoemd. (F. De Potter, Gent... VI, bl. 350; Gent 1892).

Het ware belangwekkend de Maria van het Gentsche Torenke te vergelijken met den Petrus van de Sint-Jacobskerk te Brugge, in 1525 gegoten door Simon Waghevens. De Messager t.a.p. drukt den naam ‘Wagheneus’: dit is voorzeker een verkeerde lezing of een verschrijving van de v en n. Wie zal er te Gent eens onderzoeken of ook de voornaam ‘Georgius’ juist afgeschreven is?

Wij meenen nu reeds de Maria van het Gentsche Torenke te mogen rekenen bij de klokken familie, waarvan sommige zusters hier in Biekorf 1934, bl. 160 en 1935, bl. 194 beschreven staan.

V.

Polkabrood.

In de jaren 1845-47 was het duur leven: de patatten en de terwe sloegen tegen en er was groot gebrek t'allen kante. Mijn grootvader betaalde in die jaren honderd frank voor een zak terwe dien ze 's nachts bij hem thuisbrachten.

Land en Stad kwamen tusschen om hulpdiensten voor de behoeftigen in te richten.

De bakkers van Brugge kregen hun meel van de Stad; zij moesten het tegen een vastgestelden prijs, mits één centiem winst per kilo, aan de verbruikers verkoopen. Dit meel leverde zoo'n taaien deeg, dat ze hem moeilijk met de vuisten konden bewerken. En wat deden onze bakkers? Zij legden een viertal ledige bloemzakken op den grond, goten den deeg daarop: een ledige meelzak daar bovenop en ze gingen er op los; barvoets wierd er op getrappeld en getorden en gedanst en zoo gerocht dat ‘goedje’ gekneed.

Dat brood noemden ze dan ‘polkabrood’ om wille van

[p. 312]

de trappel- en danspartij waaronder de deeg zijn recht kreeg. Zoo werd mij medegedeeld door den Heer Legein, Deken van 't Bakkersambacht te Brugge.

A.V.W.

Zeispreuken. - Zie hierboven bl. 168 en de vorigen.

- We zullen ze wel krijgen! zei de advocaat, en hij meende de guldens.

- Alle vaten zijn vol, zei de pater, nu kan de vasten beginnen.

- 't Is overal Gods wereld, zei de pater, en hij lag in den dijk.

- Ju! zei Lante, en hij spande zijn wijf in den ploeg.

- Dat is een muziekant, zei den boer, en hij droeg e' verken in 'ne zak.

- Met den kop werken is lastig, zei den boer, ik zie 't aan onzen osse.

- 'k Wilde dat ik Baai zijnen buik hadde, zei den boer, en hij zat aan tafel bij den deken.

- Wat een mensch al niet en doet voor geld, zei den boer, als hij den eersten keer een aap zag dansen.

- Dat en is geen vleesch voor de katte, zei de dief, en hij stal twee hespen.

- 'k En kan 't niet alleene, zei Mietje als z' heur vroegen waarom ze niet en trouwde.

- Sla'je er honderd duivels uit, ge slaat er duist duivels in, zei 't wijf als heure vent heur aftrommelde.