Biekorf. Jaargang 38

Boekennieuws

M. Meertens. De Godsvrucht in de Nederlanden, naar Handschriften van Gebedenboeken der XV^e eeuw. Tweede deel (Historische Bibliotheek van Godsdienstwetenschappen). Antwerpen, Standaard-Boekhandel, 1931. In-8, 118 bl. met afbb. = Fr. 24.

Het tweede deel van dit werk handelt over de Lijdensdevoties. Met lofwaardige vlijt heeft Schr. teksten van mnl. gebeden verzameld en met de noodige toelichtingen onder hoofdstukken gerangschikt: de vereering van de HH. Wonden, het H. Hart, het H. Bloed, de Ledematen, Aanschijn en Wapenen Christi, de Kruiswegoefeningen en de Kruiswoorden. Over het getal van Jezus' wonden in het middeleeuwsche volksgeloof verscheen alhier 1930, bl. 110-118 een opstel waaruit Schr. hare mededeelingen kan aanvullen en verbeteren.

Het werk is vooral een bloemlezing van middelnederlandsche gebeden en als zoodanig een voortreffelijk hulpmiddel. Schr. is blijkbaar met dit naarstige verzamelwerk tevreden en mist het noodige geschiedkundige inzicht om de waarde en het algemeen verband van haar onderzoek samen te vatten: bij de bespreking van het I^e Deel (alhier 1931, bl. 29-30) hebben daarop reeds gewezen. Aldus vernemen we niets over het eigen-nederlandsch aandeel in de

[p. 157]

ontwikkeling der godsvrucht, niets over de sociale verspreiding der gebedenboeken tenzij een on verantwoordelijke vermelding van ‘de nederige gebedenboekjes der naamlooze massa’, niets over den feitelijken toestand der Nederlandsche volksdevotie; het werk is een nauwgezette ontleding van perkamenten geraamten en brengt tot nu toe niet de ‘levende’ geschiedenis, die we uit den veelbelovenden titel meenden te mogen verwachten.

A.V.

Georg Dinges. Wolgadeutsche Volkslieder mit Bildern und Weisen. Berlijn, Walter de Gruyter, 1932. In-12, 74 blz. = RM. 3. (Voorloopig 10% korting).

Dit werkje is het 25^e deel van de reeks Landschaftliche Volkslieder uitgegeven door het Verbond der duitsche Vereenigingen voor Volkskunde. Dit genootschap wil de levende volksliederen van iedere landstreek, iedere Heimat, is een handig en net boekje aan de liefhebbers van ‘eigen schoon’ bezorgen.

Dit deel bundelt de liederen der Wolgaduitschers d.z. de Duitsche uitwijkelingen die, in vroegere eeuwen, op de Wolga in Rusland dorpen hebben gesticht en nu als zelfstandige republiek bij de Sovjetunie zijn aangesloten. Treffend is hoe in die verre nederzetting, vele liederen leven, die vroeger in de dietsche en duitsche gewesten zeer bekend waren, maar nu in den volksmond uitgestorven zijn. Aldus vinden we tusschen deze levende gezangen de duitsche weerga van onze oude liederen: Daer spruit een boom in ghenen dal (n. 1), Ic stont op hoghe berghen (n. 2), De twee Conincskinderen (n. 3), Het soude een meisken gaen om wijn (n. 6), Het was een herder vroeg opgestaen (n. 7), Zeg, kwezelke, wilde-gij dansen (n. 39). Van vele andere nog moet in Van Duyse's Nederlandsche Lied een weerga te vinden zijn. Kan dit niet als een bewijs te meer gelden, dat afgezonderde loten taaier hunne overleveringen behouden dan de stambroeders in het groote moederland?

E. Neylants.

L. Defraeye. De Kerkelijke Geschiedenis van Deerlijk. Deerlijk, Deleersnyder, 1932. 38 blz. = Fr. 4.

Losse aanteekeningen over het kerkgebouw en zijne bedienaars, voor de oudere geschiedenis ontnomen aan vroegere uitgaven (Slosse, Fragmenta, Rond den Heerd enz.), voor den jongsten tijd ontleend aan memorieboeken en de volksoverlevering. Dit boekje is voorloopig werk; Schr. getuigt zelf dat ‘een volledige geschiedenis van Deerlijk de vrucht zal zijn van vele jaren opzoekingen’ en we voegen erbij; van een moeizaam schiften en oordeelkundig ordenen en verwerken der verzamelde bouwstoffen. Alzoo krijgt Deerlijk een geschiedenis van blijvende weerde. - Een bemerking op bl. 30. Dat Vermote in 1813 de kerk van

[p. 158]

Deerlijk ‘maalde’ wil zeggen, dat hij ze - zooals al de kerken en kasteelen van West-Vlaanderen - au lavis geteekend heeft. De verzameling dezer teekeningen berust deels in de stadsboekerij te Kortrijk en is deels in privaat bezit o.a. te Iseghem.

- Adresboek van Deerlijk en Sint-Lodewijk. Deerlijk, Deleersnyder, 1932. 128 bl. = Fr. 4.50.

Bevat plan, algemeene inlichtingen, adreslijst, lijst van maatschappijen en gilden, en ten slotte wetensweerdigheden waarin we de hand van onzen onvermoeibaren vriend, Heer L. Defraeye, bemerken: o.a. eene aangevulde lijst der Boerderijnamen.

B.