potaschkoolzuur, voortkomend van de potaschzouten in die gewassen aanwezig, en van het verkolen der houtstof. Aldus ontstaat koolzure potasch, een voortbrengsel dat de broêr is van de sodacarbonaat of koolzure soda in den wandel soda of soeda genaamd, welke in alle huishoudens als waschmiddel wordt gebezigd. In Duitschland is - en was voordezen - de houtassche van dagelijksch gebruik bij het wasschen. In Rusland, in 't vóóroorlogsch tijdvak althans, kwam ze niet enkel als waschstoffe voorhanden, doch medeen als verkoop-en uitvoerware: deze heette ‘Potasse de Russie’ in dewelke immers men soms zwarte stipjes of brokjes kool aantreft. Ook bij ons te lande, in Oostvlaanderen en in de Kempen, is geweten en ookwel toegepast door de landbouwsters, dat een deel houtassche gemengd bij de zeep buitengewoon goed is bij het eerste afkoken van het waschgoed.
Antwerpen.
O.V.S.
‘Ja, daarvan weten ze tonzent ook, zei er mij daarop een Becelarenarige. Doch dat is oudemode! Treze Verhaeghe zaliger deed dat; maar 'k moet het zeggen zooals het is, dat Treze toch altijd zulk oen uitnemende klaar wit waschtjen had, dat 't stijf schol. En weet-je wat dat de menschen ooknog deden? Was netels leggen in den grond van van den ketel, zie'-je tegare met asschen... en dat was, ja, in de vuillooge, in 't kookzop’.
Nu! E.H.J. Claerhout (Biek. ald.) en vroeg nog niet meest naar de werking: 't is achter 't woord dat hij uitwas.
Wat was ‘ippenassche’? 't Woord.
- Assche van ijpenboomen, zei hem een ouderling.
- 't En doet, antwoordt mij nog entwie anders. ‘Ippen mv. ippens, dat is het zaadhuizeke van 't vlas. Als men het lijnzaad uit zijn huizeke doet, dan blijft het kaf over, ippenkaf. Dat kaf is vetachtig, olieachtig, zooals het lijnzaad, en 't brandt geern. Zou er in de spreuke, waarvan Biekorf, geen sprake zijn van zulke asschen? Ippen (i, zooals in ik) heeft toch dezelfde uitspraak niet als ijpen (wij zeggen iepen). Is er daar niets van te vinden in De Bo's Idioticon of in Loquela? Ik zou zelf wol zoeken, doch ten gevolge van den oorlog zijn al mijne boeken vergaan in boekenasschen’.
Jonckershove.
H.B.
- In 't Idiot. en in Loq.? Van (h)ippen wel en knippen staat er iets, echter niets van ippenasschen.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
