Biekorf. Jaargang 38

[p. 185]

Uit het Ypersch Volksleven.

Volksgeneeskunde.

Vroeger ging het volk maar om den docteur ‘als het neep’. Voor gewone ziekten en kwalen meesterden de menschen volgens eigen wete en overlevering en volgens den raad van ‘wijze’ mannen of vrouwen uit het gebuurte. Men wees de oorzaak van het kwaad, men kende allerlei remediën, men wist voor elke plage naar welken heilige men moest gaan dienen.

Ziehier eenige voorbeelden van die geneeskundige gebruiken, zooals ze hier te Yper vroeger bestonden en heden bij 't volk nog veel in leven zijn.

Speen. - Speen vangt ge als ge, bezweet zijnde, op een blauwe zulle of op een versch geschorsten boom gaat zitten. Was men er lichtjes van aangedaan, dan was de remedie: kokend water gieten op kervel en laten trekken; die kervel werd dan in een doek gedaan en de lijdende moest daar op zitten; het kervelzop diende om de zieke lichaamsdeelen te bessen. - Als het erg was, dan maakte men zalf: lijnzaadolie en oliette-olie (huile d'oeillette) te zamen gekookt met wit of geel was en met wit roet (talk). Men liet dit koken totdat het schuimde.

Verhitting. - Tegen verhitting maakte men een drank: in een flesch jenever deed men een guillebertwortel, een vierendeel zwarte kandijsuiker, een bakje van de fijnste olie en daarin raspte men een ‘neute van schade’ (muskaatnoot). Men moest er wel voor zorgen dat die noot van 't mannelijk geslacht was; om dit te weten, was 't genoeg een naaide in de noot te steken: kwam er zop uit, 't was een manneke. Dien drank moest men 24 uren laten trekken in de warmte. De zieke dronk daarvan, 's morgens en 's avonds, een fermen dreupel.

Een andere remedie mengde, in een flesch rooden wijn, zes dorren van eiers, een pond broodsuiker en een bakje fijnolie.

[p. 186]

Fleurus. - Daartegen is niets beter dan een ferm glas lijnzaadolie te drinken.

Buikpijn. - Hiervoor was de beroemde Haarlemsche olie het doeltreffendste middel. Voor den oorlog liepen de leurders daarmee het land af.

Eksteroogen. - Daarvoor smolt men hoestekoeke (kalissiestok, jus de réglisse) en men plakte den plaaster warm op de aksterooge.

Waterzucht. - Die aan waterzucht leden, moesten op een kooksel van bijtenettels (brandnetels, urtica) zitten.

Katherinewiel. - Men liet een roeten keerske druipen in fijnolie. Met dit mengsel werd het katherinewiel bestreken. Hielp die remedie niet, dan ging men dienen voor S. Catharina te Zillebeke.

Zilte en Borstzweer. - Daartegen moest men klijte halen uit den klijteput, dicht bij M. Angillis' huis. Die klijte werd gekneed met vischolie of vet en op de wonde gestreken. De klijte verhardde en brokkelde weldra af, te zamen met de reuvetjes van de wonden.

Nagelzweer. - Tegen de nagelzweer en de vliegende hitte (vliegende vuur, uitslag van puisten) liet men een ajuin zwart branden onder den borst der stove. De ajuin werd heet op de zweer gelegd.

Schurf. - De beste remedie om 't schurf te bessen, was patattenzop, alsook saindoux en sulferblomme.

Brand. - Om genezen te worden van den brand in 't gezichte, droeg men een mannelijke ‘note van schade’ in zijn onderveste, langs den kant van 't herte.

Gewone wonden. - Daartoe diende klaverbalsem, alsmede lelieblaadjes op olie getrokken.

M.C.