Biekorf. Jaargang 33

[p. 194]

Een dichtje over een veldslag die niet geleverd werd.

OP het achterste schutblad van een handschrift toebehoorend tot het archief van het Bisschoppelijk Seminarie te Brugge¹⁾, vindt men het hiernavolgend latijnsch gedichtje:

Merlinus dixit illo quo tempore vixit
Quod rex unus erit qui flandros perdere querit
In bulscamp ibit et ibi moriens peribit
Bulscamp ecce dies quo tinctus sanguine fies. 1474.

Dit handschrift dat Cicero's De Officiis en Boetius' De philosophica consolatione bevat, is herkomstig van de abdij van Duinen. Het werd geschreven onder abt Jan Crabbe (1457-1488), onder wiens bestuur menig handschrift vervaardigd werd²⁾. Op f^e 1 werd de aanvangsletter Q met het wapen van abt Crabbe verlucht. Zijn initialen treft men aan op f^e 119.

Twee belangrijke gegevens worden door dit dicht verstrekt:

1) Dat er een schrift of een legende bestond, die verhaalde dat Merlijn, de in-de-middeleeuwen-bekende toovenaar, zou voorzegd hebben dat eens een koning het op de Vlamingen zou gemunt hebben, doch te Bulscamp zou sneuvelen.

Wie weet er iets meer over die voorzegging³⁾?

1) N^r 112/111. Berust tijdelijk in de Tentoonstelling van Miniaturen en Boekbanden te Brugge. Zie den Geillustreerde(n) Catalogus. Brugge. 1927, bl. 40 41, nr 36.

2) Zie voornoemden Catalogus, n^rs 27, 28, 53, 54, 55, 62, 63, 64

3) Die voorspelling herinnert eenigermate aan die van den abt van den Eeckhoutte, Lubert Hauscilt (1393-1417), waar bij de splitsing van het graafschap Vlaanderen een honderd jaar later, voorspelt. Zie o.a. M. Beaucourt de Noortvelde. Description historique... de Notre Dame à Bruges. Brugge, J. De Busscher, 1773, bl. 306 vv.

[p. 195]

Wat de plaats betreft, waar die veldslag zou geleverd worden, t.w. bij Bulscamp, mogelijk hebben we hier een herinnering aan den slag bij Bulscamp geleverd in 1297¹⁾, ofwel aan dien van het Beverhoutsveld, ook wel Bulscampveld genoemd²⁾, in 1382. Die naam zou bij het volk - het zóó naïef-bijgeloovig volk! - de gedachte doen ontstaan hebben dat er andermaal op die plaats een veldslag, ditmaal een beslissende, zou geleverd worden.

2) Dat omstreeks 1474 een koning zijn leger naar Vlaanderen leidde³⁾. In werkelijkheid vreesde de toenmalige hertog van Burgondie, Karel de Stoute, een aanval van het Fransche leger rond dien tijd⁴⁾. In 1474 was het, dat het leger van den hertog de stad Neuss in Rijnland ging belegeren. Een aanval uit het Zuiden was niet uitgesloten in 't begin. Naderhand werd tusschen Karel en Lodewijk XI van Frankrijk de reeds bestaande wapenstilstand vernieuwd. Zou dus dit dichtje niet geschraven geweest zijn in 't begin van 1474, toen tegen den machtigen Hertog, den ongekroonden koning der Nederlanden, Frankrijk een nieuwen oorlog bereidde? Geen wonder is 't dat de monnik van Duinen, die dit versje zou geschreven hebben, overmoedig victorie kraaide, gezien de abdij in de beste verhouding stond met het hertogelijk huis en abt Jan Crabbe de trouwe raadsman zou worden van Mania van Burgondië en van haar gemaal Maximiliaan van Oostenrijk, gezien vooral de groote macht waarover de hertog beschikte en het gezag dat hij toan had in West-Europa.

J. De Cuyper.

1) Zie Kervyn de Lettenhove. Histoire de Flandre. Brussel, A. Van Dale, 1847. Dl. II. bl. 400-402.

2) Over die plaats, zie K. de Flou. Woordenboek der Toponymie. Gent, Siffer. II^e deel, kol. 1032.

3) Men zou kunnen opwerpen dat de schrijver van dien tekst dit rijmpje elders vond en, zonder ander doel dan het blad te vullen, in 1474 afschreef. Doch we moeten slechts dàn dien uitleg aanvaarden, wanneer geen ander mogelijk is.

4) Cfr. H. Pirenne. Histoire de Belgique. Brussel, II. Lammertyn, 1908. 2^e uitg., bd. II, bl. 324 en vv.