Biekorf. Jaargang 35

[p. 151]

'n Kruk

Wijlen Free Nuytten, landbouwer te Becelaere, de voorzaten, en bebruikt eerst door zijne moeder Amelia Constantia Bolle, vanaf ingaans de XIX^e e. Al vol gesteld met huismaren en -rekeningen. We gaan er wel eens over spreken.

Hier een woord eruit, welke nog niet gewoordenboekt is.

Op bl. 36 staat in eenmaal gesteld: ‘ik pieter Joannús Núytten Bece[laere] hebbe in houwelyk gekomen met amelia constantia bolle op den thienden augústús In Jaer 1824 en hebben gewonnen een zoon den 14 Mey 1825 wey hebben nog Eenen zoon op op den 2 November húbertus in het 't [Jaer] 1826 wy hebben nog te gaeder Eene dochter gewonnen op 18 Júly 1828 te weten virsyni wy hebben nog Een dochter in Jaer <den 20 Júny> 1803 [= 1830] rosalya wy hebben nog Eennen zoon te weten floremon 17 desember in Jaer 1832 wy hebben nog Een zoon 7 april 1835 Carolús lodevycús [.]’

Verder vulde dan de moeder de reeks zelf in, doch gelegenheidsmatig. Maar, ten anderen, die moeder was den vader al voren geweest: ze zat meer aan den boek dan hij, ze was 'n oude leervrouwe zou 'k denken. En ze had alreeds zelf heur kinderenreeks opgesteld - ookal gelegenheidsmatig - op bl. 26, welke nadien afgesneden en verdwenen is, en op bl. 27 waar nu nog staat:

‘Wy hebben te gaeder nog Een qúck gewonnen in t'Jaer 1830 en zyn Naem rozalya Núytten in de maend júnyús den Eenentweyntig[s]ten Een úren byn den naegt het dient tot memorie

‘Wy hebben Nog Een Qúck gewonnen in tJaer achtynondert twee en Dertyg De maend DeSember

[p. 152]

den zeveathyensten de date van de heúre snaevens ten achhúren úren geboeren en den achtynden het kerstendom ontfangen zyn Naem is florymon en het dient tot memorye

‘Wy hebben Nog Een qúck gewonnen den hagstens van aprillus ten drie heúren snúygtens in het t'Jaer 1835 zyn Naem is Caroelus Lodevykús en het dient tot memorie

‘Wy hebben Nog Eenen Quck gewonnen in de maend Desembre den 10 van de maend in hettJaer 1836 gebooren tusschen 5 en 6 snaevens tot memorie’

Het vervolg boekte zij dan, gelegenheidsmatig, als aanvulling van heur man's aanteekeningen op bl. 36:

- waar ze eerst stelde, in navolginge van heur man's:

‘<enie (= anne?) maeri Chrystinia geboeren den 20 maerte 1839 ten zeven heúeren snaevens tot memorie>

‘Wy hebben Nog Eenen zoon gewonnen In t'Jaer 1836 den Negenstens van de DeCember <zynen Naem is frederykús> tot memorie

‘Wy (dit hier kan door den vader gesteld zijn) hebben nog gewonnen eenen zoon den 13 februarieus te vier hueren smorgen 1841 met naem augustinus alowyzyus tot memorie’

- en eindelijk uit heur eigenen opstel:

‘Wy hebben Nog Eenen Qúck gewongen in t'Jaer 1843 priscis ten Een húeren geboeren den Eersten daeg van taer haerren Naem is pillezy Leyenie en Soephey tot memorie

‘Wy hebben Nog Een Qúck gewonen den vierden van febrúaeriús 1846 ten vier heúren Naer myddaeg en perzeis dood [.]’

Besluit. 't Woord ‘kuk’ m., was te Becelaere in den vrouwenmond, nl. in de kinderkweektale, tottoen en toennog hetzelfde als ‘wicht’ of zooals heden in Vlaanderen-alom ‘'n kleen boontje’, oningezien geslacht, naam en iemandschap.

En thans?

[p. 153]

Nietmeer gekend te Becelaere, zelfs bij A.C.B.'s kleinkinders, of door mij toch niet gehoord.

‘Kukske’ is nog gekend in 't Ypersche doch alleen als verkepwoord, lijk ‘n-(h)oppertje’ alverre. doch met een beetje minachting.

De Bo o. ‘kakkernest’ vernoemt ‘kukske’ als ‘laatstgeboren kind’.

En de andere Wdbb. kennen enkel ‘kuk’ als ‘kieken’ in Vlaanderen, en als ‘kus’ in Gelder en Overijsel.

...Zonder dien boerenhuisboek (destijds nog weigerlijk meegesleurd in den oorloge), 't woord in dien zin van hierboven, ging misschien nooitmeer gekend zijn

L.D.W.