Biekorf. Jaargang 35

[p. 163]

Marktvrede

MET marktvrede wordt doorgaans verstaan de bizondere bescherming die ter gelegenheid van het houden van eene markt verzekerd wordt; gewoonlijk vindt ze hare uitdrukking in de verhooging van de gewone straf.

Oorspronkelijk schijnt ze een persoonlijk karakter te bezitten, doordat de strafverhooging toegepast wordt alleen op de misdrijven gepleegd tegen marktbezoekers of marktbezoekende kooplieden. De keure van Sint Omars van omstreeks 1168 bepaalt eene boete van 10 pd. voor diefte op marktbezoekende kooplieden.

Zeer vroeg schijnt de marktvrede een plaatselijk karakter verkregen te hebben; de misdrijven niet alleen tegen de marktbezoekers, maar tegen al wie in stad vertoeft, worden harder gestraft, wanneer ze op de marktdagen gepleegd worden. Reeds de keure van Geerardsbergen uit de 12^e eeuw bepaalt dat slagen op eenen maandag, d.i. den marktdag, met 6 pd. in plaats van met 3 pd. zullen gestraft worden.

TE BRUGGE. Te Brugge was de marktvrede eveneens bekend; ze had een plaatselijk karakter, zooals blijkt uit den volgenden tekst:

Inghei Cataen, ghecalengiert dat hi ghesmeten zoude hebben metter wst Jeronimus de Falettre, binnen der Brucghemaerct, waer of de boete es vj. lb.
Rijksarch. te Brugge. - Brugsche Vrije n^r 1919: rekening van bailiu van Brugge over 1385, f^o 10 n. 3.

Blijkens verschillende posten in dezelfde rekening, was de straf voor slagen, onder gewone omstandigheden eene boete van 3 pd. (t.a.p. f^o 10^v n. 3 enz.).

[p. 164]

Hier evenals te Geerardsbergen werd de gewone boete dus verdubbeld.

Nog in de 17^e eeuw was de marktvrede te Brugge in zwang. Ze schijnt nochtans tot eene afzonderlijke boete, en niet meer tot eene eenvoudige strafverhooging, aanleiding te geven. Misschien zelfs, zou het niet gewaagd zijn uit den volgenden tekst te besluiten dat die afzonderlijke boete een eigen naam (boete van den heer schoutheeten) droeg:

Wierd voorts hy, Jan de Zuttere, ghecondemneert ter oorzaecke vanden slach ofte clicker, die hy, naer voorgaende loochenynghe, in camere ghekent heeft ghegheven thebben anden voornoemden Simon vande Walle in St. Jacobstrate voornoemt, in de boete vanden heere schoutheeten, bedraghende midts de Brugghemaerct, thien schellynghen gr. ende bovendien in xxv lb. par. inde busse tot profyte vanden aermen, ten respecte dat hy Simon was deken ende exerceerde zyn officie. (Actum 11 sporcle 1626).
Rijksarch. te Brugge. - Fonds Brugge, n^r 622: examinatie-boeck, f^o 239^v.

TE CASSEL. De wetten van de stad Cassel die in Juni 1431 van ambtswege opgeteekend werden, bevatten de volgende bepalingen:

Van makene marcstorm. Item ende dade yement binnen de voorseide steide eenich fait up den merchdach ende binnen der vrijer jaermaercht, de principal ende zyne medepleghers warden elc up lx lb. par. ende die hem verwerde up ghelycker boete, ende de beghinners al te betaelne.
Van desobeissant tsyne in merchstoorme. Item ende die inde voorseide maerchstoormen of vry jaermaerct desobeissant ware den heere, in mandemente ofte versoucke redenlyck souder of ghebannen zyn drie jaer uuter steide daer de desobeissance ghedaen ware ende voort uuten lande van Vlaendren den voorseide tyt gheduerende.

[p. 165]

Hs. op het stadsarchief te Brugge in Pf.
Lois et coutumes.

Zooals men ziet bestaat de marktvrede te Cassel slechts op de jaarmarkten, maar de boete van 60 pond, die de hoogste boete is, bewijst dat ze hier op bizondere krachtige wijze heerschte. Dit wordt nog bavestigd door de uitzonderlijke kracht die toegekend wordt aan de beveien van de overheid op die dagen.

Wie over marktvrede meer bizonderheden en boekenschouw verlangt, kan het boek van R. His, Das Strafrecht des deutschen Mittelalters, 1. Teil. Leipzig, Th. Weicher, 1920, blz. 229-233, raadplegen.

Eg. I. Strubbe.