Biekorf. Jaargang 6
(1895)– [tijdschrift] Biekorf–
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd | |
Indien‘Vooraleer eenen enkelen letter fransch te schrijven of te spreken, overdenkt indien het met uwe vlaamsche meeninge overeenstemt.’ De Klauwaart, in Slachtmaand 1891. | |
[pagina 29]
| |
Zegt De Klauwaart hier inderdaad wat hij heeft willen zeggen? Geenszins. Zijne woorden beteekenen: Stemt het met uwe vlaamsche meeninge overeen, overdenkt eer dat ge Fransch bezigt; Stemt het met uwe vlaamsche meeninge niet overeen, en overdenkt niet. ‘De voorzitter vroeg den advokaat indien hij van zin was in 't Vlaamsch te pleiten.’ Ons Vlaanderen, den 27sten in Winterm. 1891. ‘De Heer Ferdinand Van der Haeghen - ik weet niet indien men hem reeds baron mag noemen - is een onzer verdienstelijkste vlaamsche geleerden.’ Ons Vlaanderen, 3den Zaterdag. ‘... dat men zich afvraagt indien een Academielid er iets zou tegen hebben dat Hugo Verriest de plaats van den koenen strijder Delaet zou bekleeden.’ Ons Vlaanderen, 5den Zaterdag. ‘Wie weet indien de jeugd, welke het ééne Duitschland, het ééne Italie tot stand bracht, de Nederlanden niet weer één zal maken?’ Ons Vlaanderen, 19den Zaterdag. ‘Nu, wie weet indien de betrekkingen tusschen Noord en Zuid daardoor niet zullen verbeteren?’ Ons Vlaanderen, den 31sten in Nieuwjaarm. 1892. ‘Aan u, Onders, wijden wij dit vlugschrift toe, en bidden u het aandachtig te overlezen en ter zelver tijde te overwegen indien het waarheid spreekt of niet.’ Vlugschrift over 't Onderwijs, Rousselare, Druk Du Buisson-Clais, 1892, bl. 1. ‘Er wordt gevraagd indien het ook verboden is van binst de verloven studentenvergaderingen te houden tegen het socialismus.’ Vlaamsche Vlagge, 1892, Paaschverlof, bl. 37. ‘Laat de socialisten dan maar opstaan tegen de natuur...... en vraagt hun indien zij evenveel zullen betalen, én aan den overtuigden partijganger der vol- | |
[pagina 30]
| |
strekte gelijkheid...... én aan den neerstigen arbeider die......’ De Vlaamsche jongeling en zijne vijanden, door Em. Vliebergh, Gent, A. Siffer, 1892, bl. 26. ‘Hij heeft er niet bijgevoegd indien hij alleen Rozendael bezocht heeft.’ Het Volk, den 1sten in Koornmaand 1894. ‘Le Bien Public van dezen morgen vraagt zich af indien er eene meerderheid voor de Kamer zal zijn.’ Het Vlaamsche Volk, den 18den in Zaaimaand 1894. ‘Wij weten niet indien de fransche bisschop de waarheid zegt, maar in alle geval moet er licht komen.’ Het Vlaamsche Volk, den 26sten in Zaaimaand 1894. ‘Le Patriote vraagt zich af indien er eene troonrede zal zijn.’ Het Vlaamsche Volk, den 27sten in Zaaimaand 1894. ‘Men vrage eens aan den engelschen werkman indien hij er de afschaffing zou van willen.’ Het Vlaamsche Volk, den 30sten in Zaaimaand 1894. ‘Maar nu is het gepast zich af te vragen indien deze wetgevers, na deze kleine betooging ingericht te hebben, het als hun plicht zullen aanzien hunne redevoeringen of hunne onderbrekingen in het Vlaamsch te doen, ofwel indien zij in het Fransch zullen redekavelen.’ Het Vlaamsche Volk, den 16den in Slachtm. 1894. ‘Wij veroorloven ons te vragen indien die heer de vlaamsche vakwoorden kent.’ Het Vlaamsche Volk, den 28sten in Slachtm. 1894. Vervangt in bovenstaande zinsneden het woord indien door het woord of, en gij hebt goede tale. | |
Als‘De keizer stond verstomd; bij en wist niet als hij zijne oogen gelooven wilde en keek rondom om te zien of hij andere voorwerpen onderscheiden kon.’ Christen Heldenmoed, door Cam. Marichal, Rousselare, Julius De Meester, bl. 27. | |
[pagina 31]
| |
‘Hij vraagt als niemand geene voorstellen te doen heeft in 't belang van den landhouwer.’ De Westvlaamsche Landbouwer, den 3den in Schrikkelmaand 1894. ‘Met het herte toegenepen en gebroken, was het haastig naar huis geloopen om aan vader te vragen als dit waar was.’ Onthoudersblad van West-Vlaanderen, den 12den in Schrikkelmaand 1894. ‘Uit het verslag kunnen wij niet weten als de toenmalige burgemeester een der aanwezige leden verzocht heeft de zaal te verlaten, omdat hij familie was van een der kandidaten, maar volgens dit verslag...’ Nieuwsblad van Yper, den 31sten in Lentem. 1894. ‘Wie weet als M. Brunfaut vandage, Zaterdag, in den gemeenteraad zelve de zake niet en zal uitleggen.’ Zelfste blad, zelfste stuk. ‘Wij verzoeken u eerbiedig ons zoo spoedig mogelijk te antwoorden als gij zoo goed zult willen zijn medewerker van Het VI. Volk te worden.’ Op een Strooiblad uit Brussel, den 18den in Hooimaand 1894. Geteekend: C. Meyfroidt. ‘Als die benoeming door de werklieden goed zal onthaald worden, is een andere zaak.’ Het Vlaamsche Volk, den 19den in Slachtmaand 1894. ‘Hier ook, om goed Dietsch te hebben, moet men in bovenstaande zinsneden het woordeken als vervangen door het woordeken of. | |
Zoo‘Daarom kom ik u vragen zoo gij in uwe stad of omliggende niet eenen of meer mannen kent die zouden willen.’ Uit...... den 15den van Wintermaand 1892. Hier nogmaals diende er of te staan in steê van zoo. Welke is nu de reden waarom de woorden indien, als en zoo in de aangehaalde voorbeelden slecht gebruikt zijn? | |
[pagina 32]
| |
Die woorden zouden hier moeten vragende kracht hebben; immers - die ooit Latijn leerden zullen dat seffens bemerken - in al die zinsneden zit er eene onrechtstreeksche vrage. Welnu, het woordeken indien geeft altijd eene voorwaarde te kennen en beteekent ingeval dat; wat de woorden zoo en als betreft, is 't zake dat ze hier iets kunnen bedieden, dan bediedt zoo het zelfste als ‘indien’, namelijk ingeval dat; dan bediedt als oftewel ingeval dat oftewel ten tijde dat. Daaruit blijkt dat er in die drie woorden geene hoegenaamde vraagkracht en zit. Wilt ge 't ondervinden? Vervangt, in de hooger bijgebrachte voorbeelden, de woorden indien, als en zoo door de wisselwoorden ingeval dat, ten tijde dat, en herleest. Bijaldien gij nog een weinig taalgevoel hebt, zoo zult gij duidelijk vatten dat ge louter onzin uitkraamt. Of is hier het eenige en noodige vraagwoord.
Jan Craeynest |
|