Biekorf. Jaargang 23

Herinneringen
De dolende muzikant

I.

WEIFELEND gaat het daglicht aan 't verminderen in 't donkerblauwen van reinen hemel, doorglansd van paarsche spetteringen en in 't vuurroodwegzinken van helgloeiende zonne, vlammend haar laatsten gloed in 't verre westen; warm tintelend in overdadige pracht van blikkerende kleuren de blauw-zwart wordende zee, schitterend als een uitgestrekten peerlemoeren waaier.

't Is de ruste op den dijk.

Teer-koel waait een fel briesje over het strand en jaagt eene koude rilling door de ijle wijdte.

De hotels lichten uit hunne spiegelvensters de helschetterende klaarten van de talrijke gloeilampjes en door de openstaande onderramen gonst naar buiten een vaag

[p. 167]

gerucht gemengeld met het jokkend gegichel van wellevende badgasten zittend aan rijkvoorziene tafels; en geurt zwoelend de spijsreuk die welhaast verzwindt in de zoute zeelucht.

Over den zeedijk stapt een lang mensch, wijdbeenend en rap. Hij ziet er niet oud uit, nog maar in de dertig. Een versleten panamahoed ligt gedenkt op zijnen kop en bedekt een langwerpig-ovaal wezen. Zijn lijf zit in eene glimmende ceremoniefrak waarin de naden blootliggen van den ouderdom; maar 't staat hem toch netjes en 't geeft hem een niet onaardig uitzien; rond zijne beenen floddert een bruin-geruite broek en zijne voeten steken in vergevorderde maar toch blinkend-opgepoetste glacéschoenen. Onder zijn eenen arm draagt hij eene groote vioolkas en langs zijn lijf slingert de andere als eene lange wisse.

't Is de dolende muzikant...

Daar blijft hij staan voor het groot hotel; neemt zijne viool uit de doos stemt als een kenner iet of wat de akkoorden. Dan neemt hij buigend zijn hoed af, zwenkt met zijn mager lijf en gaat aan 't spelen.

Zijn strijstok schuift zenuwachtig langs de koorden en zijne vingers tokkelen aanhoudend.

't Is een stil zangerig muziek dat schijnt van zeer veraf te komen als gedregen op 't lichte geruisch van de zee en opgonzend uit oneindige diepten; nu waait het trillend mee met den wind dan weer golft het weg voor een oogenblik en als een kind dat snikt van groot verdriet houdt het plots op in een zuchtenden snak.

Hij schudt eens zijn hoofd en vaag-weg gebaren makend met zijn langen arm wijl zijn lijf opgaat van de spanning, begint hij nu ook te zingen. In 't stille van den avond galmt zijne stemme prachtig over den zeedijk. Hij leeft en gaat geheel op in zijn lied:

Je veux chanter toujours
Mireille Mireille,
Je veux chanter toujours
Mireille et mes amours.....

[p. 168]

Hij heeft gedaan. Zorgvuldig bergt hij zijne viool in de doos en met den hoed in de hand loopt hij de vensters af en ontvangt dankend en glimlachend het hem toegestoken geld.

Hij komt ook tot mij. Zijn wezen is heel bleek en in zijne oogen zie ik twee tranen perelen. 'k Heb hem iets gegeven en meteen warm zijne hand vastgegrepen. Hij blikte mij aan met groote droef-droeve oogen wijd turend in de ruimte.

‘Zet u vriend... gij hebt verdriet? Hij was als beschaamd maar toen vertelde hij met eene innige stem:

‘'k Kan haar niet vergeten, ziet ge Mijnheer... we waren zoo gelukkig en hadden malkander van jongsaf gekend, onze liefde was oneindig en we kregen van God een kindje... toen wandelden we door het leven met lichten voet en stralend oog... we noemden het Mireille omdat haar moeder zoo heette en het zoo gewild had en omdat we alleen op de wereld waren... toen op een dag is het doodgegaan, zachtjes gestorven in onze armen en 't schamel kindje dat van onze liefde het leven was geweest wierd... er nu ook de dood van... we hadden het begraven op eene eenzame plaats en eenige maanden nadien heeft ze mij verlaten op een nachten ik wist niet waarom; toen heb ik veel geleden en veel geweend en gezongen van haar en van mijn kindje... omdat mijne liefde niet dood is en haar terugbrengen zou tot mij als ze dat liedje hooren zal... het liedje van ons kind, ons pover kind....’

Hij weende smartlijk en zijn lippen beefden. Toen zegde hij nog:

‘Maar wat kan u dat maken... Ik moet belachelijk zijn...’

Hij nam zijne viool; groette sierlijk, wierp nog een laatsten blik op mij en was weg. Dan ben ik blijven zitten peizen op hem en heb kunnen gelooven aan liefde en ongeluk....

II.

's Nachts om elf uur in Augusti.

[p. 169]

Rondom ons is het al beweging en drukte. Muziek, gezang, geroep, gestommel alles dooreenwarrelend vervult lucht en doorgalmt de ruimte helverblindend verlicht door duizenden tintel-stralende gloeilampjes.

't Weer is aangenaam en ge voelt de koelte niet door de aanhoudende uitwalming van ophitsende geuren.

We zitten alleen aan een tafeltje op den boord van een ge maak ten waterplas. Hij glimmert in aanhoudend gewemel onder het streelend licht. Aan het uiteinde rijst steil omhoog eene groote slierbaan. Van daarboven worden de booten volgezeten met gichelende menschen omleeggestooten en plonzen het water in met een doffen slag. De glinsterende waterdroppels en 't verzilverd schuim vliegen hoog op en voor een oogenblik schijnt het bootje gehuld in eenen witten nevel omglansd van glorielicht.

En immer slieren ze omlaag en worden ze weer opgetrokken en de groote menschen hebben een pret als kleine kinders.

Overal rondom, roepen venters hunne waren uit, en in de drinkhuizen hoort men den schaterlach opgaan van luchtig-lustige menschen. Niet veraf voor de deur van een ‘café’ zitten welhebbende lieden hun cigaar te rooken en keuvelen ondereen over dood-banale dingen.

Plots stoot ik mijn vriend vrij onzacht in de lenden: ‘kijk!’

Hij ziet naar de plaats die ik hem aanwijs maar bemerkt niets buitengewoons.

‘- Ziet ge dien man daar?

‘- Ja en...

‘- Stt! stt! luistert...

't Is de dolende muzikant, in zijn zelfde kostuum nog van op dien Juniavond. Hij schijnt me nog langer nu en ontzaglijk groot wordt zijn gestalte in de klaarte rondom hem. Hij is op een stoel geklommen, heeft zijne viool gespannen en weldra klinken en golven en wieglen diezelfde akkoorden door de lucht... Doch hier verliest het zijne innige mooiheid. Rond hem zoelt niet die reine lucht en de

[p. 170]

menschen zijn onhebbelijk luidruchtig. Toch speelt hij wonderlijk lief en 'k voel van ontroering mijn wezen verbleeken. Alleenlijk op 't laatste hoor ik dien korten snik niet maar wel een lang gerekte jubelaccoord...

Dan zingt hij weer zijn eeuwig lied, maar met nog aandoenlijker stem en warmere trilling. Krachtig en prachtig zingt hij en 't galmt nu triomfantelijk als eene zegezang:

“Je veux chanter toujonrs
Mireille et mes amours!...”

Men juicht toe... Geldstukken worden hem toegesmeten. Dankend raapt hij ze op en doet zijn ronde tusschen de verdere aanhoorders.

Zal hij tot ons komen?...

Daar blikt hij naar onzen kant. Hij schijnt zich te herinneren. Ik sta bevend in verwachting. Die mensch scheen me nu als een kennis, een goede kennis van over jaren, dien men na lange afwezigheid eindelijk eens terugziet.

Plots baant hij zich een weg door 't volk en met uitgestrekte handen komt hij op ons toegeloopen.

Zijn handdruk is warm, zijn oogen glinsteren van vreugde en zijne wangen gloeien!...

- Wat geluk! Wat geluk! u weer te zien’! Hij neemt een stoel en zet bij. ‘'k Ben blij, blij om u! en hoe gaat't, mag ik u beschinken’?

Ik weerde af maar we moesten ons laten gezeggen.

Ik stond verwonderd en verheugd hem aan te staren. Wat was hij veranderd. Hij zag mijne verbazing maar voorkwam mijne vraag die hij gevoelde, dat ik doen zou.

- ‘Straks! straks! zei Hij’ Eerst tikken!

Hij dronk met lange smakelijke teugen... mijn vriend blikte ons aan met een meèlijdend glimlachje... Toen begon hij met heele gulpen te vertellen, binstwijlen tokkelend met zijne lange beenderige vingers op het zinkend tafelblad.

- ‘Wat ben ik gelukkig... weer is onze liefde opgefleurd, mijn vriend, en ze is weergekomen en 'k heb ze ontvangen met open armen op mijn liefderijk hert, als een krank

[p. 171]

mensch die vallen kan... ik zag ze een avond op den dijk in Oostende, schreiend alleen zittend... verlaten... toen heb ik haar gezegd, binst ik haar lokken streelde: Mireille, ons kindje heette ook zoo, ons kindje is dood nu, waarom kunt ge mij niet lief hebben om dit doode schatje te herinneren... 't is al vergeven Mireille... kom meê nu met mij... toen heb ik ze tegen mij aangedrukt en haar gezoend op de schreiende oogen... Ze is me gevolgd en nu zijn we heerlijk gelukkig... Ge hebt me begrepen, vriend, dien avond op 't strand; nu zult ge mij ook begrijpen... We zijn hier sedert eene maand, de tentoonstelling doet leven en 'k zing ons weergevondene vreugde...’ Hij stond op: ‘'k moet weg... 'k gedenke u... ge hebt me gesteund en moed gegeven... bedankt en... goed heil...’

Hij verliet het tafeltje, wenkte nog van verre met zijn hand, nog even zag ik zijn hoed ginder wiegelen, dan verdween hij achter de kromming van eene straat...

- ‘Welke zot is dit, schaterde mijn vriend nevens mij!...

- ‘O spreek zoo niet..., 't is een edel mensch gelijk er weinig zijn, met een schoon hert en eene warme ziel, 't is een mensch die denken doet...

Hij spotte gulhertig om mijne droomerij.

Dien nacht liep ik peinzend rond en dwaalden mijn gedachten in ongekende mijmeringen, ik meende hem overal te zien en toen een uur later de fakkeltocht door de straatjes stapte, gehuld in lawaaiig gerucht en blekkerend wemellicht speelde de muziek voor mij, niet haar opwekkende deuntjes maar de stil-droevige klachtzang die 'k snikken hoorde op een eenzaam strand...

We stapten eenzaam naar huis toe en zwegen alle bei; slechts wanneer we op den trap stonden om onze kamers in te gaan zeide mijn vriend:

‘- Slaap wel!... ge zijt een trunte!...

Toen weende iemand dien nacht, denkend op de menschen die ondankbaar zijn en malkander niet willen begrijpen...

J. Filliaert.