Biekorf. Jaargang 41

Loterij en volksleven.

BRUGGE was er van de eerste bij om stadsloterijen in te richten: getuige de loterijen van 1446 en volgende alhier (1934, bl. 289 vv.) beschreven. Brabant bleef niet ten achter en ook daar kwam de volksgeest in ‘prosen’ of rijmpjes tot uiting.

In 1522 werd er te 's Hertogenbosch een groote loterij gehouden met juweelen en zilverwerk als prijzen. De lootmeesters plaatsten talrijke ‘brievekens’ in onze Brabantsche en Vlaamsche steden: Antwerpen kocht 4441 loten, Brussel 823, Leuven 993, Brugge 658. We doen een keuze uit de ‘prosen ofte dichten’ waarin onze voorouders hun verwachtingen en... ontgoochelingen uitspreken⁽¹⁾.

(1) Volgens een bijdrage van A. Hallema in de Nieuwe Rotterdamsche Courant van 10 Febr. 1935. Vriendelijk medegedeeld door E.P.J.D.W.

Antwerpen:

-	Lyntke van Loo, slaept liever op bedde als opt stroo.
-	God ende die Heylige Moeder Sinte Anne, Die verleene my die zesse silveren kannen.
-	Hy is wel sot, die syn geit werpt in allemans pot. Oh, alder ryckste Godt, verleen my tgroote lot.

Mechelen:

-	Kinderen die koten (kootje spelen) Ende sotten die loten.

[p. 82]

Yper:

-	Hyn Wyns, ick seght u in bichten, Hadde gerne tgroot lot om zyn zeven wichten.
-	Hebben wy wat t'Ypere, men salt wael weten, Hebben wy niet, het wert vergheten.

Brussel:

-	Wilt Godt, ons Vrouwe ende Sint Anne, Ick gerake wel aende 6 zilveren kannen.

Leuven:

-	Vele loten ende vele nyeten Beginnen Corstiaen van Roggen te verdryeten.

Brugge:

-	In vele loteryen heb ick myn geit verqwist.
-	Die nyet en avontuert en heeft nyet.
-	Vreest Godt, zyt onversaecht.
-	Qui plus y merct plus y pert.

Leiden:

-	Wair dat Godt gave, ick reysde ten heiligen haven.

Middelburg:

-	Cori Mori en is nyet soe sot Off hy hat gerne tgroete lot.

Bergen op Zoom:

-	Hier comen drie Marien, tgroet lot wil hen verblyen, te Bergen opter stadthuys dair zyn zy thuys.

's Hertogenbosch:

-	Sancta Katherine, Maget puer, Ick bidde om tgroet avontuer.
-	God ende Maria willen my met een lot verblyen.
-	Godt ende Sint Jan helpen Aleyt van Boxtel aen eenen man.
-	Omme te volcomene ons verzinnen Jonne ons fortune goet gewinnen.
-	Diet weet die weetet, maer diet Godt verleent, heeftet.

Voorzeker liggen er nog elders zulke berijmde loterijen onder stof en kobbenetten? Wie haalt ze boven?

E.N.