Biekorf. Jaargang 36

[p. 101]

Seppie en Companie

‘ANNO Domini 188..., obiit Josephus Declerck, filius etc..’ zoo staat er op den doodboek van Sweveghem. Josephus, staat er, maar omdat de menschen op die prochie de voornamen van 't mannevolk de twee uitenden afkappen en aan die afgeknotte brokke dan 'nen steert met ie zetten, en was Josephus in den wandel nooit anders als Seppie.

En dat was nu 'nen keer 'n Seppie! 't En gaan d'er geen twaalf zulke in een dozijne: hij, Seppie alleene, was er een heele dozijne weerd, en dan nog eene van dertiene. Alle man, als Seppie 'nen keer zijn neuze uitstak, heel de prochie, zeg ik, stond te gaaien naar dat vertoog.

Seppie woonde in zijnen tijd, over een zeventig jaar, een endeke over Aloïs Sobry's, niet verre van Staalie's. Hij woonde daar op een koeiplekske, een boogscheute innewaards de strate, bachten Berchem en zunne, buiten al Gods heiligen. De eenigste gebuurs waren Staalie's; brave menschen die op hun eentje leefden in hunne doeninge, zoodat er maanden en soms jaren verliepen zonder dat Seppie 'n levende ziele zijn zulle zag beterden.

Seppie huizenierde daar alzoo met zijn drie zusters van dezelfde orie en dezelfde snee, al te gare een eeuwe of twee te late op de wereld gekomen zonder dat ze 't zelve ooit geware wierden. Alle viere en hadden ze 't in de leeringe nooit gebracht tot aan 't zevende sacrament en ze 'n hadden nooit noch teil noch vlerke geroerd om anders als eenklibs te zijn.

Ze waren alzoo met vieren op hun plekke... en ze waren gelukkig!

't Was Seppie die 't land bedrichtte en lutse-lutse den akker ommedeed, zaaide of plantte als hij tijd

[p. 102]

vond, maar altijd eenige weken achter al de andere menschen. Dikkens moest hij nog zijn patatten planten als ze bij den gebuur al opgehoogd stonden. Nu, 't en deed er niet aan, want 't waren altijd meieerappels; ze kwamen wat late, maar ze gingen lange mee: van die gasten met veel zop, die in smeus aan den muur blijven hangen als z'er tegen kletsen. Met zijn andere vruchten en was 't niet beter, en Seppie's terwe stond er nog 'n voet of twee hooge als andere boeren al schikkinge mieken om er nieuwe te zaaien.

't Ging er dus op 't gemak bij Seppie, en hij en heeft van zijn leven een vallinge opgedaan omdat hij zijn zweet niet en had afgedroogd. Jamaar, 't was 'n sterke kerel die Seppie! Van gezond bloed, opgekweekt met pap en eerappels en goe lucht, niet versleten van werken, en van binnen gevoerd met een ferme schelle vet zwijnevleesch en 'n roggie stuite, die aan zijn ribben al de deugd deed dat ze moeste: kost het missen dat hij met 'n goe pele stond! En daarbij: 't en stak op geen schelle, zei Toria, want 't was Seppie die 't werk deed!

_**_*

Treeze, de oudste zuster, zorgde voor de beesten en voor den huishoud.

Als ik zegge: voor de beesten, ik spreke van de veerze die, door 't gat van den koeistal met haren kop halvelinge in de keuken lag, nooit buiten en ging, maar daar de vulle toesse kreeg. 't Was trouwens Treezens keppe, en z' hadde 't uit heur mond gespaard om aan Bette te geven. ‘O mijn Belleke toch, zei Treeze als ze een brokke van heur stuite gaf, ge zijt toch zulk 'n fraai beestje!’

Dat was al wel voor de andere broers en zusters, want iedereen was meester in zijn doeninge.

Treeze had er bij gekreeschen hadde haar Belleke moeten aan een rampe komen, en alzoo bleef veerze-Belleke Belleke-veerze, drie-vier jaar lang, en de eenigste zeker die nooit de keure en had van koe te wor-

[p. 103]

den. Vele der in, en letter der uit: is 't te verwonderen dat Belleke 'n fleure was van een beestje? 't Blonk van vettigheid van voren, en voorzeker op zijn hespen, maar die zaten weg onder zijn dikken frak dien 't sedert zijn geboorte nooit en had afgedaan. Buiten datte, 't was eigentlijk een luxe-peerd dat maar zijnen stal kende, van alleman schuw was, en alleene van Treeze wilde besteld zijn.

Maar daar kwamen toch dagen dat Treeze zelve heur hertenagelke moeste mijden, en dat het beestje de muren opreed schier van gulle grillen.

De slachters van 't gebuurte wisten 't, en z' hadden geren genoeg een batje gedaan aan Belleke, maar 't en paste nooit: Treeze en wilde van heur kind niet scheên.

Bij Mielke Prenier toch sloeg het mee. Hij lukte 't in de dagen dat 't beestje een zotte schie had, dat Treeze zelve den stal had moeten ontvluchten en meende dat ze de koeke aan 't herte kreeg: en alzoo, in 't zweet van de alteratie, werd de koop gesloten. Mielke luchtte heur daarbij 'n keersken in order.

't Duurde 'nen geheelen tijd eer dat ons beestevolk ermee konden effen spelen in den stal, om over Belleke zijn kop 'n koppel stringen te smijten, met groot gevaar van deurstekt te zijn. Ze gerochten er toch endelinge mee buiten.

- Heere der Heeren, zuchtte Treeze, ze gaan verongelukken... Stille, Belleke, stille...

Maar Belleke en hoorde zijn vrouwke niet en sprong met twee van die reuzeventen, elk aan een stringe, over den messing en stukkewaard op.

- Och heere toch, menschen, jammerde Treeze, en doe ze toch om Godswille geen kwaad!

't Schuim vloog uit neuze en tote, 't beestje loeide lijk een orkaan en snoffelde dat 't eendelijk was om hooren, asa 't leek een wroede beeste.

Met al de rooie van de wereld, met slaan om vooruit, houden om achteruit, geraakten ze er toch mee van 't hof.

[p. 104]

Treeze was er wel acht dagen ziek van.

't Was ook Treeze, als de oudste te weten en moederke, die pot heette en 't huisgerief bezorgde. Moeder zaliger had ze daarin deurtrokken 't En was al niet moeilijk om order te houden in de meubels want z'en stonden niet dikke: een tafel, een dresse, een horlogiekasse die zweeg, en wat pekkels met een brokke van een zate er aan. Alla, ge mocht er gerust een blind peerd deurejagen.

Voor 't eten 'ne pot kazakken voor geheel den dag, wat smouterhammen, 'n scheutel zwijnevleesch, en wat leitie van kaffie om de reste te doen schuiven.

Dat brochte toch al werk bij, want er waren te elken maaltijde veel eters te Treezens: Seppie en zijn zusters, en daarbij nog een heel regiment katten. D'hulder zelve eerst, en dan al de lieve beestjes uit den omtrek die hier ten koore kwamen en door heel 't huis roleerden: op Treeze heuren schoot, onder Siskatje zijn stoel, in Seppie's bedde, in den hoek van den heerd, op tafel, en liefst nog op de schijve van den eerappelpot, met groot gevaar van daar 'n keer in te sleeren. Al die beestjes waren daar toch zoo wel gekomen. Ze deden mee in 't pateel, geheel de bende, of dopten dievelinge den knuist waaraan dat Seppie zat te knauwen. Ze waren toch zoo fraai, en achter eten lekten ze geren de tafel af om Treezeke dat werk te sparen.

De hennen waren er ook altijd bij of omtrent en in keuken en scheutelhuis op zoek om de brokkelingskens die menschen en katten overlieten: 't was leute om zien hoe heel dat gezin overeenkwam,

_**_*

Toria was het peerd, of den osse, of den ezel van 't gedoe.

Ze was verre de streuschte van de drie en woonde om zeggens op het land: en ze had er een vol en laaiend aanzichte van, met altijd alzoo in de opene lucht te zijn.

[p. 105]

't Was Toria, altijd om broere te sparen, die 't land beging; Toria die de eegde deur 't versch gelabeurd land trok en nevens den besten aan den stok heur steke stond; Toria die 't koeiteten bezorgde, sneed en bond en voerde en droeg; Toria die de eerappels ophoogde en uitkapte, Toria die al 't werk deed... om broere te sparen.

Seppie droeg de broek, maar Toria droeg de veste, in den kruitijd te weten, om onder den zuren wind op 't stik te liggen, en van 's nuchtends tot 's avonds 't wied uit te trekken dat Seppie er in zag staan.

Toria was 't peerd van alle diensten: ook was ze 's avonds altijd afgebeuld en na 't avondgebed eerst in bedde, om 's anderendaags voor hane en henne weer uit haren strooipolk te kruipen.

_**_*

Siskatje was de derde, de jongste, de flauwste, en 't was daarom dat ze heur doeninge meest binnen huize had en, opgesloten in de beste kamer, zorgde voor de kleerkasse: ze was de naaisteringe en modiste van 't huis.

Siskatje en was voor den stiel geen jaren lang op 't ambacht geweest. Ze vond het al uit haren eigenen koker om broere en zusters van kop tot teen in 't nieuwe te zetten. Modeboeken en kende ze niet: 't was bij haar altijd dezelfde snee, en waaromme niet? Z'en waren toch niet preusch.

En ze zagen er waarlijk snel uit, de zusters, als ze ievers op hun beste naar de plaatse gingen, met hun mutshoedje, den kalamanden rok onder den striep-katoenen mantel van den tijd, en een paar schoens van Seppie Cuypers, die tegen 't groeien uit een soort van berevel gesneen waren, en nooit geen anderen blink en zagen dan een wreve van den zwijnepezel.

Nu, waren ze naar den laatsten draai niet, ze waren toch altijd geheel. Maar 't was een andere pijpe als Seppie moest in 't nieuwe staan.

[p. 106]

Tieste Steene van Sint Denijs kwam dan af met zijn ellegoed. De keuze werd gedaan, een heele kostume van éen stuk, te weten: een frak met sleppen, een Jantje Kaas' krage volgens den patroon, een onderlijf met mouwen, dat stond algauwe vast, maar... de broek, dat was iets anders.

- Alleszins niet te kleene, niet te kort en niet te lang, zei Seppie.

En Siskatje moest de mate pakken.

De tafel wierd uitgetrokken en Seppie op heel zijn langde daarop uitgestrekt. Siskatje kwam met de pertse en schoof ze van onder 't beenderling in.

- En te zeggen als 't daakt, broere, vroeg het.

- Halt! zei Seppie.

De modiste trok de pertse uit: z'had de mate. Immers den band was op zijn avenante, en de schuurdeure en 't achterste ook.

Veertien dagen later stond Seppie op zijn pierla-flinks in 't nieuwe, met een paar van die schoen van Cuypers, en een klakke met oorlappen. 't En was maar een dingen te kort of te lang: zijn haar.

Seppie immers deed lijk Sint Jan den Dooper die noch schare noch scheers over zijnen kop en liet varen, en alzoo had hij een beetje 't uitzicht van 'ne weerwulf.

De lange stressen moesten af.

Seppie zat neere. Treeze doow de korenpinte op broere zijn hoofd, Toria keek toe en Siskatje knipte met heur naaischare al af wat er onder die mate uitstak. Vandaar ging de schare drie-vier keeren over Seppie's kaken neere, en de meeste burstels van zijnen baard lagen op den vloer.

Die pintinge gebeurde doorgaans op 'n zaterdag achternoene, om broere alzoo 's anderendaags 'ne keer naar d'hoogmesse te laten gaan en treffelijk in 't publiek te komen. En hij deed dat ook.

Heel alleene stapte hij fier en preusch, de plaatse over, de Avelghemstrate neere, naar de kerke, een goe halve ure voor tijd.

[p. 107]

Geen gevaar voor Seppie van daar gedogen te zijn door 't ander volk, want twee vamen rondom hem was de plaatse ijle gelaten. Liever zaten de menschen elders opeengehoopt dan Seppie in zijn ronde te storen. Hij zelve stoorde genoeg... en alzoo kwam hij ongestoord en van iedereen bezien al den teersweg⁽¹⁾ naar huis weere, totdat het nog 'n keer voor Seppie paste dat 't zondag was. Hij en had van geheel den voornoen geen woordeke geplaatst, maar de menschen te Sweveghem hadden Seppie Clerck gezien.

_**_*

Maar de dagen en stonden niet stille, en 't ging met Seppie en zijn zusters lijk met de anderen: ze verouderden. Treeze stierf; Seppie, Toria en Siskatje wierden te oud om nog te boeren en alzoo zakten ze af naar 't oude manhuis, alle drie.

Dat schoon huis stak hun tegen na korten tijd: 't was daar te luchtig en te proper, en ze gingen naar de Ommegangstrate in een huis hulder vensters beplakken met gazetten. Ze leefden daar afgezonderd van geheel de wereld, aten de reste van hun ponkske goudegeld op in armoe, totdat Onzen Lieven Heere uit compassie Seppie en zijne zusters bij Hem riep.

Seppie zal voorzeker eerst een ferme spoelinge gekregen hebben eer dat hij 't Hemelsch Hof mocht binnentrekken, en ook de overscheute van zijn verwilderde kobbe zal wel onder de schare gevallen zijn van Sinte Damiaan om alzoo met een treffelijk wezen te verblijven in 't gezelschap der heiligen van zijnen tijd.

F.D.

(1) Den teersweg of teisweg al 't Kortrijksche is een weg langs welken de teerzen d.i. de gierigaards gaan, om in de gelegenheid niet te komen van ievers te moeten een pinte bier koopen. Zie Loquela i.v.