Biekorf. Jaargang 39

[p. 91]

Boekennieuws.

Zeeland door de Eeuwen Heen door M. Van Empel en H. Pieters. Vijfde aflevering. Uitg. G.W. Den Boer te Middelburg in Zeeland. Vgl. Biek. 1932, bl. 316 en de vorigen.

De inhoud van deze afl. is geheel gewijd aan Zeeuwsch-Vlaanderen. We zien met genoegen dat de Schr. hunne beste zorgen besteden aan dit deel van ons aloude graafschap Vlaanderen dat door de schrijvers ten noorden van de Wester-Schelde al te stiefmoederlijk bedacht is geweest. Al te lang werd ds. Ab Utrecht Dresselhuis nageschreven totdat H.Q. Janssen en J.H. van Dale door hunne ‘Bijdragen’ een volledige herziening der Geschiedenis van Z.-Vl. inzetten. In onzen tijd heeft Dr. J. de Hullu uit Kadzand veel belangwekkends over het Westelijk deel aan het licht gebracht. In het Oostelijk deel heeft de Oudheidkundige kring ‘De Vier Ambachten’ schitterend werk verricht in zijn Jaarboeken en andere uitgaven. De oordeelkundige en onvermoeibare opzoekingen van onze goede vrienden, de heeren J. Adriaanse, archivaris van Hulst en A. de Mul uit Zaamslag, maken hier voor het eerst het uitwerken van een algemeen betrouwbaar en volledig beeld der geschiedenis van Hulsterambacht mogelijk.

De studie der geschiedenis van onze Vlaamsche abdijen: St. Pieters en St. Baafs te Gent, Duinen, Ter Doest, Baudeloo, doet ons voortdurend terecht komen in de polders van Zeeuwsch-Vlaanderen die voor een groot deel hun werk en lange eeuwen hunne bezittingen zijn geweest. Voor genoemde studie is deze uitgave van nu af onmisbaar.

Zeer dankbaar zijn we voor de illustratie waar, benevens de kaarten van Kadzand en van het Westelijk deel van Z.-Vl., de algemeene polderkaart van Zeeuwsch-Vlaanderen voor den Vlaamschen historicus een zeer gewenscht en dienstig hulpmiddel zal zijn.

A. Viaene.

- Bij denzelfden uitgever G.W. Den Boer te Middelburg in Zeeland zijn aangekondigd:

Wilhelmus van Nassouwe, een verzameling bijdragen van Nederlandsche en Vlaamsche medewerkers over Prins Willem van Oranje, ter gelegenheid van het vierde eeuwfeest zijner geboorte. Geb. fl. 7.50.

Prins Willem van Oranje. Brieven. Een twintigtal met groote zorg en kennis uitgezóchte brieven. Oorspronkelijke tekst, vertaling en toelichting. Gewone uitgave, fl. 3.90.

[p. 92]

- M. Meertens. De Godsvrucht in de Nederlanden naar Handschriften van Gebedenboeken der XV^e eeuw. Derde Deel (Historische Bibliotheek van Godsdienstwetenschappen). Antwerpen, Standaard-Boekhandel, 1932. In-8, 104 bl. = Fr. 24.

- Vgl. Biek. 1932, bl. 156.

In dit Deel heeft de Schr. uit de vroeger beschreven bronnen de Eucharistische Gebeden samengebracht: Mis- en Communiegebeden. De Middelned. teksten zijn meestal vertalingen van oorspronkelijk Latijnsche gebeden die, in de dialecten overgezet, het gemeengoed der West-Europeesche godsvrucht waren. De Eucharistische gebeden zijn veel minder talrijk dan de gebeden tot de H. Drievuldigheid en tot den Lijdenden Christus; vooral in de 15^e eeuw overheerscht de gedachte van den Lijdenden Christus de geheele eucharistische godsvrucht.

De verschillende formules zijn wel toegelicht met verwijzing naar de latijnsche bronnen en fransche, engelsche en duitsche voorbeelden. Deze bloemlezing brengt - zooals we reeds vroeger konden getuigen - veel deugdelijk materiaal dat in een samenvattende studie over de Godsvrucht in onze gewesten zal kunnen benuttigd worden.

A.V.

- P.J. Kruijt. België. Boeren en Arbeiders sedert den Wereldoorlog. (Studiën op het gebied van Ethnologie, Sociologie en Sociographie. II). Groningen, P. Noordhoff, N.V., 1932. Groot in-8, 106 bl. = Florijn 1,90 (Geb. fl. 2,25).

België is sedert lang het Beloofde Land voor sociologische studie, een dankbaar ‘proefveld’ voor buitenlandsche geleerden. Vóór den oorlog kregen we het boeiend werk van Charriaut en vooral de grondige en uitvoerige studie van Seebohm Rowntree; met belangstelling luisteren we ditmaal naar de bevindingen van een Noorderbuur.

Een hoofdstuk over de Demografie - heldere en zeer bruikbare samenvatting van het zware verzamelwerk van Mahaim c.s. (La Belgique Restaurée) - gaat voorop. De verhandeling over den huidigen toestand van den landbouw en van de nijverheid en hunne onderlinge verhouding leidt tot de eigenlijke studie van het sociale leven. Van de sociale verandering en omvorming na den oorlog wordt hier een grondig-bestaakt beeld gegeven: een ontleding en samenvatting die zoowel aan belangstellende sociale werkers als aan leeraars in de aardrijkskunde en de economie den besten dienst zal bewijzen.

Een paar opmerkingen. De overigens zoo rijke documentatie hadden we voor den Boerenbond (Jaarlijksch Verslag!) en de Christene Sociale werken vollediger willen zien. Enkele malen wordt, uit een vluchtigen reisindruk, een te verre-strekkende besluit getrokken. Schr. struikelde over een kleinigheid: de overzetting van fr. Père en Abbé; voor de zooveelste maal

[p. 93]

krijgen we de klassieke vermakelijkheden als Pater Mellaerts en Abt Pottier! Schuld daarvan zijn de Hollandsche woordenboeken en.... een te vluchtige kennismaking met die mannen.

Dit werk is alleszins onmisbaar in de bibliotheek van alwie met sociale werken of (en!) sociale studie begaan is.

D^rK.R.

Godevaert van Haecht. De Kroniek.... over de Troebelen van 1565 tot 1574 te Antwerpen en elders. Ingeleid en toegelicht door Rob. Van Roosbroeck. Tweede en laatste stuk (met een Register op de belangrijkste namen). Antwerpen, De Sikkel, 1933. In-4, 336 + XII bl. = Fr. 95.

Met dit tweede deel is de uitgave van deze belangwekkende kroniek voltooid (Vgl. de bespreking van het eerste deel alhier, 1929, bl. 159-160). Dr. R. Van Roosbroeck toetst voortdurend den letterkundigen tekst aan de gegevens uit andere geschiedkundige bronnen. De waarde van deze Kroniek wordt daardoor bevestigd en tevens verhoogd, daar de zoeker aldus op den goeden weg gezet wordt voor verdere opsporingen. De verzorgde uitgave van dit werk strekt tot eer van ‘De Sikkel’ en het ‘Genootschap voor Antwerpsche Geschiedenis’.