Biekorf. Jaargang 39

Twee soldatenbrieven uit Spanje.
Burgos 1809 en Cadiz 1810.

VROEGER werd alhier verhaald⁽¹⁾ hoe Napoleon in Spanje binnenviel en hoe die Fransche inval een waren volksoorlog (guerilla) bij de Spanjaards uitlokte. Na de inneming van Madrid (einde 1808) week de Spaansche nationale regeering

(1) Biekorf 1932, 3 bl. 323. - De aldaar afgedrukte soldatenbrief uit Spanje (1809) berust op het Staatsarchief te Brug ge Modern Archief, Triage n. 929.

[p. 328]

naar het Zuiden en verbleef eerst te Sevilla, daarna in de havenstad Cadiz, ten westen van Gibraltar. Deze stad werd langen tijd vruchteloos door de Franschen belegerd. De Engelsche vloot was, sedert hare overwinning bij Trafalgar, meester over de zee en steunde de belegerden in Cadiz en de guerillero's in 't binnenland.

De eerste brief bespreekt den volksoorlog; hij is geschreven uit Burgos, de historische stad in Oud-Castilië.

De tweede brief handelt over het beleg van Cadiz. Hij is geschreven uit El Puerto de Santa Maria, een stadje gelegen 15 Km. ten N. van Cadiz. De slag van Talavera (ten Zuiden van Madrid) werd geleverd in 1809⁽¹⁾. De mededeelingen over de uitrusting van de Engelsche oorlogsschepen zijn geenszins overdreven. Het slagschip Victory waarop de admiraal Nelson bij Trafalgar sneuvelde, was een driemaster van 4500 ton, 63 m. lang, 15 m. breed en bereikte 14 m. boven de waterlijn (de hoogte van een huis met vier verdiepingen). Het voerde 120 stukken geschut op drie dekken opgesteld.⁽²⁾.

J.D.S.

(1) aldaar bl. 324.

(2) Vergelijk daarmede de slagschepen uit den Wereldoorlog, Biekorf 1928, bl. 303 vlg.

I.
Bourgos, desen 24 Septembre 1809.

Bemynden Vader

Naer ul. gegroet te hebben laet ik ul. weten als dat ik in goede gesontheyd ben maer in grote verlangen om antworde te verkrigen. Het is 2 maenden geleden dat ick geschreven heb en 'ken krig geen antwoorde, daerom versoeke ick ul. dat gi mij antwoorde sout senden en geldt als 't ul. mogelick is, want ick hebbe het geheel van doen. Ik hebbe verre in Spannien gehavancert geweest maer wy hebbe achterwaers geslagen geweest ondert uren verre, voordien hadden wy gewerkt om een fort te maeken en ik was meester, hier

[p. 329]

moeste een schoone poorte gemakt sijn en niemand en durfde die aennemen, ick hebbe het gedaen, den prinse was daer allen dag, dien heeft mij 3 dobbel geneën gegeven, en 'k had nog veel verspaert geldt van daghueren. De Spansche en de Portegalsche die hebben my prisonier genomen alles afgenomen en gelt, kleeren, fisike, saebel, sack, saberren, alles; naer 14 dagen bi under geweest te hebben in het prison bynaer sonder eten, den slag is dan alweer begin en si hebben moeten vluchten, dan ben ick weer by het selve volck gekomen. De Franschen moeten altyd verliesen, sy en sullen van hulder leven Spannen bliven houden, de Spansche die syn veel te hertnakkig; de boeren die staen ten allen kanten op en die maeken een leger onder un en die vichten tegen ons, en als sy verliesen si loopen alk in syn hus, het is boos volk. Als si een liek begraeven sy kleen hun geheel in het niew soo schoon als het mogelick is, een ider naer sinen stand.

Zeer bemynden vader ende moeder, susters en broeders, vrienden altegader, waermede ick blive in afwachtinge van my vraege volbragt te worden en blyve ul. moetwilligen dienaer en soon

Pieter Joannus Plancquel

uw adris: a monsjeur P.J. Plancquel dans la primière de pioniers ans Bourgos, l'armé de Spanne.

Adres: [N^o 24, Armée Française en Espagne]. A monsieur P.J. Plancquel a Ghiluvilt, cantons Ipres, departimant de la Lys, ans Flandres, cyto, cyto.

II.
Sinte Maria, dezen 22 April 1810.

Beminde Vader ende Moeder, Susters ende Broeder en geheel mijne Familie.

Ik en kan niet nalaten van naer Ul. te schryven en van Ul. te wenschen een geluk zaligen hoogtijd van Paeschen die aenstaende is⁽¹⁾, en ook om ul. te

(1) Paschen van 1810 viel op 17 April; het feest was dus reeds voorbij zonder dat de soldaat het wist.

[p. 330]

laeten weten den staed van myne gesontheyd, jk ben het God lof noch en jk verope als dat gij lieden het zelve zyt. Het is nu langen tijd dat ik niet geschreven en hebbe, jk en hebbe geen ocasie gehad, daerom versoeke als dat gijlieden zoude willen zoo goed zijn van sito antword te schrijven want jk ben in groot verlangen om te weten hoe het met ul. gesontheyd noch al gaet. Jk hebbe vernomen uit den brief van Petrus van den Broeke van Kerckhove als dat het slegt gaat in Vlandre met de recruten. Jk ben ook in groot verlangen om te weten hoe het met mijnen broeder Petrus gaet, of hy gelot heeft ofte niet. Het is ontrent twee jaer dat wy in Spaenden zyn, wy en hebben byna noch anders niet gedaen als geloopen en gevochten, dag en nacht, en wy liggen nu voor een stad die genaemt word Cadix; die stad die staet ontrent een halve ure verre in het waetre en de zee, en het is nu al ontrent twee maenden dat wy voor die zelve stad liggen en wy konnen er noch wel vier maenden zyn. Daer word dagelijks geschoten met de canonen, de Engelsche liggen er rond in het waetre met ontrent acht hondert volle orlog schepen, en daer zyn schepen in waer er hondert stuken cannon op staen. En men segt dat men den eersten van Mey de stad gaet in brande schieten als zy hun niet over en gheven. En wy veropen van die stad ook te winnen, het is de zeste stad van Spaenden als die stad over is, geheel Spaenden is ovre; en dat het niet en waere van de Engelsche wy zouden er haest in zyn, maer wy zullen zy doch met al hun schepen te gronde schieten. En wegens van mandemaker Ambros, die is geblesseert geweest aen de bataille van Tallevera, en die is van syn blessure gestorven; en wegens van Meseeuw het is nu al ontrent twee jaer dat jk hem niet gesien hebbe, die is voor zeker ook dood, en vele andre van daer in het ronde. En zijt zoo goed van de complementen te doen aen de weduwe van Van Steenbruge, en aen Baptizte Viaene als dat zynen soon ook noch in goede gesontheyd, en syt zoo goed van

[p. 331]

te schryven om te weten hoet met zynen broeder is of hy gelot heeft of niet; en zyt zoo goed van te schryven [of] Bytbiers tot huys gekomen is ofte niet, die is ook geblesseert geweest jn zijn hand, Ul. genegenden dienaer

Louis De Smet.

Myn adres is: Louis De Smet, soldat au 45^me regiment, 3^m compagnie du premiere bataillon, premiere corp d'armée, 2^e division, au Camp de Sint Maria en Espagnie.

Adres: [N^o I, B^au Principal, Arm. d'Espagne].

A Mensieur, Monsieur Rogier De Smet, demeurant à Warmarde, arrondistement du Courtrai, Département du la Lys, en Flandre.

Staatsarchief te Brugge, Modern Archief, Bundels, 3^e reeks, n^r 1081 (I) en 2^e reeks, n^r 8086 (II).