Biekorf. Jaargang 7

[p. 81]

[Nummer 6]

De Nerthusvolkeren

WAT zijn dat, de Nerthusvolkeren?

Dat zijn germaansche volksstammen, wier namen bij Tacitus geboekt staan, welke Schleswig, Holstein en ommelanden bewoonden, en van dewelke de roomsche schrijver niet veel bijzonders en wist te vermelden.

Hij heeft nochtans iets aangestipt, dat merkweerdig is.

Leest het 40ste hoofdstuk der Germania van Tacitus.

Die volkeren bezitten, op een eiland in de Noordzee, een heiligdom toegewijd aan de afgodinne Nerthus.

't Zijn de Reudignen, die bij Ptolemaeus Sassen heeten, de Avionen, de Angelen, de Varinen, de Eudosen, de Suardonen en de Nuithonen.

Zij zijn door vloeden en wouden beschermd, en zij vereeren, in 't gemeene, de afgodinne Nerthus, dat is moeder Aarde.

Zij gelooven dat deze afgodinne haar met de zaken der menschen bemoeit en rondvaart onder de volkeren.

[p. 82]

In heur heiligdom staat een wagen heur toegewijd, met een dekkleed omhuld: eenen enkelen priester is 't veroorloofd dezen wagen aan te raken.

Als die priester de tegenwoordigheid der afgodinne in 't heiligdom gewaar wordt, volgt hij, met grooten eerbied, heuren uitgang, gaande daar zij vaart en door koeien getrokken wordt.

Dan zijn 't blijde dagen, en dan is 't volop feest op de plaatsen, die de afgodinne met heur bezoek en heur verblijf vereert.

Dan en trekken de lieden ten oorloge niet, noch en grijpen ze naar de wapens; dan leeft iedereen in rust en vrede, tot dat de priester, wetende dat de afgodinne van heur verblijf onder de stervelingen verzaad is, naar het heiligdom terugkeert.

Dan worden de wagen, het dekkleed en de afgodinne in eenen verborgen waterplasch gewasschen door slaven, die, na hun werk, in dat zelfste water versmoord worden.

't Is hoogst waarschijnlijk dat die ommegang der afgodinne, de ontwaking der aarde in de lente verheerlijkt en dat het planten van den meiboom en het inhalen van den meigrave overblijfsels en gedenkenissen zijn van deze heidensche geplogentheden.

_**_*

De kundige en belangwekkende navorschingen van D^r J. Blancke, noopten ons een woord over de Kimbers te reppen, die, alhoewel ze door Tacitus niet vermeld en worden, toch onder de Nerthusvolkeren en onder de bewoners der streke, waar de Nerthusvolkeren gehuisvest waren, moeten gerekend worden.

Waar woonden de Kimbers?

Niemand en kan over die vrage twijfelen.

Volgens de duidelijke bevestiging van Ptolemaeus, treffen wij hunne zate aan in Jutland, dat dan ook het kimbersch Schiereiland genoemd wordt.

Wij zien dat de geschiedschrijvers deze aanduiding aanveerden.

[p. 83]

Als zij ons, in de roomsche geschiedenisse, de tochten en de veldslagen van de Kimbers en van de Teutonen verhalen, weten zij ons te melden hoe de Kimbers, door eenen machtigen zeevloed, gedwongen wierden hun schiereiland te verlaten.

't En moet niemand verwonderen dat ze van zoo verre gekomen zijn.

In de legerbenden van Ariovist, die tegen Caesar vocht, streden er ook Eudusiërs uit Jutland, van die zelfste Eudosen, die wij bij Tacitus als Nerthusvolkeren leerden kennen.

Ptolemaeus en kan hier niet gefaald hebben, omdat hij op oudere berichten steunt als die van Tacitus, namelijk op het Monumentum Ancyranum - den laatsten wil van keizer Augustus - wiens Cimbri met de Kimbroi van Ptolemaeus overeenstemmen.

't Is ook wel mogelijk dat Ptolemaeus en Tacitus malkander in den grond niet tegen en spreken, als wij de twee Nerthusvolkeren van Tacitus, de Suardonen en de Nuithonen van 't Noorden van Denemarken, voor gouwstammen van de Kimbers erkennen.

Na van de Friesen, de Chauken en de Cherusken gesproken te hebben, schrijft Tacitus, Germ. 37:

‘Eumdem Germaniae sinum proximi Oceano Cimbri tenent, parva nunc civitas, sed gloria ingens.’

‘In den zelfsten inham van 't land der Germanen, dicht bij de zee, wonen de Kimbers, een kleene stam nu, maar die groot is door zijn roemrijk verleden.’

Die sinus is bij Tacitus zoo duister aangewezen, dat sommige uitleggers hem nemen voor het kimbersch schiereiland van Ptolemaeus.

_**_*

Van welken oorsprong zijn de Kimbers?

Met veel doorzicht wikt en weegt de heer J. Blancke de bewijzen voor en tegen den germaanschen oorsprong der Kimbers.

Wij en kunnen echter zijne meening niet bijtreden' alhoewel zij overeenkomt met die van groote duitsche ge-

[p. 84]

leerden en van bevoegde kenners der germaansche oudheid, zoo als Mullenhof bij voorbeeld.

Vooreerst de woonplaatse der Kimbers schijnt ons een duidelijk bewijs dat wij hier met echte Germanen te doen hebben.

Hoe zouden er Kelten of Gallen in 't herte der germaansche volksstammen gewoond hebben, in 't Noorden van Denemarken, hooger op als de Friesen, de Angelen, de Chauken en de Sassen?

Dat de geschiedenis van Kimbers en Teutonen spreekt, en baart geene de minste moeilijkheid.

't Is alsof men van twee andere stammen zou gewagen, zoo genomen van Tencters en Usipeten.

Wat meer is, sommige geleerden houden den stam der Teutonen voor Kelten, hetgeen wellicht menigeen onzer lezers zal verwonderen.

De naam van de Kimbers is Germaansch: hoe anders zou Caesar, BG. I, 37, van twee hoofdmannen spreken van de Sueven, Nasua en Cimberius?

De Kimbers en hebben ook geen uitstand met de Kymris.

Men weet geheel wel de Kimbers en de Kymris thuis te wijzen, namelijk de Kimbers in Jutland, zoo als wij gezien hebben, en de Kymris, na hunne invallen, in de streke daar het Kijmrisch of Welsch nu nog gesproken wordt.

^**^*

Wat beteekent de naam van de Kimbers!

Festus zegt: Cimbri lingua gallica latrones dicuntur.

Plutarchus schrijft: Kimbrous eponomazousi Germanoi tous lêstas: de Germanen noemen de Kimbers roovers.

Zoodat de Kimbers, onder de Gallen en de Germanen, onder den name van roovers bekend stonden.

Ze hadden wellicht dien name door hunne rooverstochten verdiend: maar mogen wij daaruit besluiten dat Kimber roover beteekent?

Heel waarschijnlijk willen de geschiedschrijvers alleenlijk daarmede bedieden dat de Gallen en de Germanen, de Kimbers roovers noemden.

[p. 85]

Die volksnaam luidt in 't oorgermaansch Kimbrôz.

Men moet uitzien naar eenen wortel kimb, mits eenen neusklank uit kib ontstaan.

Die wortel bestaat in 't ijslandsch.

Kimbi beteekent spotter en Kimbing spotternij, in verband met het ijslandsch kifa twisten, het dietsch kijven, het middelnederduitsch kip, twistziek wezen.

Men mag dus de Kimbers, krachtens hunnen naam, als twistzieke en strijdlustige Germanen aanzien.

J. Claerhout