Biekorf. Jaargang 30

[p. 139]

Guido Gezelle's sterfdagverjaring aanstaande

WEER een plage!... Wat nu? Heer Van Quaethem is het die het ons weten laat, al zeggende alzoo:

‘Beste Biekorf,
... En, zul'-je daar ook al in meedoen?
Alle jare moet er thans een eeuwdag geschieden van 't eene of van 't andere. Men ligt met de ziekte van 't vieren: zooveel honderd jaar van Dingen's geboorte, zooveel van Deze zijn huwelijk, zooveel van Dien Auderen's sterfdag. Achter Dante, Pasteur's, en Ronsard's; en nu Hoche's tewege; ieder jaar behoort een eeuwjaar te wezen. En de tijd en de krachten en 't geld die daarin gaan ten ondomme, 'n is niet uiteendoenelijk. 't Wordt een “sport”, wegsmijterij! In 't Zuiden 't is zoo! Ha... en dus! gauw in Belgen dan ook maar. Met Breughel b.v. onlangs: den ijzeretenden Breughel “sportievelijk” en zwansachtig herdacht door diegenen en dàt, waartegen hij meest heeft geknarsd! En achter Breughelke dan, ge zult 't zien, slacht van Karelke... zijn er nog. 't Schijnt dat Antwerpen ookal zal doen gelijk Brussel. Onder ons,'t schijnt dat zelfs de “Vlaamsche Akademie” ookal weet van die plage: zooveel honderd jaar van Vondel zijn dit, zoovele jaren van Gezelle zijn dat... en anders geen geld in het bakje om de Flou's reuzenwerk te doen dapperder uitkomen.
Het laatste, Gezelle's verjaring hier nu, gaat ons meest van al aan. Vijf-en-twintig jaar van Gezelle zijn sterfdag. Bij zes jaar, honderd jaar van zijne geboorte... Op de wereld van God, Biekorf, onderzoekt toch een keer of dat in den grond is uit liefde tot Guido, ofwel of dat ookal niet komt uit die vieringsziekte daareven, uit die vreemde zuidersche herdenkingsjeukte die bezig is met alhier over te komen. Helden, Gedenksteenen, Grooten en Eeuwdagen, ga' je daar ookal in meedoen? En even dannog om Gezelle te herdenken? Den in-vijand altijd geweest van al zulke wereldsche en uitheemsche ijdelheid? Men gunne hem gebeden, men geve hem een jaargetijde! Best zou het zijn. Maar men kon dat allange, en men kan dat nogvoort alle dage, alle jare; 't ware bovendien vlaamsch dàt, en heel naar den man zijnen zin geweest. Maar waarom nu nogeens al dat gepraatsel tewege? Geloof' me, om de ronkinge is 't weer. Die geleerde mannen aanstaande, veel van die “Sprekers” tewege, die Gezelle nog nooit 'n hebben gelezen, ver van hem te hebben verstaan; bovendien waarvan sommige zijn streven overal hebben bekampt; welke hijzelve ten anderen bestreed, razende, jaren op jaren; die mannen gaan we dus weder gaan zien evenals op 't graf van De Bo in

[p. 140]

den tijd (dien zij ook heel hun leven hadden versmaad); en we gaan ze daar hooren “van dien grooten Gezelle” -dien “god” met hun mond - maar waarvan zij met handen en voeten, sedert zijn dood, den overblijvenden geest en het werk mee hebben zoeken te dooden overal waar het zijn kon;... en wij, we gaan hun (hun vooral, en niet hem) daarover dan brengen, wat ze heeten in hun on-Gezellige taal, met een luidruchtig “applaus” “een ovatie van belang”? wij? gij? Biekorf?
Dat Gezelle ons eens zag! Ik schaamde m'ervoor... Zal dat zijn?
- Krijg ik een antwoord hierop?
Van Quaethem’.

- Ja-je, Van Quaethem. Horkt. Hier ons antwoorde, vriend.

De vieringsziekte komt op. Dat is vast. Uit Frankrijk naar hier. Ongetwijfeld. En dat valt in de smake tewege van velen. De reden? In den tijd van Gezelle men ‘deed iets’; nu ‘doet men aan iets’: daar is de reden van alles. ‘Iets doen’ was iets werkelijk verrichten: b.v. geslaaf voor ons taal of ons volk, elk het zijne, in de kracht van elk zijn vermogen, in de maat van elk zijn bevoegdheid; nu ‘doet men aan iets,’ ttz.: àchter dat men iets heeft ‘gedaan’, gewoon werk, winninge, en dàt fransch- of tweetaligerwijze, loopt men dan ‘doen aan het vlaamsch’, komt voor een verzet bij de vrienden, gaait en praait, en sticht, en maakt bonden, houdt stoeten, zweert opstand, draagt spandoeken met leuzen erop als b.v. ‘Zoetenaye en is niet tevreden’, bedreigt, en maakt vuisten, zet oogen - tezamen altijd -... ‘y se hubo nada’ zou Cervantes hebben gezeid, of, zoo Vader Cats zei ‘dan laat men de zake lijk of ze was’; daarna, nadat men zoo ‘deed aan hèt vlaamsch’ moet men dan aanstonds huiswaarts terug, want daar heeft men telkens nog iets belangrijk's te ‘doen’, immers het werk en de winninge weer, fransch- of tweetaligerwijze. ‘Aan vieringe doen’ is dus iets voor de leute. Ge verstaat dat bij velen die viering zeer welkom zal wezen, trouwens uitsluitend als viering. 't Zou zijn voor een ander, en niet voor Gezelle, 't zou ook gaan.

En Biekorf tewege?

Eerst: 'n heeft hoegenaamd niet kwalijk te nemen dat Guido Gezelle eens gevierd wordt eender ook hoe.

[p. 141]

Ten tweede: 'n zou bij de viering niet mogen ontbreken, anders zou opspraak verwekken.

Ten derde: nochtans... waarin moet hij meedoen? In 't bidden? Hij zal 't. In 't warmer herwekken van Gezelle's gedachtenis? Geren, hij zal 't. In een buitengewone ‘prestatie’ (zooals die vereerders dan zeggen zullen in hun zoogezeid ‘Algemeen Nederlandsch’ om Gezelle uit zijn graf te doen springen)? Maar,van buitengewoon's, wat kan Biekorf nog meer dan hetgeen hij 25 jaar heeft gedaan? Sedert de dood van Gezelle, nooit 'n liet hij nog na, in den geest van Gezelle, standvastig den droom van Gezelle voort te betrachten: 't volk volksch op te leiden, en 't vlaamsch vlaamscherwijze algemeen-volksch te doen zijn. Wie wilde dit meer nog dan Biekorf? Hij leefde maar dààrom, en hield er hem stevig getrouw aan, al had hij het hard soms tegen de koelheid - om niet meer nog te zeggen - van velen die morgen Gezelle met iets buitengewoon's willen vereeren. Het verheugt hem dat dezen iets nog-buitengewoner's begeren dan deze zijn 25-jaarlange volherding. Doch hij zal eerst zien waar ze ‘aan doen’: is het goed, hij ‘doet’ erin mee; is 't geblaas en geraas wederom, hij laat ze maar boeren alleen.

En wat hij alleszins zal ondertusschen, is, bij dat verjaren van Guido Gezelle zijn afsterven, hem vervasten opnieuw in 't besluit, voort naar den zin van Gezelle, al het eigene, het lieve en het goede uit ons volk te helpen in bewaarnis brengen, en - niet bang voor nieuw of voor vreemde als 't maar deugdelijk is - even dat volk nog te helpen verjeugdigen naar den eisch evenwel van deszelfs eigene wezen.

Hij denkt dat Gezelle met niets meer en zal te voldoen zijn dan dààrmee; en dat eerst of laatst, vele vierderstewege ook hun oogen gaan opendoen, en bekennen dat Biekorf, door te handelen naar Gezelle zijn voorbeeld, meer voor Vlaanderen's taal en behoud zal hebben gedaan, dan zij met alle 25 jaar èèns geroepen te hebben: ‘leve Gezelle! R.I.P.’

Biekorf.