Biekorf. Jaargang 41

Mengelmaren.

De Openbaring van Sinte Brigitta.

Ik heb hier een santje, dubbel gevouwen: op het voorblad een afbeelding van den kruisdragenden Zaligmaker in steendruk, in gotischen trant geteekend (school baron Bethune) en uitgegeven door de bekende Brugsche steendrukkerij Van de Vyvere-Petyt ten jare 1888. Van binnen zijn de beide zijden

[p. 85]

gevuld met een franschen tekst: ‘Révélation faite à Sainte Brigitte veuve, Reine de Hongrie’. Ziellier den inhoud in 't Vlaamsch. overgezet:

‘Deze openbaring lag in een graf te Jeruzalem en is goedgekeurd geworden door den bisschop Ingleton.

De volgende openbaring werd door O.L. Heer zelf gedaan aan de heilige Brigitta, weduwe, koningin van Hongarije. Deze heilige, begeerig om eenige bijzonderheden over de Passie van den Zaligmaker te kennen, verkreeg door hare vele smeekgebeden dat deze haar verscheen en haar de volgende openbaringen mededeelde:

1.	Toen ik in den Olijf hof gevangen genomen werd, kreeg ik 30 vuistslagen en 20 kaakslagen.
2.	Op weg naar Annas viel ik 7 maal.
3.	Men gaf me 4 wreede slagen op de schouders.
4.	Men gaf me 50 slagen op de borst.
5.	Men trok me 630 maal bij mijn hoofdhaar op.
6.	Men gaf me 30 slagen op den mond.
7.	In mijn uitputting heb ik 880 maal gezucht.
8.	Men rukte 30 maal aan mijn baard.
9.	Men gaf me 6666 geeselslagen toen ik aan de kolom vastgebonden was.
10.	Men spuwde 63 maal in mijn gelaat.
11.	Men stelde drie doornenkronen op mijn hoofd.
12.	De soldaten gaven me 558 slagen zonder geesel.
13.	Bij den val onder mijn kruis ontving ik een groote wonde.
14.	Men gaf me azijn en gal te drinken.
15.	Op het kruis ontving ik 5 doodelijke wonden.

Al degene die ter eere van mijn Lijden, gedurende 15 jaar godvruchtig en dagelijks 7 Onze Vaders, 7 Wees gegroeten en den Credo zullen bidden, zullen de volgende genaden verkrijgen:

1.	Zij zullen de vergiffenis van hun zonden bekomen.
2.	Zij zullen naar het vagevuur niet gaan.
3.	Indien ze sterven vóór het einde der 15 jaar, zullen zij hetzelfde geluk als de Martelaren genieten.
4.	Ik zal hun ziel ontvangen en in de gelukzalige eeuwigheid binnenleiden.
5.	Al degene die deze openbaring bij zich dragen en de hierboven vermelde gebeden opzeggen, zullen beschut zijn tegen den vijand en geen schielijken dood sterven.
6.	De zwangere vrouwen die deze openbaring bij zich dragen en de gebeden opzeggen, zullen een gelukkige verlossing verkrijgen.

[p. 86]

7.	Geen besmettelijke ziekte zal in dit deel van het huis dringen waar deze openbaring berust.
8.	Aan al degene die deze openbaring zullen gedragen en de gebeden getrouw opgezegd hebben, zal de heilige Maagd verschijnen in het stervensuur.’

De kerkelijke goedkeuring is, in datum van 31 Mei 1888, onderteekend door den bisschoppelijken boekenkeurder van Brugge, Kanunnik J.A. Syoen.

Deze ‘Openbaring’ is een late en vervallen uitwas van de vroeger zeer verspreide Relevatiën en Gebeden van Sinte Brigitta; hierover Biekorf 1930, bl. 115 vlg. en 1933, bl. 161 vlg. In dezen jongsten tekst is de weduwe Sinte Brigitta, koningin van Zweden, verworden tot koningin van Hongarije. Vooral, in de bijgevoegde beloften spreekt een ziekelijk bijgeloof, o.a. in de genadekracht toegekend aan het ‘dragen’ van de geschreven of gedrukte Openbaring. Het was voor mij een verrassing te zien hoe deze aloude Revelatie, die reeds in de 17^e eeuw alhier versleten schijnt, nog in een Brugsch santje van de late 19^e eeuw en onder zulk een basterdvorm weer kon opduiken.

E.N.

Vertraagd Vormsel in den Franschen Tijd.
Den 7 Juni 1806 vroeg de bisschop van Gent aan pastor Legrand, deken van het district Kortrijk, een lijst van de vormelingen in zijn dekenij.

Den 6 Augusti zond de deken de gevraagde lijst in; in een vijftal dorpen was er sedert achttien - zelfs twintig - jaar geen vormsel meer toegediend geweest:

Wareghem wacht sedert 1785 en brengt nu 1800 vormelingen aan; vier parochiën sparen sedert 1788 en beschikken over een treffelijk aantal: Beveren op de Leie, 320; Deerlijk, 1200; Harelbeke, 1440; Sweveghem omtrent 2000 vormelingen.

In de stad Kortrijk zelf was het vormsel in 1803 toegediend geweest; in 1806 wachten Sint-Maartensparochie met 510 en O.L. Vrouwparochie met 300 vormelingen.

In 1807 werd Mgr. de Broglie bisschop van Gent en de zoo noodige vormselreis bleef uitgesteld... Eerst in Mei-Juni 1809 kwam Mgr. André, gewezen bisschop van Quimper en alsdan kanunnik van Saint-Denis te Parijs, naar Kortrijk om te vormen. Het aantal vormelingen op O.L. Vrouwparochie was dan gestegen tot 1434. Mgr. André vormde op 17-19 Mei te Harelbeke, Deerlijk en Sweveghem; van 20 tot 29 Mei reisde hij in de dekenij Meenen; den 31 Mei vormde hij te Wareghem (hier was er dus sedert 24 jaar geen vormsel meer toegediend!)

[p. 87]

en den 1 Juni te Kortrijk. Daarna keerde hij naar Gent terug.

- Volgens het Registrum Decanatus Cortracensis berustend in het Archief van de Sint-Maartenskerk te Kortrijk, bl. 76-77 en 107-108.

V.

Kinderdeuntjes.

't Was eene man, en een brave man
Eene man van astrabantie.
Hij wiegde zijn kienetje
en hij roerde zijn pannetje
en hij liet zijn vrouwtje dansen.
En als zijn vrouwtje thuis kwam
z'hadde schoone nieuwe kleertjes:
een van Pietje, een van Jannetje
en een van Bakelands baantje.

Zoo zingen ze te Poperinghe; te Nieuwcapelle klinkt de tweede voegreke:

Eene man van popering' sausen.

Ciesje Bailleul è zijn hondje verloren
Te Poperinghe in den ommegang
En we zou'n eentje maken van klijte
Om te zenden naar Engeland
Engeland deure,
Pietje Verschuere
Juuj!

D.V.

Vinke-koorden.

Ter gelegenheid van processiën en andere feesten in Fransch-Vlaanderen spant men slingers (fr. guirlandes) van boom tot boom, van huis tot huis. De slingers bestaande uit een stevige koorde bekleed met neteldoek (fr. mousseline) dat poffend en beurzend met gekleurde lintjes omwonden is, noemen ze vinkekoorden.

Het w. vinke is uitgesproken gelijk de naam van den vogel; het is in geen woordenboeken te vinden

Arneke (Fr.-Vl.)

R.S.

- Die ‘vinken’ zijn reeds in de 16^e eeuw te Sint-Winoksbergen bekend. In oude rekeningen van 1558 en 1559 staan de volgende uitgaven vermeld:

‘... de Cappelle te versieren met vynken ende Roosen hoeykens...’ 1558.

‘Item betaelt van vynken ter versierssel van der Cappelle op sinte Jacobs dach...’ 1559.

[p. 88]

Te lezen in de Annales du Comité Flamand de France, XIX, 1891, bl. 281 en 285.

'k Moet nog zoeken hoe deze vynken met de vincoorden van Brugge (uit E. Gailliard's Glossaire) overeenkomen.

V.

Kreeke.

d.i. een zwarte grondlage die lastig om uitdelven is; daar zit geen zand in, 't is alzoo klissegrond die taai en maar in klompen kan uitgedolven worden.

- Bij het delven viel ik op twee kreeken.

Stalhille.

Slooi-peren.

Te Arneke in Fransch-Vlaanderen eet men, gelijk overal, geern gebraden appels in den vasten en men noemt ze ‘braan appels’; maar men slooit de peren en dat zijn dan vanzelf slooiperen.

Vanwaar zou dit woord komen?

R.S.

- Slooi van kaffie, van pap, sliereslooi van chocolade: dat is genoeg bekend; gelijk ook slooie kaffie, slooie temper: zie De Bo. Maar slooiperen en peren slooien? Wie zoekt er naar?

B.

Zantekoorn.

- Sanders zit met luizen achter zijn ooren sedert dat hij met Stien in processe ligt. Oedelem

Gezeid van iemand die in nesten zit en als zijn zaak tegenslaat.

- Als den boer verhuist, verhuizen zijn luizen mee. Tielt.

- Kijkt naar Triene, ze loopt zoo schuw als een henne ineen hagelvlage. Sint-Andries. Gezeid van een schuw, wild mensch.

- Z'hebben bij Deckers karre en peerd uitgespannen. Brugge. Gezeid van een gedwongen uitverkoop bij rechtsmacht.

- 't Is al goed van plans te maken, maar 't been in de house steken, dat is wat anders. Wyngene. D.i. een zaak, een werk aanpakken.

A.V.W.