Biekorf. Jaargang 5

[p. 273]

[Nummer 18]

Zeisel over katten en honden

't IS algemeen gekend en geweten dat katten en honden zelden of nooit overeen en komen: van daar zelve de volksspreuke ‘ze komen overeen gelijk katten en honden,’ die ongelukkiglijk zoo dikwijls met reden toegepast wordt aan menschen die van staat of natuurswege geschikt zijn tot de nauwste vriendschap. Maar dat min gekend en geweten is, 't is de oorsprong of de oorzake van dien ingeboren afkeer tusschen honden en katten. Ik zal u dat trachten zoo getrouw mogelijk te verkoopen gelijk dat ik het gekocht hebbe. Luistert:

In de streke van waar al de dieren herkomstig zijn, was er, 'k en wete niet welk jaar, een buitengewone drooge zomer; bij zoo verre dat de gedurig brandende blakende zonne alle dijken, beken en rivieren hadde uitgedroogd; zoo dat er in geheel de streke maar een kuil of diepe put meer over en bleef waar er nog water was. Leeuwen en tijgers, beren en olifanten, van de grootste en de wreedste tot de kleenste en vreedzaamste

[p. 274]

dieren, allen kwamen naar dien kuil gestormd, om hunnen brandenden dorst te laven.

Dat was mij daar een gehuil en een gebrul en een getier; 't was dromen en stooten, 't was vechten en malkaar verscheuren, dat 't deerlijk was om zien; en dat al om te kunnen zijne tote of muile bij 't water krijgen.

De vos, de slimme vos, die dat schrikkelijk tooneel stond af te loeren en stille en loos zijnen dorst laafde aan 't bloed der gekwetste of verscheurde, en kon het niet meer verkroppen noch verdragen. Hij klom op eenen hoogen, hoogen boom en riep, met luid gekerm en geschreeuw, al die woedende dieren rond hem. En, als ze daar al vergaderd stonden, sprak hij hen aan met deze woorden: ‘Machtige en geduchte broeders, sedert lange reeds, zoek ik en tale ik naar de oorzake waarom gij, zoo machtig, zoo fier, zoo talrijk, onder moet doen voor den flauwen kranken mensch; waarom gij als slaven uw prachtig lijf moet buigen voor hem; waarom gij moet liggen en kruipen op zijn woord, en vandage heb ik het gevonden. Als ik u daar zag malkaar verminken en verscheuren om eenen druppel water, mijn herte brak en, hadde ik gekunnen, 'k hadde er bij geschreeuwd.

Ach! edele dieren, de twist en de tweedracht zijn de oorzake uwer krankheid, de oorzake van uwen ellendigen staat: omdat er onder ons geene eenheid, geen bestier en bestaat, daarom zijn wij de slaven van den mensch geworden.

Ziet eens, hoe de menschen allen eens zijn, eens van wille, eens van gedacht; hoe zij allen onder één hoofd, éénen koning staan die hun gebiedt en ze bestiert, hoe zij allen vereenigd hunne vijanden bevechten en weten te overwinnen, hoe zij in nood malkaar helpen en ondersteunen, hoe zij behendig dezen weten te straffen, ja zelfs van kante te maken die onder hen die ruste, die eendracht zouden willen stooren. Daarin, en daarin alleene, is de macht van den mensch gelegen, daar is de oorzake zijner heerschappij over u, edele en machtige broeders. Gij kunt het menschdom uitroeien, of u tot slaven maken naar beliefte; en gij, door uwe schuld, zijt en blijft gij

[p. 275]

's menschen ootmoedige dienaars. Welaan dan, volgt het voorbeeld van den mensch, schaart u onder één hoofd, kiest onder u eenen koning dio u zal bestieren, gehoorzaamt aan zijne wetten en geboden, helpt en ondersteunt malkaâr tegen uwen aartsvijand, den mensch; en, eer deze maneschijn zal voorbij zijn, ligt die nu zoo machtige mensch bevend en verschrikt aan uwe voeten en gij zwaait den scepter over de gansche wereld.’

De vos hield op van spreken en zijne woorden hadden diepen indruk gemaakt op de dieren; allen waren overtuigd en wilden zijnen raad volgen. De leeuw wierd met eenparigheid als koning gekozen en uitgeroepen. Hij aanveerdde, zonder vele beslag, en zei dat hij wilde den vos voor raadsman hebben om nevens hem het dierenrijk te bestieren. De vos vond geradig nog zes ministers te kiezen onder de meeste en de prachtigste beesten: ‘'t Is ook alzoo bij de menschen,’ sprak hij, en 't wierd goed gekeurd.

Daarna wierd er beslist en besloten dat men, altijd op 't voorbeeld der menschen, ging overgaan tot het benamen van andere ambtlieden in 't bestier, en dat een ieder die begerig was naar ievers eene plaatse of postje, verzocht was binst de volgende dagen te komen wandelen onder de vensters van koning Leeuw's paleis, waar hij met zijnen raad zetelde.

Ge kunt peizen hoe het ging binst die volgende dagen: 't was eene ware processie van dieren uit alle slag en grootte, die allen, zoo mooi en blinkend mogelijk gewasschen en gelekt, in tieren zwier en houdinge voor 't paleis heen en weêre wandelden.

Koning Leeuw lag met zijne wreede muile door de venster en bezag geheel ernstig ieder dier of diertje dat voorbij trok. Al met eens viel zijne ooge op den hond, die flink en preusch voorbij trok, en koning Leeuw geheel hoofsch en beleefd met kop en steert wiste te groeten.

Dat behaagde den koning en hij zei tot zijne ministers: ‘Die heeste staat mij nog al aan, daarbij ze is gekend voor getrouw en rap te poote: 'k peize dat men daarvan eenen alderbesten commissaris zou kunnen maken.’

[p. 276]

De ministers waren 's eens met den koning en de hond wierd, tot zijne groote vreugde en blijdschap, binnen geroepen en commissaris benoemd: hij was belast met al de bijzondere boodschappen en zaken van den koning en zijnen ministerraad. 's Anderendaags kwam het katje ook opgestreken; 't hadde zijne knevelkes schoone gewasschen en gewreven, zijne pootjes en zijn borstje wit gelekt, en 't kwam aan op eenen lichten zachten tred.

De koning hadde 't al gauw in de ooge en 't beestje stond hem aan: hij zou daarvan eenen veldwachter maken met stekelknevels voor 't ontzag.

Ja maar, de koning en wiste niet wat voor een beestje dat het was noch waar het woonde, en de hond wierd geroepen en belast dat dierken op te zoeken en zijnen name en terecht te vragen.

Zoo goed, de hond vertrok, rook en snuffelde overal rond, vond weldra het spoor en hij daar achter. ‘Verduiveld!’ peisde de hond, ‘'k hebbe geheel mijn leven aan de keten gelegen bij de menschen, 'k en wete noch weg noch wegel, 'k ga ik verdolen en toen...... in ongenade vallen bij den koning, mijn plaatske kwijt zijn en in de armoede moeten leven.... wacht, 'k zal 't anders doen, 'k zal op alle hoeken en kanten en kruisstraten zoo hooge mogelijk met mijnen achterpoot mijnen name zetten, alzoo zal ik mijnen weg wedervinden. Verduiveld, 'k heb het gevonden!’

De slimme hond deed het alzoo en kwam al snuffelen en al rieken in 't land der katten. De eerste katte die hij tegenkwam sprak hij aan en vroeg hoe zij hiet. ‘Ik heete kemel’ antwoordde zij en zij stak haren rugge op. ‘En uw huismerk?’ vroeg de hond.

‘Op de grenzen van 't muizenland, langs den stroom van 't puidenras,’ was de antwoorde.

En de hond daarmeê naar den koning. Als hij in de zale kwam waar koning Leeuw met zijnen raad vergaderd zat, groette hij slinks en rechts en sprak: ‘Heer koning en heeren ministers, dat beestje heet kemel en 't woont op de grenzen van 't muizenland, langs den stroom van 't puidenras’.

[p. 277]

Die woorden en waren nog maar pas uit zijne muile of koning en ministers schoten elk in zulk een bermhertigen lach, dat de hond van beschaamdheid zijnen steert stillekens liet zinken en hem diepe tusschen zijn achterpooten introk.

‘Gij hebt u laten bedriegen, commissaris,’ zei de Leeuw, ‘een kemel is eene groote beeste met eene of twee bulten; de menschen gebruiken hem bezonderlijk in lastige en verre reizen; binst uw wegzijn is het ons te wete gekomen. Mijnheer de tijger kent het beestje en peist dat het moet toebehooren aan zijn ras en hij zegt dat het “katte” heet’.

De hond mochte gaan en hij en moeste het geen tweemaal gezeid zijn. Maar als hij buiten kwam, zwoer hij eenen eeuwigen haat tegen al dat katte was. Sedert dien, als de hond ievers eene katte ziet, zijn bloed kookt en hij zit erachter, maar de katte vlucht en, om hem nog grammoediger te maken, ze steekt haren rugge op en ze spuigt in den hond zijn muile: ‘Ik ben een kemel.’

J. Leroy