Biekorf. Jaargang 4

[p. 305]

[Nummer 20]

Over de Cholera

IK en wete haast niet of het mijne lezers wel zeer noodig zullen achten, dat ik hun, in 't lange en in 't breede, de kenteekens van de choleraziekte kome wijsmaken. Ik doe het hier in 't korte, en, vooraf, bidde ik onschuld voor sommige woorden en zegwijzen, die ik noodzakelijk in mijnen opstel hebbe moeten schuiven, en die misschien maar weinig en zullen bevallen; maar ik moete, meene ik, vooruit en vooral, verstaan worden; en, handelende van ziekten, zoo en beschrijft men de zaken niet zoo als men begeert, maar zoo als zij zijn.

De gewone, ernstige choleraaanval begint met een zeker ongemakkelijk onwelzijn; een lichte koude daver loopt door het lijf; men voelt zwakte en beneveldheid van geest. Daarop volgt gewoonlijk buikloop, die, in korten tijd, een geheel eigenaardig voorkomen krijgt; 't gene men verliest gelijkt keernemelk: men zou zeggen 't is een afkooksel van rijs, waar tusschen eenige witte vlokskes te ziene zijn. Die buikloop en is niet lastig, niet

[p. 306]

pijnlijk, en hij kan tot 4-10-20 maal daags en te reke voorenvallen.

Daarneffens en medeen moet de zieke gedurig walgen en braken; eerst en vooral werpt hij het eten of het drinken uit, dat nog in de mage of de bovenste buikgewanden verblijvende was; maar daar achter en komt er anders niet meer te voorschijn, of 't en zij dat eigenste keernemelkachtig vocht, dat wij zooeven als kenmerk van den cholerabuikloop aangeteekend hebben.

Hetgene waarmeê de zieken meest afzien, 't zijn de uiterst pijnlijke krampen, die in sommige spieren en voornamentlijk in de kietspieren verwekt worden 't zij dat zij van 's zelfs komen, of door kleene bewegingen, een verschot, enz... vernieuwd of versterkt worden.

Geheel het lichaam geraakt in stoornisse. De nieren en werken maar half of in 't geheele niet meer, en zij en zuiveren bijgevolge het lichaam noch van eigen noch van vreemd reeuwsel; het bloed, door het overmatig verlies van bloedwei, wordt dikker en vaster; het herte verflauwt en krijgt het lastig; het lichaam wordt koud en blauw; en zoo geraken de zieken meestal aan hun einde. Zij zijn immers uitgeput door de verliezen, vergeven door 't reeuwsel dat de afzonderende choleralevelingen in het lichaam laten, en door het lijfreeuwsel dat de nieren in het lichaam niet meer af en drijven; zij versmachten door den verlastigenden ommeloop van het bloed, dat verdikt is, dat maar met moeite meer voort en kan, en dat geen zuurstof genoeg en draagt, voor het behoud en den nooddruft van de levende zelle.

Kan de zieke uit dien toestand geraken, komt er nog eens werkinge, nieuw leven in zijn lijf, dan heeft hij veel kanse van er deure te komen; maar 't gebeurt, en nog al dikwijls, dat de wederwerkinge van de herwordende leeftuigen te krachtig is en dat de kranke sterft als hij op den weg is ter genezinge.

De cholerazieken kunnen in korten tijd, in eenige uren, om zeggens weggebliksemd worden; gewoonlijk nochtans duurt de ziekte eenige dagen, 't zij dat de kranken sterven, 't zij dat zij hun leven uit dien gevaarlijken toestand bewaren kunnen.

[p. 307]

Eenige zieken, en dat zijn eigentlijk de gevaarlijkste voor verdere verspreidinge, gevoelen nauwelijks eenig ongemak; zij hebben twee, drie, vier dagen lang eenen lichten stoelgang; hun eetlust vermindert; zij zouden ook al eens braken; zij voelen iets of wats moedheid, en alles is daarmeê uit en tenden.

En nochtans hebben zij de cholera doorleefd, en kunnen zij de plage voortzetten, alzoo wel als iemand die van eene doodelijke cholera zou genezen of gestorven zijn.

_**_*

Wij hebben vroeger al geleerd welk eene verre reize de choleralevelingen gedaan hebben, om van uit hunne moederlanden, in den verren Oosten, tot in onze streken te geraken.

De lezers zullen misschien geern vernemen hoe zij dat aan boord geleid hebben, om die schromelijke afstanden, in betrekkelijk korten tijd, te kunnen afreizen.

Moesten de choleralevelingen, gelijk de influenzaleveling onder andere, door den wind opgenomen en voortgewaaid worden, wij en zouden geenen verderen uitleg van doene hebben: ‘zoo rap als de wind,’ is, trouwens, eene welgekende vlaamsche spreuke; en, in dat geval, en zou ons zekerlijk maar een dingen verwonderen, 't is dat de verspreidinge nog niet rapper en geschiedt.

De wind en draagt gelukkiglijk geene de minste schuld in dat bederfelijk spel, maar wel de menschen zelve.

Het is in het onderling verkeer der menschen met malkander, in de handelsbetrekkingen te lande en bijzonderlijk te water, in de oorlogstochten, de bedevaarten, jaarmarkten, enz., enz.... dat wij de oorzake dier vermenigvuldiging en dier verspreidinge moeten zoeken.

De cholera is, ten andere, eene ziekte van onze eeuwe, van onzen vooruitstrevenden tijd; hoe gemakkelijker immers de volkeren met malkaar verkeerd hebben, hoe meer nieuwe, hoe snellere vervoerwegen en vervoergetuig gemaakt en gevonden wierden, hoe algemeener de cholera verspreid geworden is, hoe sneller zij in korten tijd de wereld rond gedrild heeft.

[p. 308]

Beschaft een paar besmettingen, en gij zult er ten volle van overtuigd zijn.

De cholera heeft vijf jaar tijd noodig gehad, van 1818 tot 1823, om de verschillige landen van Asia te kunnen besmetten; die besmettinge geschiedde nochtans grootendeels al over zee, en 't is geweten dat de zeeweg voor zulke ziekten, en bijzonderlijk in het begin onzer eeuwe, de kortste bane is.

De eerste Europeesche besmettinge, nog eens in 't begin onzer eeuwe, had zeven jaar noodig om heur rondeke te doen. In 1830 breekt de cholera in Rusland; in 1831 wordt zij door het Russisch leger in Polen en Schlesiën, van daar in 't noorden van Duitschland, in Hongaren en in Beneden-Oostenrijk gevoerd; op het einde van 1831 geraakt de plage van Hamburg, al over zee, naar Londen en binnen Engelland; in 1832 loopt zij van Engelland naar Kales in Vrankrijk, van waar zij geheel het land door verspreidt; in 1833 wordt Portugaal overvallen en Spanjen en de zuiderstriepe van Vrankrijk; in 1835-36 wordt Italiën bereikt, en de cholera gaat eindelijk uitsterven, in 1837, in Zuid-Duitschland en in Beieren.

Beziet eens daarentegen welke snelle uitbreidinge de cholera in 1892 genomen heeft, en vergelijkt. In 't begin van 't jaar is de cholera nog in Rusland aan de Kaspische zee, van waar zij, langs de groote waterwegen, in het binnenland gedrongen, Sint-Petersburg, Moskow en andere groote steden bereikt; in September is zij tot Hamburg, rond of voor den zelfsten tijd in Vrankrijk langs verscheidene kanten, in Oostenrijk, in Belgenland, enz.; en van de jare en zouden wij geen enkel land in Europa kunnen noemen, waar zij niet genesteld en heeft of nog en nestelt.

De lezers hebben voorzeker opgemerkt, bij het overloopen hunner dagbladen, dat, meest altijd de zee- en de riviersteden, het eerst en het ergst, van de cholera aangetast worden. Hier in ons land hebben wij er een doorslaande bewijs van; 't is trouwens in Antwerpen dat de kwale overjaar eerst uitbrak, en, van de jare, was het nog eens het zelfste. In Vrankrijk hebben wij gezien dat

[p. 309]

Le Hâvre, Toulon, Marseille, Brest, Lorient, Cherbourg besmet geweest hebben; van Hamburg in Duitschland en moete ik haast niet spreken, de wreede plage van 1892 ligt nog te versch in ons geheugen; en wat hebben wij in Rusland gezien? De havesteden der Kaspische zee zijn eerst aangetast geworden, en van daar is de cholera afgezakt langs den grooten Wolgavloed, oeversteden en dorpen op haren weg besmettende, eer zij het binnenland overvallen heeft.

Hier zouden wij al met pit van reden kunnen uit besluiten dat het water voor een groot deel in de verspreidinge van de cholera moet tusschen komen. De ondervindinge leert en de wetenschap bekrachtigt ten volle die meeninge.

('t Vervolgt)

D^r Alfons Depla