Hier vindt men tusschen de jaren 1219 en 1299, zeer dikwijls melding gemaakt van de hierboven genaamde gemeente, en dit onder de vormen Apeltre, Apeltren, Apeltres (met de gewone fransche uitgangs- s), twee maal Apelterre en eenmaal Apelterres; tweemaal, in vlaamschen text, met het lidwoord: Heinric van den Apeltre, 1290, en Henric van den Apeltren, 1299.
Vgl. in WVl., bij de Flou; Jehan del Apeltre de Poperinghes, 1311, Crom Apeltre, landerij te IJzeghem, 1456, en verder te Basinghem (P.-de-C) len Appeltren, -trin, 1305.
Huidige namen: Appelterre in OVl. en Appeltren in Gelderland, de laatste verbogen als in de middeleeuwen, de eerste - en toch wel ook de tweede - met bijtoon en heldere uitspraak der e in de derde lettergreep.
In oorkonden uitgaande van het bisdom Kamerijk heeft Apeltre <*Apoltra dezelfde fransche ontwikkeling doorgemaakt, die wij bij *Apoldra waargenomen hebben; dus in een Pouillé van de 14e, 15e eeuwen Apoutra, Apoultre, Apouteren. Z. Cameracum Christianum van Le Glay, bl. 503, en Vincent: Les Noms de lieux de la Belgique, bl. 130. - De laatste vorm Apouteren, met zijn vlaamschen uitgang -eren, schijnt te bewijzen dat de naam, met zijne fransche wijziging, ook op vlaamsch gebied in gebruik geweest is.
Apeltre heeft ongetwijfeld dezelfde beteekenis als Apeldre, te weten deze van ‘Appelboom’. Doch -tr- nevens -dr-, waar geen hoogduitsche invloed kan vermoed worden, is duister. Misschien ligt de verklaring in eene mogelijke voorgermaansche - indogermaansche - afwisseling van dh = germ. d en d = germ. t.
In geen geval denk ik aan een woordvorm *trie, die met het engelsche tree = boom zou eenzelvig zijn, noch aan eene afklanksgedaante van dit woord, b.v. oudnederlandsch *teru. Wel is waar heeft *teru bestaan, doch alleen in de beteekenis ‘vloeibaar pik’, ndl. teer, vl. terre, eng. tar, dial. hd. Zehre. Het Kiliaansche tere, taere = boom, heeft nooit een zelfstandig bestaan gehad, maar is ontnomen aan boomnamen als mispelteer, notelteer, hessenteer en andere, alwaar teer niets anders is dan het suffixale tre in Apeltre, door eenen bijkomenden nadruk ontwikkeld tot tere, teer.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
