Biekorf. Jaargang 37

[p. 375]

Meekrapteelt in Zeeuwsch Vlaanderen (1560)

DE meekrap (mnl. mee, mede, crapmede, wvl. meekrabbe, L. Rubia tinctorum, fr. garance) was vanaf de 12^e eeuw, eene der belangrijkste nijverheidsplanten in Vlaanderen en Zeeland. Uit de gestampte wortelstokken werd de roode verf bereid, het meekraprood, dat voor de lakenverwers, boekenschrijvers en schilders onmisbaar was.

Er waren drie soorten van gereede mede: de krap of krabbe, van de hertespil alleen gemaakt; de gemeene, bereid van het vleesch dat om de spil is, en de mul gereed van buitenschors en vellen⁽¹⁾.

De teelt en de nijverheid bleven bestaan tot in de verleden eeuw; Guido Gezelle vertelt in Loquela (2^e jg. 1882, 59) dat hij in zijn jeugd die plante nog heeft zien en helpen uitdoen. De meekrap kreeg den den genadeslag in 1868, toen duitsche scheikundigen de alizarine⁽⁶² uit koolteer wisten te bereiden en in den handel te brengen. De oude meestoven zijn toen in korte jaren verdwenen⁽³⁾.

In de 16^e eeuw verbouwde de Duinenabdij nog eenige partijen meekrap in hare polderlanden van Hulsterambacht De rekening van het Hof van Zande⁽⁴⁾ over het jaar 1560-61 bevat f. 74 v.-75 een hoofdstuk van ‘Uutgheven ende betalinghe ghedaen van meede inne te doene, wiene, belegghen ende delfven:

(1) Wdb. der Ned. Taal, IX, col. 372-374.

(62 De alizarine is de eigen-roode verfstof van de mede.

(3) Een goede uiteenzetting daarover schreef A. Van der Weijde: De verdwenen meekrap-cultuur op Schouwen en Duiveland, in het Archief van het Zeeuwsch Genootschap, 1925, bl. 73-109.

(4) Die rekening berust in het Archief van het Brugsche Seminarie, fonds Duinenabdij, titel: Zande, Rek. n. 13.

[p. 376]

Betaeldt Hannen Jawel over belegghen van 400 roeden meede byden Huele, 12 sc. p.

12: 7: 0

Betaelt de zelve over 200 roeden te belegghen in Heinsdyck, 9 sc. p.

5: 8: 0

Betaelt Jacob de Wevere ende Pieter de Munck met meer andere over tdelven van 3 ghemete 118 roeden meede te 2 lb. 8 sc. gr. ghemet

97: 16: 0

[aan denzelfden] over tbelegghen van 400 roeden jonghe meede, 10 sc. par.

Betaelt Jan vander Donck... over vier stoven van billioen te reene naer costume, 16 sc. par.

Betaelt t'Andwerpen den 24ⁿ april 1561 van vijf baelen mede te lossen uuten schepe ende de baelen te lappen, 38 sc. par.

Betaelt in de waeghe metten drinckghelde, 28 sc. par.

Betaelt over de baelen in Heinsdyck tschepe te helpen doene, 12 sc. par.

Betaelt Jan Jawel over tonderhouden van een ghemet, 100 roeden meede totter spaede byden hoope om 12 sc. gr., compt 7 lb. 4 sc. par.

Betaelt Cornelis De Keysere van 400 roeden ende half meede tonderhouden totter spaede byden hoope 9 lb. par.

Betaelt Jacob De Munck ende Lieven van Melle over het indoen van 218 roeden meede, 14 lb. 16 sc. par.

Betaelt Hannen Jawel... over twien van 200 roeden jonghe meede, 36 sc. par.’

Over de mede in April 1561 verkocht, wordt in de ontvangsten de volgende post ingeschreven:

‘Ontfaen van Vincent de Smet over den coop ende leveringhe van 4155 pondt meede ouder crappen, onberoofde ende tbillioen 200 pondt voor een, afghetroeken tere ende makelerie tot 25 sc. 6 d. gr. thondert, compt in ghelde 623 lb. 4 sc. par.’

Meekrap is nagenoeg de eenige vrucht die in de 16^e eeuw door het Hof van Zande nog voor eigen

[p. 377]

rekening wordt verbouwd. Voorzeker moet teelt en handel vroeger belangrijker geweest zijn. Waarschijnlijk bezat het Hof zijn eigen meestove. - In de latere nog bewaarde rekeningen (1588 en 1610 vlg.) wordt over meekrap niets meer vermeld.

A.V.