Biekorf. Jaargang 34

Van Kattekerkhoven.

IN Biekorf (1927, xxxiii, 335) wordt gevraagd waar-allemaal dat er nog ‘Kattekerkhoven’ zijn? En of, daar, die naam Kattekerkhof telkens een oordnaam is, ofwel of hij er niet enkel een beeldsprakelijk woord is om te zeggen b.v.-een klein stukske land?

Nu is daarsedert het 7^e boekdeel uitgekomen van K. de Flou's Wdb. der Top., - weer een zevende deel van die wonder ontzaggelijke verzameling oordnamen waar een mensch van verslegen staat, dat er immers toch-zooveel is in te vinden en zoo leerzaam aaneen gebracht. Wat een zee van aanwijzingen tewege, voor àl die nog achterkomt en die hem met tale of naamkunde of geschiedenisse bezig wil houden. Gelukkige achterkomers! En gelukkig Westvlaanderen, wederom gebaat boven àl, dank aan nog een keer een-van-zijn-mannen's stil werk en standvastigheid -.

Welaan in dat zevende boekdeel, aangaande van Kattekerkhoven, er staan-er daar tiene vermeld (uit Belle, Becelaere, Dadizeele, Cassel, Dickebusch, Dranoutre, Kemmel, Reninghe, nog Kemmel, en Westnieuwkerke): allemaal stukken land ofwel weiden. En niet zeggelijk is 't wat een aanzienlijk getal weer-andere oordnamen, gemaakt met 't woord ‘Katte-’, er daar nog anderszins bij en omtrent staan: namelijk Kattebeken, -bergen, -bilken, -boomen, -bordeelkens, -bosschen, -broucken, -bruggen, -buizen, -burgen, Kattedeien, Kattegaten, -gemeten, -grachten, -helsten, -hovekins, -kapellen, -kasteelen, -knokken, -kouters, -koten, Kattelaeren, -Jaeyen, -meerschen, -molens, -moortelkens, Kattenaeren, -dijken, -hoeken, -velden, -vlieten, -padjes, -pieren, -plassen, -plecken, -polders, -pitten, -pitsticken, Katterochen, -heulen, -steerten, -sticken, -straten, -stronten, -tongen, -vaerten, -voorden, -wallen, -weedekens, -wegen, -wegels, -wijtels! Daar zijn ten anderen ook Katers, Kateringen, Katerhoeken, -straten, -stukken enz. (velemin in getal toch).

[p. 53]

Voorwaar de katten hebben gehuisd in Westvlaanderen. Maar rechts, 't is er nu allegare zooveel van, dat we er geen aankomen meer aan en zien om te durven veronderstellen dat àl die oordnamen, telkens en uitsluitelijk, een beeldsprakelijk gedacht inhadden van ‘klein’. Er moet meestendeel sprake zijn werkelijk van katten.

Waarom dan, ten einde er een slot aan te krijgen, niet eenvoudiger nog een uitweg gezocht eerder-door langs de Volkskunde? Wat is de kat al niet geweest in de Volkskunde? Voornamelijk in zake gespuis en gespook?

En oprecht, om een voorbeeld te geven, daar vind ik staan bij de Flou een ‘Kattekerkhof’ te Becelaere: ‘eene plaats... à Becelaere, le long de la drève allant au château... an V’. Die naam ging dus mee in 't jaar V, toen 't Kasteel er nog stond. Maar die naam, zou ik durven beweren, is thans van geen mensch meer gekend. En waar dat dit Kattekerkhof zou kunnen geweest zijn? Wanneer ik nu heel het einde van die oud-beruchte vóóroorlogsche boeken-dreve bedenke, dat zal misschien nog wel zijn op 't oud ‘Galgeveld’ (Biek. 1921, xxvii, 274). Ditzelve was een slag hille, 'n drooggerzige bunte, metende een zevental roên in de doorsneê; die lag (voor wie oud-Becelaere gekend hebben) tegen aan ‘Seven Vermeulen's kapelleken’ - een klein kapelleken boven op een stake aan Vermeulen-zijn uitweg aldaar -; immers op uw linkerhand thalvenwege als ge kwaamt van 't gewezen Kasteel (Biek. ald. 273-vlgg.) en dat ge gingt naar de Pint; rechte daarover, al den anderen kant van de Dreve, was 't Vijverstuk (Biekorf, 1922, xxviii, 47). Zoo, 't en was-lijk maar die ‘plekke’ die daar lijk bloot lag in heel die streke van hout en van boschgrond; en 't was daarvan dat Napoleon Warlop de toenmalige boschwachter me meermaals verteld heeft, dat hij altijd gehoord had - maar hij 'n kost het lijk-niet-wel meer aaneenbrengen - dat er daar entwat was geweest van een galge en dat dit lijk een ‘galgeveld’ was.

Daaromtrent-ook is 't geweest, of daar in den omtrek, dat het liefs-al duivelde en spookte. In Biekorf (1921, ald., 275-276) staan er àl zulke dingen uiteengedaan, immers van dààr uit de Dreve: als van den dezen met zijn geiten-lammerken daar, die 'n beetje bedronken in 't afkomen was van al-Plaatsewaard (niet van al den Keibergwaard, zooals daar kwalijkgezet staat), en die tegen aan 't Kapelleken (van Seven Vermeulen's voornoemd) een geitenjong tusschen zijn beenen kreeg, en het maar 'n ontkwam toen hij thuis was en dat hij hem lei op zijn bedde heel ontnuchterd van schrik, waar dat hij... het meende weer vast te hebben, doch dat het nu zijn eigene katte was! 't Heeft daar wat gebeurd in die streke.

[p. 54]

Zoo, 'k vrage: verkeer en gespuis, 'n Galgeveld, en Kattekerkhof... 'n Is dat niet genoeg om...? Maar ik en durve niet verder besluiten. 't Begint te gelijken aan gissing.

't Verband, tusschen naam en gespuis, is ten minste waarschijnlijk. Doch wat ware de zin dan?

L.D.W.