Biekorf. Jaargang 28

[p. 255]

Aanvullende kantteekeningen bij Gedichten, Gezangen en Gebeden van Guido Gezelle

‘Hoe welkom ware eene uitgave van des dichters werk waarin men ieder stuk kon lezen bij 't licht der ophelderende omstandigheden’.

Alzoo schreef Caesar Gezelle, in ‘'t Daghet in den Oosten’ 1910, bl. 10, doelend op de Gedichten van zijnen Oom Guido.

En 't is voorzeker om dergelijke uitgave naar de mate van zijn vermogen vóór te bereiden, dat hij in dat Limburgsch Tijdschrift en in ‘Biekorf’, en elders, die belangrijke mededeelingen doet over menschen en zaken die met Gezelle's gedichten in verband zijn.

Zoo deed hij nu laatst, verscheidene talmerken van Biekorf verre, over den bundel Gedichten, Gezangen en Gebeden. Onschatbare bijzonderheden worden daar aangegeven, bij menig stuk, die zonder twijfel in de verlangde uitgave - laat ons hopen in Gezelle's jubeljaar 1930 - van groot nut zullen zijn.

Evenwel, twee menschen die met een zelfde zake bezig zijn, weten meer dan één. Om 't mijne bij te dragen tot de kennis van dien bundel, laat mij hier aanstippen wat ik wete bij gedichten waar Eerw. Caesar geen uitleg en zet, of ook wat ik meene te moeten opmerken, somtijds, bij zijnen uitleg. Wij volgen eenvoudig de orde van de volledige uitgaven, sedert 1879 tot nu toe. De hoofdingen van stukken waarvan ik ook niets wete slaan wij over. B('22) beteekent: ‘Biekorf’ jaar 1922.

Antwoord van J. Alberdingk Thijm. De tweede strophe duidt op den boek van Karel Versnaeyen: Jacob Van Maerlant en zijne werken, verschenen bij Rogghé te Gent in 1861, ter gelegenheid van de Maerlant-feesten te Damme. Alberdingk heeft later in zijne ‘Dietsche Warande’ dien

[p. 256]

boek vol liberale vooroordeelen en dwalingen, duchtig afgeranseld.

Kruiske, kruiske, goed begin. De gissinge in B('22) bl. 127 door zaliger Hugo Verriest's woorden aan C.G. ingegeven, schijnt mij uit de lucht gegrepen. Die hoofdinge is 't eerste vers van een oud rijmke, uit den ouden schoolboek: Het dobbel kabinet der christelijke wijsheid, eertijds in Vlanderen wel bekend:

Vraag:

Wat gebeden zegt gy voor de Lesse?

Antwoord:

Kruysken, kruysken goed begin,

Den heyligen Geest in mynen zin.

Dat ik wel mag leeren,

Dat bid ik onzen lieven Heeren.

Dat ik wel mag onthouden,

Dat bid ik onze lieve Vrouwe.

De Tale des Vaderlands. In de 1^e uitgave volgde op dit dichtproza het verzeken: ‘Als de ziele luistert’. Later niet meer. Maar het is op te merken dat de verzen reeds in 1860, twee jaar vóór Ged. Gez. en Geb. afzonderlijk in de Kleengedichtjes stonden. Ik zou bijna denken dat ze in 1862 met het proza zijn bijeengebracht, om er later weer van gescheiden te worden; waarom? waarschijnlijk omdat Guido Gezelle vond dat ze niet goed te gare en gingen.

O Dichtergeest. B('22) bl. 128 staat er: ‘Dit stuk is uit een lateren tijd dan zijn professorsleven. In de 1^e uitgave staat het voorzeker niet’. - O neen 't!

In ‘Dietsche War. en Belf.’ jaar I, n¹ 2, bl. 172, lees ik dat stuk, aangehaald in een opstel van Gustaf Verriest, en in de nota van bl. 173 staat er: ‘Hoe 't vertalen en alsprekendheid afgeschreven van de postkaart mij toegezonden en gedagteekend: op het spoor tusschen Denderleeuw en Brussel 26 Juli 1877. - Later gedrukt: “Hoe verhalen” en “welsprekendheid”’. Dus 1877. Droevigen tijd? Ja, maar:

Gij zijt genezing, en de wonden

de diepe, o wondre, toen gij, teer,

die hebt gevonden,

getint en toegetast, zijn gave en zonder zeer.

Genezingstijd, dus.

('t Vervolgt)

A. Walgrave