Biekorf. Jaargang 18

Mengelmaren

Het drievuldig beeld, Karel van den Oever. - Jan Bouchery, Antwerpen.

Met een kleine wijziging roep ik uit lijk de snoode Philips van Frankrijk: ‘Men zou denken dat er Vlaamsche dichters regent’. De een na den anderen, slag om slinger vallen zij, men weet niet waaraf uit onzen Vlaamschen letterenhemel.

En wat meer onze bewondering afdwingt, 't is dat vele van die dichtsterren met een waren glans en glinstering van licht en levende schoonheid nederfonkelen.

[p. 171]

Karel van den Oever is een onder die blinkende sterren, onder die jonge dichters, mild begaafd met inbeeldende kracht en met kracht gevend woord, begunstig met klaarziende oogen en met ernstig-denkenden geest. Is hij dus een groote dichter?

Neen, nog niet... misschien aan 't worden. Er mist iets in hem, of - hoe zal ik 't zeggen - er is iets te veel in zijne dichtwerken. Hij vergeet al te dikwijls zijn land te wieden en zijn boomen te snoeien.

Zijn dicht lijkt een van die Afrikaansche oerwouden: machtig en grootsch, zelden lieflijk, ondoordringbaar schier, allenthenen doorgroeid met bramen en slingerplanten en waar de boomen dicht tegeneen gedrongen noch lucht noch licht laten doorgaan. En van tijd tot tijd is er storm en rumoer in de hooge boomenkruinen die door elkander jagen en zwieren met groot geweld van vechtende takken.

Te veel woorden, te veel kleuren, te veel beelden, te veel klanken, te veel overloop van vers, te veel verandering van rhythme en van mate, te veel alles - en dat voornamelijk in het laatst en belangrijkst gedicht ‘het drievuldig beeld’. Iets van dit alles ware heel schoon, maar overvloed aan alles veroorzaakt een verbijstering van zin en geest.

En wanneer men kropt van al dat ‘te veel’ hoe aangenaam klinkt en smaakt dan niet een klaar en stilvlietend waterstraaltje als hier en daar een ‘avondgesprek’ of een ‘maanvaart’.

De witte melkgebloemde boomen
rieken in den avond, ach;
hun stille koppen zoet verloomen
van hun eigen reuken ach!
..............
Gekopernageld zit de lucht
vol duizelige sterren
waarin 't ros pikkemaneken
vernepen hangt, heel verre.....

En stelt daarnevens het lastig-hortend-klinken van.........

Wie stool daar rap 't breedlachend kopken weg, weg, onder 't bruinblinkend stoelken van een duivelsbrood, dat 't stijvrig schudde en brak van 't slijmig steelken en rondrollend hollebolde?

Of..............

En naar, doodkoortsig en doodshuivrig, ik dees banglijk lijf door dit zoo luidloos, dagschuw oord zwijgzaam meêvoerde........

Ik kies niet; goed-kome-'t-uit, neem ik hier en daar uit het doorlezen boek.

Maar ik haast mij te sluiten, uit vrees dat ievers een ‘droogscheerder’ mij den bekenden ‘Medice...’ mochte toesmijten.

Nog een klein woordeken. Dichter Karel van den Oever, wij verwachten veel van u, en nu reeds zien wij preutsch op uw deugdelijk Vlaamsch dichtwerk... alléen, ik bid u, wilt ge nog over Brugge dichten - kom eerst zien - Brugge is toch heel wat anders of gij het wel droomt.

A.D.M.

[p. 172]

Verzen, L.J. Veen. Amsterdam. 1907.

Mejf^w D^r J.A. Nijland is in Vlaanderen geene onbekende meer. Zij heeft ons landeken lief omdat het een deel is, en verre niet het leelijkste, van ‘Groot Nederland.’

Vroeger kwam ze alhier om ‘bloemen te lezen’. Ze vergaarde er uit de werken van Guido Gezelle, uit die van Streuvels en Rodenbach en ze voerde ze het Noorden in, leerend aan hare landgenoten wat bloemen hier al bloeiden.

Niet zoozeer voor 't Noorden alleen, als voor Noord en Zuid heeft ze bovengemeld nieuw bundeltje samengesteld: eene garve uit de dichtwerken der meest bekende Nederlandsche Meesters van het Woord, van af de 14^e tot en met de 20^e eeuw. De twee laatste stukjes staan heel ootmoedig met een N.J. onderteekend, en wij, lezers van Biekorf, weten hoe dit bloemekes zijn van jeugdigen bloei, immers kennen wij, om ze in Biekorf gemoet te hebben ‘Beuken’ en ‘Zilveren golfjes’ van Neeltje Jaarsma uit Friesland.

't Is een uitstekend boekje. Wanneer men de geschiedenis van onze dichtkunde bestudeert, heeft men geerne iemand bij de hand, die ons van elken zanger een deuntje of twee laat hooren, zoo vernemen we hoe zijn stemme klinkt en we maken er beter kennis meê.

Er bestaan bloemlezingen in grooten getalle, in ongetal! Maar..... en hier laat ik D^r Nijland zelf aan het woord:

‘Deze Bundel Verzen heb ik samengesteld voor leerlingen van de laagste klassen der middelbare scholen. In de leesboeken vinden ze te weinig poëzie, en de gewone Verzenbloemlezingen zijn voor hun nog niet geschikt. Ze moeten 'n ruime, vrije keuze hebben om, wat jeugd graag doet, veel uit 'thoofd te leeren. Onbewust krijgen ze bij goede leiding, oor voor klank en ritme, en nemen tot zonnige vreugde van geheel hun leven 't wezen van poëzie in zich op.’

Het bundeltje zal ook den leerlingen der hoogere klassen van onze humaniora niet onwelkom noch zonder groot nut zijn. We kunnen hier nog een en ander bijvoegen van wat ‘Boekenschouw erover oordeelt:

... - dat zij (Aleida Nijland) wat grootere kinderen minder passen zou, heeft weggelaten, en zeer voorzichtig geeft wat niet ontbreken kon, het geuzenliedje en de katholieke klacht pleiten voor haar doorzicht, - en dat zij geleid door ernstigen eerbied voor den jongen leeftijd, ook heeft weten te zorgen voor levensleer en gulden lessen.

't Is werkelijk een der meest geschikte verzenbundels.’ De uitgever, L.J. Veen, heeft er stoffelijk een ‘mooi’ boekje van gemaakt, wat hij ook deed met de drie andere bloemlezingen van A. Nijland. De vier te zamen bieden ons al heel wat bloemen.

C.G.