Biekorf. Jaargang 12

Goed herte en slecht herte

DAAR was een zeer rijke vader en hij hadde twee zoons. Als hij zijn hoofd nederlegde, verdeelden die twee zoons onder malkâar geheel die schoone erfenisse en elk ging van zijnen kant en zij dreven handel.

De oudste was gelukkig; 't sloeg al mee; bovendien hij trouwde eene dochter die ook geheel warm zat, zoodat hij in korte jaren schatrijke was en het schoonste huis bewoonde van de streke.

De jongste integendeel, hoe goed hij ook zijn beste deed, zag door tegenslagen en ongelukken geheel zijn fortuine wegsmelten gelijk de sneeuw voor de zonne. Hij was ook getrouwd; maar de fortuine zijner vrouwe bestond meest uit hoedanigheden van hert en geest.

De oudste, opgeblazen van hoogmoed, schreef zijn gelukken aan zijne behendigheid en verstand toe, en hij pofte en hij stofte daarmêe te allen kante. ‘Dat zijn broeder ten onder ging, dat en werwonderde hem niet,’ zei hij, ‘zijne vrouwe en hadde van niets geen verstand, zij en was maar goed om geheele dagen in de kerke te zitten, en hij, zijn broeder, was te dom om hooi te eten: op markten en beurzen werd hij door iedereen bedrogen; nu om kort te

[p. 104]

maken, was zijn broeder arm geworden, 't was zijn schuld.’

Maar was hij in de armoede vervallen, hij was godvruchtig gebleven en goed van herte, terwijl zijn oudste broeder, met rijke te worden zijn herte hadde laten versteenen en zijne godvruchtigheid verkoelen, ja in ongodsdienstigheid en goddeloosheid veranderen. Hij was vrekgierig en 't geld was zijn eenige god geworden.

De jongste, zeg ik, wierd door ramp en tegenspoed armer en armer, en daar kwam zelve een dag dat hij gebrek begon te lijden. Hij hadde moeten zijnen handel staken en was gedwongen in daghuur te gaan werken, om te voorzien in het onderhoud van zijn huisgezin.

Dat ging nogal daar of daar, met sparen en karig te leven kreeg hij de twee enden van 't jaar nog aan malkâar. Zijne vrouwe wist zelf nog met den eenen of den anderen bedelaar haren drogen boterham te deelen, en hier en daar nog eene noodlijdende te helpen, die van de rijken verstooten en verlaten was. Aan 't hoekske van de strate daar zij in woonden, was er een kapelleken, waarin het beeld stond van Onzen Goddelijken Zaligmaker, met zijne doornen kroone op zijn aanbiddelijk hoofd, en zijn zwaar kruis op zijne bebloede schouders. En van onder stond in klare letters geschilderd: ‘Al wie mij bemint, neme zijn kruis op en volge mij’.

Daar en ging geen dag voorbij of deze brave man ging met vrouwe en kinders vóór dat kapelleken knielen en bidden en zij vonden daar al hunnen troost en hunne sterkte.

't Staat geschreven, is 't niet waar, dat het Gods beste vrienden zijn die meest bezocht worden door beproevingen, dat hij zijne vrienden loutert en reinigt in den kroes der rampen en in tegenspoed? Zoo was 't ook hier met onze doodarmen maar doorbraven man. Hij wierd ziek en onbekwaam om nog eenen slag te werken, bijgevolg daar en kwam geen geld meer in huis. De Doctor moest komen en betaald worden en alle dagen waren zij met achten om te eten. Zij verkochten al wat zij weigerlijk hadden bewaard van overtijd. Het gouden zakuurwerk van vader wierd op zijne

[p. 105]

vrage eerst verkocht. Daarna moeders oorbellen en gouden kettingen, en dan nog wat schoone stoelen, eene ouderwetsche kasse nog van zijn vaders huis; 't wierd al verpand en verkocht om den doctor te betalen en te voorzien in 't noodige voor 't huisgezin.

Eindelijk tenden alle markten en straten, beslisten zij en besloten eens te gaan kloppen op de deur van hunnen rijken broeder. Zoo, de vrouwe smeet haren mantel op en ging met verkropte keel naar het huis van haren rijken schoonbroeder. Zij moest het kapelleken voorbij en, na een vurig gebed, scheen zij sterk en kloek genoeg te zijn om dat pijnelijk werk van bedelen te verrichten.

Zoo, zij ging en kwam eindelijk aan de groote rijke poorte van haren schoonbroeder. Zij belde en wierd al gauw in de tegenwoordigheid gebracht van haren schoonbroeder en schoonzuster die elk in eenen kostelijken leunstoel lagen, de eene bezig met zijne gazette te lezen, en de andere het tijdschrift over de moden. Als de brave vrouwe nu, over dat ze kon, hunnen ellendigen toestand uiteen gedaan en haren nood geklaagd hadde, eindigde zij met geheel beleefd onderstand te vragen, en beloofde later alles weder te geven.

Maar 't was nu dat de katten te choore ging, zij wierd daar van alle twee uitgemaakt voor dwaze, domme en leêge lente, voor de oorzake van haar mans ziekte, en dood misschien, en wat weet ik al.

De arme vrouwe kreeg, in vijf minuten tijd, al de kleuren van den regenboog, 't schemerde al wat zij zag: maar geen woord en kwam uit haren mond.

Eindelijk, wierd zij kamer en huis uitgedouwen, en de broeder hadde een enkelen frank in hare hand gesteken, en gezeid: ‘dat is voor u, gij en moet het nooit wedergeven, maar ziet dat gij beter uw beste doet; wat min in de kerke en wat meer in uw huis, en 't zal wel gaan; 't is niet met vezelen en kwezelen dat men zijn huishouden doet gaan, maar met werken en sparen. Hadden wij gedaan gelijk gij, wij zouden ook in de

[p. 106]

armoede zijn, maar wij hebben gewrocht, ja dag en nacht gewrocht. Zoo, gaat nu, en past op dat gij hier nog komt grijnzen en klagen’.

Als zij buiten kwam, was zij meer dood als levend, de schamele vrouwe. Wat en hadde zij daar al niet moeten hooren om dien enkelen frank! Zij nochtans, die mocht aanzien worden als 't voorbeeld der christene huismoeders, - werken en sparen, zij en wiste van niet anders; dat zij godvruchtig was, en als 't zijn kon zonder eene van hare plichten te verzuimen, naar de kerke ging, ja, dat was waar; maar 't en was al daar niet dat de armoede in huis gekomen was, - bij lange niet. Integendeel, 't was daar dat zij sterkte en kracht hadde gevonden om de kruisen die op hare schouders woegen met heldenmoed te dragen.

Zij kwam naar huis gesukkeld, bleek gelijk de dood en als zij binnen kwam, wierp zij haar op eenen stoel en begon overluid te weenen en te snikken. 't Leed eenigen tijd eer zij kon spreken, en dan vertelde zij alles aan haren zieken man die in zijn bedde lag.

Als zij gedaan hadde, kreeg zij eene nieuwe vlage, en 't was wederom weenen en snikken, terwijl uit het ziekenbedde pijnelijke zuchten kwamen.

‘Kom, kom, vrouwe, troost u’ zei de zieke eindelijk, ‘laat ons die vernedering verdragen om Gods wille en onze hope stellen op Hem die alles bestiert in zijn onvatbare Voorzienigheid. Zeggen wij gelijk Job: Hij heeft ons alles gegeven, Hij heeft ons alles ontnomen, dat zijne Name gebenedijd zij; misschien gelijk Job krijgen wij nog eens onze fortuin weder. Ik gevoel mij vandage veel beter en de doctor die gekomen is terwijl, gij weg waart, heeft gezeid dat ik binnen eenige dagen bekwaam zal zijn om mijn werk te hernemen.’

Zoo, daar gingen twee weken voorbij; de zieke beterde voort, hij had zijn bedde verlaten en begon kleene wandelingen te doen in de opene lucht, als 't schoone zonneschijn was. Gebuurs en andere goede zielen hadden een

[p. 107]

handje toegesteken en ze hadden algelijk alle dagen eten gehad: al was 't maar droge en mager, 't was toch eten, en zij waren met weinig tevreden. Mijnheer de pastor's maarte zorgde voor vleesch en soepe, om den zieke te kloeken, en zoo kwam het dat de brave man op zekeren morgen hem kloek genoeg gevoelde, om zelve eenen keer te gaan naar zijnen broeder. Hij en kon hem niet inbeelden dat die broeder, waarmede hij zoo wel en zoo lange tegader in vaders' huis geleefd hadde, alzoo kon veranderd zijn. 't Docht hem dat zijn broeder met hem, zoo arm en mager, eens te zien, ging medelijden hebben en hem ging helpen. Zoo hij nam zijn stoksken en, over dat 't ging, hij trok er naartoe.

Jamaar, hij en voer niet beter als zijne vrouwe, integendeel: als zijn broeder hem zag, schoot hij in eene dolle razernij, en hij begon hem te schelden en te verwijten en eindigde met hem te zeggen dat hij, nu genezen zijnde, moest werken, dat hij het zelve ook gedaan hadde en nog deed en vele vijven en zessen, al even boos als valsch. Hij drumde zijnen broeder de deure uit, smeet hem een stuk geld naar het hoofd, gelijk men een afgeknaagd been smijt naar eenen hond en riep:

‘Weet wel dat tusschen ons alles uit is, ik en heb geen broeder meer, en verbiede u nog uwe voeten over mijnen dorpel te zetten, en nu, de wind van achter’.

De arme man en sprak geen woord en verdroeg verduldig die schrikkelijke beleediging Hij raapte het geldstuk op en kwam al bidden huizewaard.

('t Vervolgt)