Biekorf. Jaargang 35

De Duinenabdij en het Ypersch Seminarie

Martinus Rythovius, de eerste bisschop van Yper, stichtte in 1565 bij zijn kathedraal een Seminarie dat de middelbare letterkundige en hoogere theologische studiën omvatte, aldus een leergesticht waarin een klein en een groot Seminarie bijeen waren⁽¹⁾. Het vorig jaar had de bisschop een kostelooze lagere school gesticht en de abten van zijn bisdom uitgenoodigd om tot die stichting geldelijk bij

(1) A C. De Schrevel. Martin Rythovius, in Biographie Nationale, Deel XX, kol. 735.

[p. 76]

te dragen⁽¹⁾. Rythovius, door de landvoogdes Margareta van Parma in 1563 naar Trente afgevaardigd, had aldaar ijverig deel genomen aan de drieëntwintigste zitting van het Concilie waarin de inrichting der Seminariën geregeld werd⁽²⁾. Na zijn terugkeer sloeg hij aanstonds de hand aan 't werk en was de eerste der Nederlandsche bisschoppen die een geregeld Seminarie oprichtte. Daartoe maakte hij gebruik van het recht door het Concilie aan de bisschoppen verleend, om een deel van de inkomsten der geestelijke bezitters, onder zijn bisdom gelegen, voor die stichting op te eischen⁽³⁾. In April 1566 schreef Rythovius in dien zin aan D. Antonius Wydoot, abt van de Duinenabdij bij Veurne. De abt zond zijn ‘boursier’, D. Jan Pistor (al. Backeroot), naar de Woensdagmarkt te Veurne om met de pachters van de abdij en den abt van S^t Niklaas over die zaak te spreken⁽⁴⁾. De jaarlijksche belasting der abdij werd vastgestald op 358 Parijssche ponden, zes jaar lang te betalen vanaf 1567⁽⁵⁾. In Oogst 1566 werd de Dui

(1) ‘Den 4^en Juny gezonden Steven den Vrylaet naer Zande [bij Hulst] an mynen Eerw. Heere [abt Antonius Wydoot] met briefven van den bisscop commende ter cause vanden fondeeren een aerme scoole t'Ypre onime daerinne te contribueren’. Archief van het Brugsche Seminarie. Fonds: Duinen (=SBD). Boutserie, 1563-64, f. 25.

(2) A.C. De Schrevel. a.w. kol. 732.

(3) Canones el Decreta Concilii Tridentini. Sessio XXIII, Caput XVIII.

(4) ‘Den 24^en aprilis [1566] den ordinairen woensdach te Vuerne om aldaer te spreken de pachters ende oick myn Heere van S^te Niclays nopende het seminarium twelcke Reverendissimus van Ypre aen mynen E. Heere Prelaet vanden Dunen over hadde ghescreven, ende verteert 7 st. par.’ SBD. Bourserie 1565-66, (A), f. 43. Rubriek: Voyagen byden Boursier.

(5) ‘Item betaelt in handen van Pieter van Eede duerwaerdere voornoemd over de contributie van t' Seminarium van Ypre, daermede de kercke ghelast es zes jaeren lanc gheduerende, ende dat over tjaer 68, t' tweede zesde jaer, de somme van 358 lb. par.’. SBD. Bourserie 1568, f. 26. Daarbij het Hantbouck vander Borserie 1568-69, f. 36.

[p. 77]

nenabdij door de beeldenstormers ten deele verwoest: zoo begrijpen we best waarom de deurwaarder in December 1568 de beproefde monniken moest ‘commen sommeren ...voor breeder executie’ der belasting van het verloopen jaar⁽¹⁾.

Rythovius liet de jonge monniken uit de abdijen van zijn bisdom tot het Seminarie toe. Aldus mocht de abt van Eversam zijn novices er naar toe zenden In 1568 werden ook ‘jonghers’ uit de Duinenabdij te school gesteld op het Ypersch Seminarie en 't was Rythovius die de H. Wijdingen aan de jonge Duinheeren toediende⁽²⁾.

Nog in 1623 betaalt de Duinenabdij eene jaarlijksche bijdrage van 12 pond groote aan het Ypersch Seminarie⁽³⁾. Deze belasting was waarschijnlijk vastgesteld volgens de bepalingen van het derde Provinciaal Concilie (1607) dat aan de bisschoppen recht verleende om den zestigsten penning te heffen op de kerkelijke bezittingen die onder hun bisdom behoorden⁽⁴⁾.

A. Viaene.

(1) Zelfde Hantbouck, t.a.p.

(2) ‘Item den 21^en septembris ghereyst byden prior. Cherf naer Ypre met Flameng, Du Pont ende Johannes Joos omme ghepromoveert te werdene ad sacerdotium, ende met Borghgrave, Minart, Aelbrecht, Vanden Berghe ende Bracke omme in tseminarium te colloquieren, ende verteert gaens, keerens ende stillelegghens metter sciphuere... tsaemen 94 lb. 8 s. par.’. SBD. Bourserie 1568 f. 19 v. en Handbouck 1568 f. 18 v.

(3) Item payé encores ledict Monastère au Séminaire d' Ipre une pension de douze livres de gros par an...’. Estat sommier des biens, 29 mai 1623. Algemeen Rijksarchief te Brussel. Fonds: Papiers d' Etat et de l'Audience. Reg. 927 f. 280.

(4) J.F. Van de Velde. Belgicum. Deel i (Mechelen, 1828), bl. 398.