Biekorf. Jaargang 33

Oude Voorboodschappen van Volksvertoogkunde

Voordezen, als nogheden, wanneer er een ‘toogh’ of een ‘stukske’ gespeeld werd, was er daar altijd een voorboodschap van. Van die oude voorboodschappen 'n zijn er niet vele meer over.

In menig opzien zijn diezelve nochtans zeer leerzaam. 't Ware te wenschen dat al wat ervan overis, eenmaal ergens boekvast gerocht. Die er heeft mag ze mededeelen hier.

Onze zeerverdienstelijke vriend Em. Huys heeft er alzoo eene¹⁾ geboekt in zijne ‘Geschiedenis van Gheluwe’ (bl. 326-329), nl. die van ‘Triumphe der Liefde over Androphilus... en Amphilus, te Gheluwe in 1750 op-gedraegen’.

Nu heeft hij er nog zeven andere, ook allegaar uit Gheluwe, bijeengekregen, en ze ons welwillend voor in-Biekorf geschonken. Met dank nemen we die aan, en zullen nu en dan een ervan alhier overstellen.

Hier reeds een eerste, de oudste, op een doodversleten bladje gedrukt, en beslaande 4 bladzijden 0,18 m. breed op 0,22 hooge.

1) Vgl. ock hierboven (op bl. 75) eene uit W.-Roosebeke.

[p. 250]

[1^e bl,] De Bekeeringe ende Martelie
van den heyligen
Dionisius Areopagita
Patroon deser prochie
geschiet ten tyde van den Roomschen Keyser
ADRIANUS
door de bestieringe van
Fescennius Sisinius
President tot Paris
Sal speel-wys op-gedraegen ende verthoont worden aen M'her Maximiliaen Marquis de la Woestyne, ende van Becelaer, Baron de trois Breze ende des H. Ryckx, Rudder Heere van Geluwe, 't Naementsche, Vry-eigen, Bottelinsche &c. Capiteyn in de Garde Wallone ten dienste van Syne Catholycke Majesteyt den Koninck van Spagnien.
Aen den Eerweirdigen Heere Joannes Franciscus de Costenoble Pastor, d'Heer Jooris Vermeersch, Onder-Pastor,
Mits-gaeders aen d'Heer Hubrecht Verhenne, Bailliu, Burghmeester, Schepenen, Greffier, Prince, Deken, Regierders van het Broederschap van het Hoogh-weirdigh H. Sacrament des Autaers, onder den tytel van den Heyligen NICOLAUS, binnen de Prochie van GHELUWE.
Door de Constminnende Lief-hebbers der RETHORICA van het voorseyde Broederschapy op den 17. 18. en 19. Juny 1731.

Gedruckt tot IPRE, by PETRUS JACOBUS DE RAVE.
[2]

CORT-BEGRYP.
DEn Heyligen Apostel Paulus comende tot Athenen, t' Christen geloove leerende, word door den Prince tegen gesproken den welcken hun bethoont, dat den Tempel toegewyd aen den onbekenden Godt, is den selven; die hy vercondight, en door de Joden is gecruyst geweest, Dionisius dese reden hoorende word van den H. Apostel bekeert ende gedoopt, ende door den Paus Clemens gesonden naer Vranckryck, tot bekeeringe der Heydenen, word door

[p. 251]

den President Fescennius Sisinius tot Paris met syne Discipelen gevangen, naer onderstaen t'hebben veel tormenten, ende siende hem niet te connen aftrecken van het geloove der Christenen, doet hem onthoofden, ende onthooft synde, neemt syn hooft in syn handen een mille weghs draegende, geeft het aen eenc Christene Vrouwe met naeme Catula, de welcke het selve hooft heeft gebracht by het H. Lichaem, ende begraven.
Getrocken uyt Ribadineira ende ander Schryvers. De Tonneel-plaets is tot Athenen.
[3] EERSTE BEDRYF.
Dionisius studerende op den loop der Hemelsche Planeten, word besocht door syne Gemalinne, de welcke reden-cavelen onder malcanderen, besluyt Dionisius, door het omdraeyen des Hemels-teeckenen, datter moet wesen eenen opper Godt boven alle Goden, en Paulus tot Athenen comende ende t'Christen geloove vercondigende, wort door den Raedt tegen-gesproken, maer thoont hun, dat den Tempel toegewyd binnen Athenen, aen den onbekenden Godt, den selven Godt is, die hy vercondight ende door de Joden gecruyst is geweest, vertrecken de Raets-heeren, met achterdencken van Dionysius val. Dionisius met Damaris syne Huysvrauw verwondert synde over het aenhooren van Paulus, ontbieden hem in hun Paleys ende naer eenige beworpen van reden-cavelinge, worden onderricht bekeert ende gedoopt in het Geloove van den waerachtigen Godt.
I. Vertoogh, Vanden Doop.
II. Vertoogh, Vande Wydinge Dionisius tot Bisschop.
III. Vertoogh, Vande seyndinge naer Vranckryck.
Het Schauburgh vande vier naervolgende deelen is binnen en buyten Paris.
II. BEDRYF.
Den President Fescennius Sisinius met den Raet verblydende hun over de ruste des Ryckx, ende door Claryn gebeden, dat yder een syn danckplicht aen de Goden sal comen bethoonen in het by syn der Princen, den President komende van den offer ontfanght eenen brief des Keysers waer door dat hy verstaet den afval van Dionisius met bevel van de Christen op het aldervreetste te vervolgen.
III. BEDRYF.
Dionisius, Rusticus, Eleutherius, Eugenius en Damaris commen binnen Paris vallen op hunne knien, dancken hunnen Godt, aenmoedigh Dionisius hun tot het vercondigen van Christus Wet, den President verstaen hebbende van diversche Borgers dat Dionisius met syne Discipelen in Paris syn Predickende gebiet hun te vangen 't welck aenstonts ge-

[p. 252]

schiet: hun brengende gebonden voor synen Rechter stoel, word' Dionisius met syne gesellen berispt van Sisimus President over het onteeren der Goden, hun vermaenende tot afstant, maer te vergeefs veroordeelt Dionisius tot verscheyde straffen.
[4] I. Vertoogh, Vande Geesselinge
II. Vertoogh, Van het braeden op den Rooster.
III. Vertoogh, Van het werpen voor de wilde Dieren.
IV. Vertoogh, Doet de wilde Dieren doodt vallen.
IV. BEDRYF.
Den President gehoort hebbende dese wonderheden tracht Dionisius met syne Discipelen door sachtigheyt te bewegen om offerhande te doen aen Jupiter en Mars, maer syn ooghwit niet connende bereycken gebiedt Dionisius te worpen in eenen gloyenden oven, Damaris Dionisius versterckende blyft tot spyt des Presidents ongehindert, doet hem uytnemen en aen een Cruys naegelen waer op hy verkondight de doodt van Christus onsen Salighmaeker, maer siende dat hy niet en stierf, doet hem ontnaegelen en met syn gesellen worpen in den Kercker.
I. Vertoogh, Dionisius Misse doende in den Kercker.
II. Vertoogh, De Christen siende t' Mirakel.
III. Vertoogh, Een stemme hun versterckende in hun dioef-
IV. Vertoogh, Dionisius word gegeesselt. [heyt.
V. BEDRYF.
Den President doet de Christen voor hem brengen ende siende hunne stantvastigheyt, toornigh zynde, gebiet hun te dooden, buyten de Stadt geleyt synde wordeu onthooft.
I. Vertoogh, Vande Onthoofdinge.
II. Vertoogh, Dionisius draeght syn hooft in syn handt.
III. Vertoogh, Geeft dal aen Catula Christene Vrouwe.
IV. Vertoogh, Catula spyst de beulen.
V. Vertoogh, Terwylent worden de lichaemen verborgen.
VI. Vertoogh, De beulen de lichaemen soeckende.
VII. Vertoogh, Catula bevredight die met gelt.
VIII. Vertoogh, De begraevenisse der Christenen.
Tot meerder eere Godts, en den H. Dionisius.
In Rym gesielt door Joos de Mettere¹⁾ tot Aelbeke.

L. DE WOLF.

1) Is deze Rym-constenaer gekend in de boekwereld?