Biekorf. Jaargang 20

Op Reis
(Vervolg van bladz. 317)

III.

DE Ieren min ik het meest. Zij zijn verspreid in alle gewesten van Albion: zij moeten er brood gaan zoeken op den hatelijken bodem, waar door de eeuwen heen hun gruwbare verdrukkingen lijden beraamden bevolen werd. Beste lieden zijn het zeker. O, 't heugt me nog zoo goed hoe ze spraken over 't arme, lieve geboorteland, hoe hun woorden dan hartstochtelijk werden, hoe hun oogen straalflikkerden. Ze stopten ‘The irish Catholic’ in mijn handen met een gevoel van mededeeling en waren blijde als ze mij zagen belangstellen in 't godsdienstig nieuws van 't bemind Erin. Ongelooflijk vast zit de vaderlandsliefde in hun hart; hun lijf is op Engeland's grond, maar daar is hun gedacht en hun ziel niet. Arme menschen! ‘Naar Ierland moet ge eens gaan’ zoo raadden ze mij allen aan ‘dat is een schoon land, zooveel schooner dan hier!’

Dat raadde mij onder menigen ook die oude man aan. Ik trof hem op zekeren avond in zijn huis, na zijn terugkeer uit de fabriek. Werkelijk iets aangrijpends lag er in zijn stem toen hij me sprak in de dumstering van de onverlichte keuken: enkele stonden te voren had ik hem gezien en hij scheen me afgeleefd en ontzenuwd. Maar zijn zielejeugd verjongde 't stramme lijf en er stak plots be-

[p. 334]

weging en drift in zijn korte gebaren. Veertig jaar was hij reeds weg uit Limerick en nooit had hij zijn vaderland teruggezien, doch zijn kinderen moesten 't zien kost wat kost. Dan was het een bezingen in de teederste liefdewoorden van 't ongelukkig vaderland, een aandoenlijke weeklacht over 't goede volk dat daar in armoedige ellende den dood sterft dag aan dag, een schielijke vingertrilling naar de beeltenis van O'Connell, den grooten man ‘wiens hart de Paus van Rome gevraagd had’ en toch ten slotte het krachtdadigste betrouwen in de redding en herleving van de op God berustende natie. Hij sprak zoo wonderschoon over 't heilig gevoel der vaderlandsliefde dat ik als onwillekeurig een innige genegenheid en ook een eerbiedige hoogachting voor hem kreeg. Nu staar ik op dit kaartje dat zijn zoon me onlangs toezond: ‘Vader is onverwacht overleden.’ Ach! die goede Thomas O'Neill dood! Hij ruste in vrede. Duizenden gaan we onverschillig voorbij op den levensweg, maar een edele ziel is een eeuwige vriendschap en een eeuwig aandenken waard.

Ik stond op den oever der Iersche zee, te Blackpool. Overal krielde het van 't volk, op het strand, in het aquarium, op de elektrische trams die aldoor ting-tingend over en weêr renden, op de trappen van het Kursaal of ‘Winter-gardens.’ Alles gaf weelde en levenskommerloosheid uit: daar brengt een deel der Engelsche bevolking haar verlofdagen door. Bij hoopen wandelden ze statig heen en weêr en even talrijk stonden ze hier en daar te giechelen bij de lollige handeling van een buikspreker onder zijn tent. Overmorgen zou Caruso komen om over duizenden hoofden van onbezorgde menschen de macht van zijn tooverstem uit te slingeren en de lieden beloofden zich veel, veel van dien avond.

Het werd later in den namiddag; zwarter en zwarter werden hemel en zee. De ontmetelijkheid, omhoog en omlaag, smolt ineen tot één zelfde wijde somberheid van water en wolken; het leek een nare, reusachtige rouwsluier neêrgelaten uit de hoogte over de wereld daar achter.

[p. 335]

En daarachter wist ik het liggen, het lieve Erin met zijn grootheid en zijn wee, en wat ik erover gelezen en gehoord had, kwam levendiger dan ooit vóór mijn geest. Ik herinnerde mij ergens aangetroffen te hebben dat dit wonder mag heeten: Ierland is een bouwland dat zelfs vruchtbaarder is dan Schotland - en toch wijken millioenen boeren uit om niet van den honger te vergaan; op de kust van Ierland liggen wel zestig, waaronder veel breede zeehavens - en toch heeft Ierland geen schepen en geen handel; in de vijfde en zesde eeuw reeds werd Ierland de ‘school van 't Westen’ genoemd - en in de achttiende eeuw konden vier millioen van zijn inwoners noch lezen noch schrijven. Daarachter wist ik het wonen, het volk dat eeuwen en eeuwen beweend hebben, doch dat alleen moest blijven worstelen tegen verdrukking en ongeloof, tegen hongersnood en dood: het volk dat bleef gaan bidden om sterkte en volharding op het graf van S. Patrick, al werd het daarom met zweepslagen bloedig gegeeseld, het volk dat zich in verdoken schuilhoeken bleef verdringen rond het H. Misoffer, al werd het erom onthoofd of geradbraakt Grootmoedig Ierland!

Maar zoo ongelukkig! Daarover hadden in oude tijden reeds vreemde volkeren hun vernielende benden uitgestort en onder Engeland's barbaarschheid had er het bloed van duizendon en duizenden over de grazige vlakten gevloeid; daar lagen saamgeschoolde, onkennelijke menschenhoopen te sterven op den openbaren weg, in krampachtige zenuwbewegingen en klagend om brood en lord Brougham had er over uitgeroepen: ‘Noch Dante's pen, noch Poussin's penseel hebben tafereelen geschetst die even verlaten schijnen als Ierland's ellende.’ O'Connell had bij 't eindigen van zijn parlementaire loopbaan den laatsten zucht van zijn medelijden uitgesnikt: ‘een vierde der iersche bevolking sterft indien ge haar niet ter hulp komt!’

In de verte lag dat arm, heldhaftig land. De oceaan weent op zijn oevers droeve klaagliederen als de treurige ‘laments’ van zijn oude barden. Maar zoolang Engeland

[p. 336]

hem geen vrede laat, zal 't niet rustig en ook niet gelukkig zijn. Th. Moore heeft het openbaar gezegd:

Erin! thy silent tear shall never cease,
Erin! thy languid smile ne'er shall increase,
Till, like the rainbow's light,
Thy various tints unite,
And form in Heaven's sight
One arch of peace!

Maar duister hing de lucht naar Ierland toe, en geen regenboog met kleurenharmonie daagde er op. En gisteren had men te Londen den indischen hoogstudent terechtgesteld die een paar engelsche agenten vermoord had en Albion daarop verweten dat zijn landgenooten hulpeloos stierven van honger en overmorgen zou Caruso komen.

('t Vervolgt)