Biekorf. Jaargang 38

Mengelmaren.

Spreuken uit het Westland.

- 't Is gemakkelijk om te lachen, als ge uzelven kittelt = Eigen lof is gemakkelijk.

- Ze gaan ze niet meer bachten den vlinder leên = bedriegen, om den tuin leiden. De Bo zegt:

[p. 348]

bachten den vlinderhut of onder den vlinder (s.v. leeden en vlinder). Anders nog: Hij gaat hem niet meer laten bij den beer doen.

- God schept den dag en wij moeten er deure, lijk Blare deur de boonen.

- 't Gaat gebeuren als de uilen gaan preêken d.i. tateldage (Loquela), nooit. Anders nog: In 't jaar blok als de uilen kraaien en de koeien met patijnen gaan. - Als Paschen op Tuindag komt. - Als het te Poperinghe noene luidt. - Paschendijsendag als de slekken bijzen. - Op Sint Juttemis, als de kalveren op het ijs dansen. - Fr. à la foire de Saint Jamais, le trente-six du mois, la semaine des trois jeudis; Lat. ad calendas graecas.

- De man en mag maar spreken als de zeugen niezen, zei een beenhouwersvrouw. Anders gezeid: De man staat waar de bezem staat, mag nooit meespreken. Elders hoorde ik: Heur ventje staat op de schouwe d.i. de schouwbank, waar ze 't kan verzetten van den een naar den anderen kant naar heur beliefte.

- Hij heeft er zooveel maniere af, als een zwijn van een teele te lekken. = Hij kent er zooveel van als kraaien van een Zondag. (Watou): d.i. Hij kent er niets van. Vgl. De Bo s.v. Kraaie. - Hij kent er nen hond zijn steert van. (Brugge). Hij weet er zoovele van als een hond van den Zondag. (Becelaere).

Fransch in den Volksmond.

(In 't Ypersche en 't Westland).

Afcoupeeren = aftuinen.

- Den put afcoupeeren voor 't kind.

Bin-officie = bénéfice.

- Z'hebben zeker bij hun loon nog enthoeveel bin-officies.

Dureie = kalmte, genering: fr. durée. Geen dureie hebben = ongedurig zijn.

- Aan die oude de jongens hebben zulk een ‘air’: geen dureie in een menschens huis, rechte staan doen ze tegen de lijs, en lijk beschaamd zijn.

- Een keer dat al uw goed weg is, ge 'n hebt lijk geen dureie meer.

Fallieren = niet deugen, werkdadig eens ondienstig toogen; fr. faillir.

- Nog een kork die falliert.

Feestevald = festival.

- En zou-je niet zeggen dat 't feestevald is?

Fictalie = vette mest; fr. victuaille?

- 't Zit fictalie in dien grond.

[p. 349]

Fligeure = bloei en weelde; vigueur-fleur.

- Kijk die blommen daar staan in hunder vulle fligeure.

Fonsedeeren = fonctionner.

- Dat en fonsedeert niet goed te gare.

Kalleteere = caractère.

- Z'heeft zoo een geestige kalleteere.

Maginairen = imaginations.

- Al zijn ziekten? al soorten van katte-maginairen.

Milledie = weelde, overvloed; fr. mélodie.

- Roept niet te luide van geven en ronddeelen; ge ziet gij nu de milledie van de appels en ge peist dat 't niet op en kan.

Monteeren = voorzien.

- We zijn gelijkig gemonteerd in kinders.

Pasmunterie = fr. passementerie.

- Ze had een winkel van pasmunterie.

Plazzement = positie; fr. placement.

- Wat plazzement heeft ze?

Recommandeeren = labeuren en in gereedheid leggen om te bezaaien; fr. accommoder?

- Dat land is slecht gerecommandeerd.

- Als 't een beetje weer is, we gaan 't een keer anders recommandeeren.

- De boeren hun land is doorgaans beter gerecommandeerd.

Soort-a-pree = soortgelijk; de la sorte ou à peu près.

- 't Is al soort-a-pree.

Verconsommeeren = opkrijgen.

- Drie kerns te weke [boter], ze kennen zij'der dat niet verconsommeeren.

Verinklizeeren = négliger.

- Zijnzelven verinklizeeren.

Verrappeleeren. = herstellen, verbeteren.

- Onze nieuwe eigenaar zei: 'k Ga 't allemaal een beetje verrappeleeren.

- De straten zijn vermaakt en de huizen zijn verappeleerd.

Versjansjebrief = ver - assurance - brief.

- 'k He' nog mijn verjansjebrief.

L.D.W.

Dansliedje.

Bij Yper heb ik, een jaar of zesse geleden, het dansliedje van 't Wit-wit spegelke (hierboven bl 318) hooren zingen aldus:

'k Heb een wit wit spegelke gevonden.
'k Heb daarmee mijn hertje gewonnen
witte witte zijdedraad
zijdedraad alomme,

[p. 350]

 

keer-je driemaal omme

 

om de sleuters van de zee

 

om de zee te sluiten

 

dat er niemand in en kan

 

't en zij Pietje de voermarsjan(d)

 

met zijn lange topmutse 'an.

De kinders (meisjes) dansten in een ronde hand aan hand. Na den vijfden regel: Keer-je driemaal omme, lieten ze de handen los en draaiden driemaal op hunzelven rond.

K.D.

- In de lezinge van bl. 318 is de vijfde voegreke weggevallen. Na: Ziiden draetje alomme, zongen ze: Meisje, wil-je nunneke ziin?

A.C.

Klaps in de ‘Vule Seule’.

't Ha' kiezinge 'eweest in 't Poperingsche, zoo Mandes Mol van 'an den Abeele kamp' Benoo' Blovet tegen djuuste tegen-'an de Vule Seule. Zoo... é-ja, lijk of dat dat gaat enee, ze gingen te gare binnen e shoptje pakken... en 'ons a'zoo e litje 'eklapt hadden van den hommel en den toebak en van de blavers, zeg' Benoo a'zoo me' e' grooten zucht:

- E'-ja... 'k heên 'k-ik geus 'estemd enee... e'-ja enee...

- Haewê! zeg' Mandes darop, mo' Benoo toch... wat e' peerdegedacht?

- E'-ja mor, zei Blovet, ke kunste 'k-ik nie' angers, man, ... 'ons g' e' kee' van die vergulde kieremiere 'edronken hét uit die kinkeiglazen,... met van die 'emuulebande duvels, 'etuutematooid met goud en zelver slechter of 't tabernakel van Sente Bertens,... je zou stemmen vor den duvel en ze' moere!

.......

Is da' nie' ‘duvelesse schoone’ e-zeid?

K.D.W.

Dikke vrienden.

't Zijn twee vrienden, lijk twee hielen in één kloefe. Watou.
't Zijn twee zielen in één zak.
Ze zijn vriend tot Rome toe.
Ze zijn pot en God te gâre (De Bo).
Ze zijn koek en ei.
't Is zoetemelk tusschen die twee (Loquela)

Vgl. het friesch: Hja binnne broek en wammes (ze zijn broek en veste).

A.H.

Als 't niet wel en is:

- dat hij naar zijn grootmoeder loopt! Brugge.

- legt er uw neuze bij! Kortrijk.

[p. 351]

- legt er uwe kop bij! Sysseele.

- legt er uw hoofd bij, 't zal hoofdvleesch zijn! Woumen.

- legt er uw kop bij, 't zal hutsepot zijn! Uitkerke.

- sch... in uw broek, 'tzullen veugeljongen zijn! Uitkerke.

H.L.

Boma-trein.

De werkerstrein, die rond 6 ure 's morgens uit Gent op Brugge rijdt, heet ‘den Boma-trein’. Een werkman zei me dat ze hem alzoo noemen omdat er - vroeger meer dan nu - zoovele op gezongen wierd van ‘Viv'an Boma!’

Beernem.

J.V.

Rekkers-tale.

t'Onzent - te Sint-Laureins (O. Vl) - is er een groote put te velde, Rekkeput genoemd. Toen we nog kinders waren, maakte men ons benauwd:

- Je moet opletten van dien put, 't zitten daar rekkers in. (Dat waren van die groote groene puiden, en 't zaten er geweldig vele, en 's zomers konden ze eeuwig rekken).

Om ons nog meer benauwd te maken, zong het grooter volk - broers of zusters die voor de kleine moesten zorgen:

Rekke-rekke-rekke

'k Hei mij' moeder 'en rok gema(a)kt

En 'k hên hem veel te kort gema(a)kt

Rekkerekke - Rekkerekke.

Vgl. De Cock-Teirlinck, Kinderspel, 6, 57.

R.

Als een kind koppig is:

- Ah! g'en wilt niet?... De willekes groeien in de busschen - en de wiskes groeien dertusschen!

Willeke zinspeelt op wilge en wiske op de strafwisse of roede.

Woumen.

J.M.

- Watte! een messe voor zijn ziele?

Hij moet maar doen

lijk Jan Cappoen:

zijn tijd uitdoen!

Watou.

D.

- De liefde en is geen mande met eiers, 'g'en zet ze niet waar dat ge ze wilt.

Watou.