Biekorf. Jaargang 36

Weerspreuken bij de Visschers.

IEMAND die weerspreuken opzant, merkt al dadelijk een opvallend verschil tusschen de weerspreuken van de landemenschen en deze van 't visschersvolk.

De landemenschen leven samen met de gewassen op den akker, met de kruiden in 't wilde en met de dieren in den stal, op 't neerhof en in de vrije lucht. En zoo zullen ze heel natuurlik b.v. regen voorspellen: als de katten hulder wasschen,

als de merelaar 's zomers te vele schuifelt!

Maar de visschers leven op de zee, de groote en onbevroede zee. Ze leven in rechtstreeksche aanraking met de grootsche natuurverschijnselen: het grillige spel van de golven, den mistigen einder, de jagende wolkentrossen, en vooral, de wind, de machtige meester.

En zoo zullen ze meer dan de buitenlieden 't nakend weere voorspellen rechtstreeks volgens die uitingen van de natuurmachten.

Laten we eenige van die weerspreuken beschouwen opgepikt bij de Heistsche visschers.

‘Een oordje wind
is een stuivertje regen!’

t.t.z. een asemke, een briesje uit den Westen brengt veelal een vlage regen mee.

[p. 329]

Immers: ‘'t Westergat is 't regengat’ en ‘westerwind is regenwind!’

- Als er in de hooge luchtlagen vele kleine ijskerteltjes zweven, ondergaat het zonnelicht of 't manelicht een bizondere breking, waardoor de gekende ringen rond zon of maan verschijnen. Welnu:

‘Een zunnering
is regen of wind!’

meent onze visscher, evenals de Hollandsche zeeman: ‘Een ring rond de zon, is water in de ton’! Maar:

‘een manering
is nothing’

terwijl de buitenlieden er sneeuw of regen in zien.

- Hoe schoon is 't, wanneer in een kleurenbad de zonne 's avonds in den kimmesmoor gaat slapen! Ja, 't is schoone, maar 't en deugt niet, immers:

‘De zunne ín een nest
is morgen wind uit west!’

's Zomers moet ge langs het strand zijn, om de zonne onbeneveld, als een roode groote bol, achter den Westereinder te zien wegzinken en met haar laatste stralen lucht en zee roodverwen als vier.

Prachtig is 't! En 't deugt, want morgen krijgen we droog en vast weere.

- De wind is meester op zee. En hoe grillig! En vooral hoe verraderlijk, wanneer hij spelend begint en stormend eindigt. Maar de visscher kent zijn vijand:

‘Een zuidooster stoker
is een noordwester rooker!’

Een licht windeke dat uit den zuidoosten opstookt kan een onvoorziene wending naar den noordwesten nemen, waaruit het dan duivels stormen en stuiven kan!

- De maan speelt in alle volksweerkunden een overwegende rol. En bij 't zeevolk niet min.

‘Een staande mane
is een liggende zeeman!’

Als de maanzikkel rechtopstaat, mag de zeeman gerust zijn en op zijn gemak. Maar:

[p. 330]

 

‘Een liggende mane

 

is een staande zeeman!’

Zijn die spreuken niet werkelijk mooi! Ei, wat een verschil tusschen de levende, kernachtige taal van ons buitenvolk, van onze ruwe maar doorbrave visschers, en de saaie schooltaal, die ten slotte maar leeft op de kosten van de volkstaal.

O visschers van onze Noordzeekust, bewaart als een schat op uw monden de taal, die uw koene voorvaderen spraken, en waarin men iets hoort van de zee, iets hoort van uw hart, van uw onbewust Vlaamsch-zijn en Christen-zijn.

Bewaart ze trouw, en weest er fier over, ja fier over uw eenige echte moedertale!

Jozef De Langhe.