Biekorf. Jaargang 39

Aandoenlijk Nederlandsch.

Alwie ‘doet aan’ Vlaamsche cultuur ziet dat er in den jongsten tijd meer en meer ‘gedaan wordt aan’ letterkunde en dat de schare van hen die ‘doen aan’ beschaafde uitspraak snel aangroeit. Indien men alzoo voortgaat met te ‘doen aan’ taalzuivering, dan is er weldra niets meer aan te doen: ten hoogste zal men nog kunnen ‘doen aan’ geschiedenis... van wat Vlaamsch, van wat Dietsch was.

Die vorstelijke zegswijze ‘doen aan’ is, sedert hare blijde intrede in de eerbiedwaardige omheining van de Nederlandsche taal, onmisbaar geworden voor alwie ‘doet aan kunst, doet aan jacht, doet aan actie (!), doet aan opvoedkunde, doet aan voetbal, doet aan tooneel, doet aan toerisme, doet aan... al wat er te doen is of kan gedaan worden. Om ook iets bij te dragen aan dien taalkundigen ‘uitbouw’ zal ik van nu voort ‘doen aan Davidsfonds, doen aan Dierenbescherming, doen aan Kinderwelzijn’ zonder ‘dinne te doen’.

[p. 316]

Nevens ‘Doet gij aan zingen?’ (uit mijn ‘leidend’ dagblad) stel ik gerust: Doet gij aan schieten? doet gij aan bollen? doet gij aan kaarten? doet gij aan vogelpik? Voortgaande op mijn Leerboek voor Aardrijkskunde waar de Tibetanen doen aan veeteelt terwijl in de oasen van Turkestan gedaan wordt aan landbouw, schrijf ik even keurig: In 't Poperingsche doet men aan hoppeteelt, aan de kust wordt gedaan aan vischvangst, terwijl men in de Leiestreek doet aan vlasvezelbereiding; over heel 't land wordt gedaan aan aardappelteelt; mijn peter doet aan pelskonijnen en mijn grootvader wilde nooit doen aan zakkevetten (d.i. kunstbemesting in A.B.).

Vanwaar komt dit lieve koningskind? Het Nederlandsch kent: Hij doet wat aan schilderen d.i. hij liefhebbert van verre. Zonder den noodigen wat is ‘doen aan’ binnengerukt en mag en moet alles zeggen. Het verdringt een heele reeks wendingen als: hij leert, hij werkt voor, werkt mede aan, bedrijft, staat in, is bezig met, heeft zin voor, heeft verstand van, vindt smaak in; hij volgt, stelt belang in, kan meespreken over.... En deze wendingen zijn er nog maar noodig als onze rijke schat van eigene werkwoorden te kort schiet. Maar zeggen dat mijn gebuurvrouw ‘doet aan strijken’ en mijn meid ‘doet aan koken’ dat is niets anders dan doen aan belachelijke grootdoenerij, doen aan wansmakelijke gemaaktheid. 't Is noodig geworden te doen aan overdrijving om die luie aandoenlijkheid uit onze taal te weren.

Kiliaan.