Biekorf. Jaargang 17

Vreemde gewaarwordingen

DENKEN en willen, worden altijd vergezeld met veranderingen en bewegingen in onze hersenen. Deze bewegingen zetten voort door vel en been, door hout, steen en glas, met en tegen wind. Het en kan bijgevolg de lucht niet zijn die deze trillingen overdraagt. Het is waarschijnlijk eene tot nu toe onvatbare stof, die alles zou doordringen en die ether genoemd wordt.

Dusdanige werkingen worden bewezen en gemeten door een tuig, magnetometer genoemd en uitgevonden door priester Fortin.

Dit tuig bestaat uit een koperen naald die teinden een langen draad hangt. Die soort van slinger is bevrijd door eene glazen buis waarin hij hangt.

[p. 250]

Als ge nu die naald beziet met het inzicht dat haar punt links zou draaien, zal het inderdaad alzoo geschieden, na min of meer tijd. Wilt ge integendeel dat zij rechts keere, zij zal het even gewillig doen.

Met den eenen mensch gaat dat rapper als met den anderen; en voor den eenen doet de naald ook grooter bewegingen dan voor den anderen. Hierin, als 't is gelijk waar elders, is alleman verschillig.

Het kadran waarover de naald beweegt toont aan elkendeen den graad zijner werkzaamheid.

Priester Fortin's tuig is de eenigste magnetometer niet die wij bezitten. Wel integendeel; de wereld loopt er vol van. Inderdaad, iedere mensch, en waarschijnlijk ieder levend schepsel is min of meer magnetometer.

Wij zullen ons hier alleenlijk met onzen evennaaste bezig houden. Daar is een groot verschil in de gevoeligheid van die levende tuigen. Hier is er, niet meer dan in alle andere hoedanigheden, gelijkheid te vinden bij de menschen. Die verschilligheid is zoo algemeen dat zij als eene wet der schepping mag aanzien worden.

Menigeen nochtans komt in strijd met die wet met te beweren, onder andere, dat iedereen even behendig is om het stemrecht uit te oefenen in de kiezingen. Ik durf verzekeren dat zulke menschen dwalen, de eene vrijwillig, de andere uit onwetendheid.

Maar nu ter zake.

Ik zal hier eenige voorbeelden aanhalen van die bijzondere gevoeligheid.

Onlangs kwam eene vrouw mij raad vragen voor hare maag. De ziekte was ontstaan ten gevolge eener buitengewone ontroering.

Op zekeren dag, binst haar huiswerk, gevoelde zij eene angstige opgewondenheid: zij kon haar gedacht op het werk niet vestigen, en had veel moeite om een oogenblik op dezelfde plaats te blijven. Zij wierd al meer en meer bevangen, en op eens liep de eetzaal uit en trok de voorkamer binnen. Daar liet zij haar op eenen zetel vallen;

[p. 251]

zij genoot wat rust, maar voor niet lang. Weldra meende zij naar de eetzaal te moeten weerkeeren. Zij ging opnieuw aan het afstoffen. Deze taak anders zoo gemakkelijk, scheen haar nu lastig en moeilijk: armen en handen wrongen krampachtig; haar gang was snakkend en springend. Zij werkte wanordig en verstrooid; zij scheen meer een beeld te zijn door veren bewogen dan een verstandig schepsel. Op eens wierd zij als van den grond geheven, en gestooten naar den hoek der kamer waar de schaprae stond. Daar vertoonde zich een schrikwekkend schouwspel dat den sleutel harer geheimzinnige ontroering geven zou: haar echtgenoot zat bachten de kas verdoken, gewapend met het broodmes. De man had vernomen dat zijne vrouw slechte bezoeken kreeg gedurende zijne afwezigheid. Hij had hem weggestoken met het inzicht den onwettelijken kerel op heeterdaad te betrapen en hem de keel af te snijden.

Deze vrouw mag aanzien worden als een magnetometer van derde klas. Zij gevoelt en roert maar ontleedt niet.

In het volgende voorbeeld dat ik reeds in ‘Nieuwe Tijd’ aangehaald heb, hebben we een ander gevoelen voor handen. De man ontvangt indrukken en verstaat ze ten grooten deele.

Ziehier het geval:

In het begin zijner loopbaan als rechter, was mijnheer Bérard op reis in de Cévennen. Hij moest vernachten in eene herberg tusschen de bergen gelegen.

Binst zijnen slaap wierd hij door de mare bereden: hij zag de twee herbergiers, man en vrouw, tot zijn bed naderen, en had de kracht niet om te verroeren noch om te roepen. De baas hield een groot broodmes in de hand, en sneed er hem de keel mede af; de vrouw hield zijne armen vast om alle tegenweren te beletten.

Wanneer hij beweegloos geworden was, pakten de twee moordenaars hem, de eene bij het hoofd, de andere bij de voeten, en droegen hem in den mestput. Hij gevoelde hem gelijk versmachten onder den hoop vuiligheid die op zijne

[p. 252]

borst duwde, en die pijnlijke angst schudde hem wakker.

De jonge rechter zwom letterlijk in zijn zweet, en was gansch bedwelmd door dien schrikkelijken droom.

Hij deed haastig zijne kleeren aan en vertrok.

Bij het uitgaan kon hij niet nalaten den baas en de bazin eens wel te bezien, en het scheen hem dat zij ware moordenaarsgezichten op hadden.

Een jaar nadien wierd mijnheer Bérard plaatsvervangende onderzoeksrechter benoemd in de streek waar hij zulk een slechten nacht had doorgebracht. Men onderhield hem seffens over een groote misdaad die sedert een jaar in alle gesprekken te berde kwam.

Een deurwaarder was verdwenen op den dag zelve dat hij eene groote som was gaan ontvangen. Iedereen meende dat hij vermoord was, maar geen bewijzen konden gevonden worden.

Onlangs nochtans hadden naamlooze brieven het Hof verwittigd dat de deurwaarder op den dag zijner verdwijning, laat in eene herberg was gebleven, en dat men er hem nooit had zien uitkomen.

De onderzoeksrechter had zoohaast de herbergiers, baas en bazin, doen aanhouden, en begon ze te ondervragen in de tegenwoordigheid van mijnheer Bérard.

Deze was niet weinig verwonderd van de twee beschuldigden te herkennen: het waren de bewoners van het drankhuis waar hem zulk een schrikkelijke droom overkwam.

Hij kreeg de innige overtuiging dat zij, niettegenstaande hun hardnekkig loochenen, plichtig waren; en hij bad den onderzoeksrechter hem die twee menschen te laten ondervragen.

- Gij zijt de moordenaars, zei hij; ik weet het, om reden dat ik u de misdaad heb zien bedrijven: 't is gij, man, die met een broodmes den deurwaarder de keel afgesneden hebt; gij, vrouw, hebt de handen van het slachtoffer vast gehouden; en te zamen hebt gij het lijk in den mestput gedolven.

[p. 253]

De twee herbergiers gingen schrikkelijk aan 't beven en als bedwelmd violen zij op hunne knieën en bekenden alles.

Het lijk werd nog in den mestput gevonden.

Men moet bekennen dat mijnheer Bérard eene groote gevoeligheid had. Met wat verscherping, bij middel van het magnetismus bij voorbeeld, zou zij in staat geweest zijn vele misdadigers te laten ontdekken.

De hoogste graad zulker gevoeligheid bestond bij jufvrouw Couëdon die over eenige jaren in de Paradijsstraat te Parijs woonde. Beze dochter had den naam van de diepste geheimen van eenieder te kunnen ontdekken; en het was inderdaad zoo. Zij zou aan den grootsten booswicht der wereld al zijne misdaden opgenoemd en beschreven hebben! Zij zag helder klaar tot in het diepste des gewetens van elken persoon die haar ondervroeg.

Zij kon dat toch niet in haren gewonen staat. Wilde haar iemand raadplegen, zíj viel in een soort van magnetischen slaap: zij sloot hare oogen, wierd gausch beweegloos en wachtte alzoo de vragen af. In dezen staat wist zij te spreken van de verdokenste gebeurtenissen des bezoekers even zoo goed als hij zelf. Bij het ontwaken had zij alles vergeten.

Zulk een schepsel zou onwaardeerbare diensten bewijzen bij het gerecht.

Vreemde gewaarwordingen kunnen geschieden op zekeren afstand.

Een man zat den rug gekeerd naar een gesticht waar zijne dochter op school ging. Hij was in gesprek met zijne vrouw, toen op eens hij verstrooid werd en zei: ik ben zeker dat Rachel naar ons kijkt. De vrouw hief het hoofd op en zag het meisje vriendelijke teekens maken. Er was boven de honderd meters afstand tusschen ouders en dochter.

Emmanuel Swedeborg, gewezen leeraar te Stokholm, was een vermaarde verrevoelder.

Den 19 Juli 1759 was Swedeborg te Gothemburg. Hij verklaarde in eene vergadering dat een brand ontstaan was te Stockholm in het kwartier Süderhalm. Hij beschreef

[p. 254]

er al de verwoestingen van en kondigde den oogenblik der uitdooving aan.

Twee dagen later kwam het nieuws van den brand van stockholm: Swedeborg had hem beschreven zoo goed als een ooggetuige.

Wat later was die wonderbare heer in Amsterdam. Hij openbaarde den moord van Tsar Pieter den III op den oogenblik zelf dat hij gebeurde!

Moscroen, den 27 Mei 1906.

D^r A.S.