Biekorf. Jaargang 32

[p. 70]

Mengelmaren

Boekennieuws

Em. Huys. Duizend jaar Mutualiteit bij de Vlaamsche Gilden. Kortrijk, Vermaut, 1926, kl. in 4ⁿ, 108-403 bl. (waarvan 108 bl. bespreking, en 403 bl. bijlagen). Fr. 20.

In geschiedkunde, evenals in alle andere wetenschappen, tusschen honderde kleinere werkjes, komt er alzoo alle twintig-dertig jaar - en nog bescheidenweg meestendeel - een meerder werk uit, een dat ineens overwegendgewichtig is voor vele dat volgen zal. Alzoo Warnkönig weleer voor de rechtsgeschiedenis, een Glossarium ergens voor de taalgeschiedenis; alzoo hier nu voor beschavingsgeschiedenis het bovenvernoemde. Zooals er staat in een ‘Voorwoord’, het werk is een antwoord op de eeuwige vrage: ‘hebben onze vroegere gilden, in 't bijzonder de ambachtsgilden, de mutualiteit gepleegd, in welke maat en op welke wijze’? En Steller, onze zorgzame aaneenbrenger-geweest van de ‘Geschiedenis van Gheluwe’, is het antwoord gaan zoeken uit talrijke, veelal onuitgegeven of slechtuitgegeven oorkonden, te Antwerpen, Brugge, Brussel en Leuven (om entwaar meê te stoppen). Hij ondervoelde er de gilde in haar verschillende leesten, nl. van schutsen handelsgenootschap, van kerkelijk vrije-werkersgezin. van erkende bevoorrechte ambachtsgeveerten. van tegenheulende knechtenvergâringen. En hij haalde er, duizend jaar ver (tot aan de Fransche Beroerten), zijn geschiedenis uit van de ‘mutualiteit’, en dàt op vaste en duidelijke wijze. Een ‘repertorium’ bedoelde hij niet, neen: evenmin strenggenomen een uitgave van gronden; ook niet een betwisting over den aard en den oorsprong en 't geschiedkundig belang van de gilde; maar zijn werk, een heel versche verzameling kan tot dat alles verhelpen. Daarbij voor taalkunde, volkskunde en maatschapkundige wetenschappen is het iets volstrekt-nieuws en hoofdzakelijks.

't Geldt 20 fr. Eerlang voor een ernstige boekenverzameling, wordt dit geschat als vier- en vijfmaal beneden zijn weerde.

_* * _*

Uit Opdebeek's Wetenschappelijke reeks voor de jeugd, onder leiding van Herman De Roover. Antwerpen. Opdebeek. in 8ⁿ, met talrijke afbeeldingen. Fr. 1,50 't stuk.

b. Bertijn. De Sterren, 24 bl.; Dezelfde. De Vier Jaarge-

[p. 71]

tijden, 24 bl.; R. Ehnam. Radio, 28 bl.; L. Houard. Geschiedenis van het Rijwiel, 24 bl.

Een nieuwe reeks van kleine onderrichtende lezingen. Voor de jeugd ja! maar dit wil zeggen voor al die nog jeugdig van hert is, en die, belust om mee te gaan met zijn tijd, van alle hedendaagsche wetenschappelijke vraagstukken bondig en duidelijk op de hoogte wil worden gebracht. Leerzaam en terzelfdertijde boeiend, die boekjes lezen toch zoo gemakkelijk; heel gewenscht iets, voor een man van effendoor als vertrooiing b.v., voor de leerjeugd als loon bij een loonuitdeeling, voor eenieder als alledaagsche geschenkjes... 't Schijnt dat de bedoeling bij de Stellers niet enkel is telkens een zaak aan te leeren, maar tevens de bewoording ertoe te onderwijzen, zoodat wij Vlamingen niet steeds meer alles moeten noemen met de onbeholpen benaming ‘dat dingen’, noch immer fransche woorden ter hulpe moeten roepen. Zooveel te beter. Mocht nu die bewoording een beste zijn.

L.D.W.

‘Maniere om te vieren de Novene van den Heyligen Hubertus

Den gekwetsten of gewonden Persoon, in wiens voorhoofd men een weinig van de H. Stoole gesteken heeft moet onderhouden als volgd.

‘Ten eersten. Hy of zy moet te biechten en te communie gaen, negen naer een-volgende dagen.

‘Ten tweeden. Hy of zy moet alleen slaepen in schoone witte Lakens, of heel gekleed.

‘Ten derden. Hy of zy moet drinken uyt een glas of bezonderen Beker, en men mag zyn hoofd niet nederbuygen om uyt eene Fonteyne of Riviere te drinken.

‘Ten vierden. Hy of zy mag drinken rooden wyn klaeren witten, gemengeld met water, of wel water alleen.

‘Ten vyfden. Hy of zy mag eten wit brood, of ander, vleesch van een ongesneden Verken van een jaer oud, of meer, ook Kapuynen of Poelden van een jaer oud, of meer, visch met schelpen, als Haring, droogen Haring, Karpels, etc. harte Eyers, en alle deze zaeken moeten koud geëten worden.

‘Ten zesden. Hy of zy mag zyn hair niet kammen geduerende veertig dagen.

[p. 72]

‘Ten zevensten. Den thienden dag moet het Bandeken afgedaen worden door eenen Priester, en 't zelve doen verbranden, en de asschen werpen in een Pissine of badwater.

‘Ten achtsten. Hy of zy moet alle jaeren vieren den Feestdag van den H. Hubertus, die komt den 3 van November.

‘Ten negensten. Waer het zaeken dat'er imant eene wonde of kwetsuere kreeg van eene raezende Beeste, die tot den bloede ging, hy moet het zelve onderhouden den tyd van drie dagen, voor aleer dat hy moet wederkeeren naer S. Hubertus.

‘Ten thienden. Hy of zy mag uytstel geven van 40 tot 40 dagen aen alle Persoonen, die gebeten zyn tot den bloede van raezende Dieren’.

Uit een klein boekje (0.13 x 0.08) van 12 bl. en zonder jaartal. ‘Kort begryp des levens van den Heyligen Hubertus, bezonderen Patroon tegen de raezernye en woedende Ziektens zoo onder Menschen als Beesten, beplant met krachtige Gebeden om zich te bevryden in alle Nooden, ook de gebenedydinge der Brooden, onder de aanroepinge van den H. Hubertus, om zig te bevryden van raezende Beesten; de maniere om de Novene te vieren, en de litanie van den zelven Heyligen, etc. Tot Ardenen, by Jean Fransz, Drukker in S. Hubert’.

Op het einde van 't boekje staat er:

‘N.B. Wie dit boeksken over hem draegd moet 5 dagen vervolgens 3 Vader onzen en 3 Weest gegroeten lezen, ter eere van O.L. Heere, O.L. Vrouwe en den H. Hubertus.

Ook wie dit, of iet over hem draegd dat geraekt heeft den Stoel van S. Hubertus, zal ook bevryd zyn van raezende Dieren.

Vidit: C.J. Leyniers, Lib. Cens.’.

(Blankenberghe).