| |
| |
Volkszeg over dorp en steê
Ardoye, z. Lichtervelde.
Asch, Capelleke ten Asch, z. Gaveren, en vergelijkt Stoepe.
Assenede, z. Stoepe.
Atrecht, in 't fr. Arras.
Als er sprake is van iemand die houtemager is, zoo zegt het volk:
Hij is zoo mager als de dood van Atrecht.
Vergelijkt Iper, Kortrijk, Nazareth, Wulpen.
Bachte, z. Poucke.
Bavichove, z. Cuerne.
Becelaere.
Tusschen Becelaere en Moen,
't is daar dat de tooveressen broen.
Vergelijkt Heestert.
Beerst, z. Schoore.
liggen in de zelve streke.
| |
| |
Belleghem, z. Rolleghem.
Als er sprake is van iemand die een luide tale voert, zegt het volk:
Als hij spreekt, 't is lijk de klokke van Belleghem.
Bisseghem.
Waar is God?
In den hemel, op der aarde en op alle plaatsen, maar te Bisseghem niet.
Waarom?
't En is te Bisseghem geen plaatse.
Vergelijkt Thielt, Wulpen.
Blijdeghem, ingebeelde dorpname.
Van eenen rijken oom zegt het volk dat hij, voor zijne ontroostbare erfgenamen,
te Blijdeghem begraven is.
Vergelijkt, Blijdenberghe, Loveghem, Lovendeghem.
Blankenberghe.
Iedereen kent de Blankenbergsche rekeningen, waarin de nauwkeurige opgave der schuld gemeenelijk blank gelaten is.
Blijdenberghe, ingebeelde dorpname, ziet onder Blijdeghem.
Blijdschap.
Daar bestaat voor het volk:
waar de kleêrs met leute gevoerd zijn.
Dat hoorde ik te Avecapelle.
Bovekerke.
Naar Bovekerke gaan is gaan slapen.
Vergelijkt Leeghem, Rolleghem.
Het volk zegt nog:
Je gaat allichte de zak van Bovekerke krijgen, met de winste an junder nekke.
| |
| |
Bovekerke is 't overschot van de wereld.
Bovekerke is een ratteprochie:
ze dienen daar Sinte Gertruwe.
Sinte Geertruid wordt gediend te Bovekerke, en overal, tegen 't ongruw van muizen en ratten.
Brabant.
Het volk zegt:
't En is maar 'n Brabantsche zonde!
En dat is te zeggen: geen zonde.
Brielen.
Die in de geldpijne zit, gaat naar Brielen.
Vergelijkt Cales, Niepoort.
Brugge, z. Gent, Westkerke.
Brugge en Gent en zijn op geenen dag gemaakt.
Die een fijn meske heeft, en die een ander de kunste heeft zien voorendoen, kan ‘Brugge en Gent’ uit eenen appel snijen.
De twee helften van zulk eenen appel zijn tak-uit tak-in, tandwijs vaneen gesneên, en ze sluiten in malkaar. Daarom heet men die appels sluitappels, en de sneê is een' duivelsbete, in 't Limburgsche een jodenbijt.
Brugge en Gent worden aanzien als malkaar tegenstrijdig, daarom zegt het volk:
Als ik van Brugge spreke, hij spreekt hij van Gent.
Een Brugsche reize is bij 't volk eene verre reize.
Hij zag het van verre, lijk de geuzen Brugge.
Die spreuke hoorde ik van eene oude ongeleerde vrouwe te Vladsloo; ze wijst naar den mislukten aanslag van de Geuzen, onder Jonkvorst Maurits, op Brugge, den 25sten in Zaaimaand, 't jaar Ons Heeren 1593.
Daarover staat er een lang bescheed in Rond den Heerd, VI, no 38, bl. 377.
Te Caneghem hoorde ik zeggen, op iemand die eene al te luide tale voerde:
Als hij spreekt, 't is lijk moord roepen te Brugge!
Vergelijkt Belleghem.
| |
| |
En 't is een oud spreekwoord dat zegt:
Hij slacht de capoenen van Brugge:
Hij is edelder als zijn vader.
't Gene men stijf diere betaalt, dat heeft men voor nieten, lijk te Brugge de meskes.
Deken De Bo, zaliger, heeft opgeteekend, uit eenen ouden boek van Pater Mathias Pauli, den Augustiner Monik, die eertijds te Brugge woonde, langs de Augustinen Reye namelijk:
Brugghe, Brugghe soeten dal,
watter komt, het blijft er al.
Cachtem.
Als 't te Cachtem noene luwt,
Vergelijkt Couckelaere, Poperinghe.
Cales, in 't fr. Calais.
Te Noordpeene, in Fransch Vlanderen, hoorde ik, op eenen boer die rooie had om toe te komen en zijne schulden te betalen:
Hij is altijd te Cales bij de poorte.
Vergelijkt Brielen, Niepoort.
Waar ze die spreuke toepassen, 't is dat er kaal es.
Caneghem.
't Had iemand een moord gedaan te Caneghem, en hij kwam Thieltwaards gevlucht; langs den weg vindt hij eenen mensch die daar lag en sliep. Wat doet hij? Hij vaagt zijn mes aan dien armen duts zijn kleêren, hij legt het aanzijds hem, en hij loopt voort. 't Nieuws van de moord was allichte te Thielt en de wet van Thielt was te wege naar Caneghem als ze daar dien man zien liggen.
‘Ge zijt het gij die dien mensch vermoord hebt, te Caneghem’ zeggen ze, en ze houden hem vast. De man verschiet geweldig en, zegt hij:
En 'k kome van Caneghem, en 'k en wete van niet.
Hoe 't verder afgeloopen is... de menschen zijn al lange dood, maar de spreuke leeft nog.
| |
| |
Casand.
Van zaken die te dunne, te wijd vaneen staan, bij voorbeeld iemand's tanden, zegt men:
lijk d' huizen in Casand.
Clemskerke, z. Duynkerke.
Van lieden of zaken die geweldig blekken is de zeg: Hij blekt, of het blinkt, lijk Clemskerke tegen ongeweerte.
De kerktorre van Clems- of Clemenskerke is gewit, en, als er een' kwaweêrwolke bachten zit, hij blekt geweldig.
Coyghem, z. Sint-Denys, Belleghem.
Comen, in 't fransch Comines, z. Meenen.
Coolscamp, bij 't volk, Coolschem, z. Lichtervelde, Thorhout.
Couckelaere, bij 't volk Cokelare, z. Thorhout.
Late noene en vroeg avond is bij 't volk
Kokelarenoene, Kokelaaravond,
en:
Vergelijkt Cachtem, Poperinghe.
Cuerne.
Als ge niet genoeg en hebt voor uw geld en dat ge er op spreekt, zoo is de antwoorde, bij 't volk: ‘Hoe! En, g'hebt Cuerne en Bavichove, en Hulste om te lappene!
Dadiseele, bij 't volk, Dayzle, Deizle.
Als er iemand te rap en te vloeide van tale is,
Hij loopt af, lijk het kluien van Dadiseele.
Deerlijk, vroeger Terlica.
Van kranke lieden, te lijve of anderszins, is de zeg:
Hij komt van Deerlijk.
Deynze, z. Poucke.
| |
| |
Duynkerke, z. Clemskerke.
Hij blekt, het blinkt, lijk Duynkerke tegen kwaweêre.
Eename.
Verganklijke zaken, hoe geweldig ook,
zullen voorbij gaan, lijk de feeste van Eename.
Vergelijkt Thorhout.
Elverdinghe.
Wie is dat?
't Is Dinge van Elverdinghe, al dezen kant den hauwaardsten, aan Koeke-Stuiten-Overklem, waar dat de pit over den abeele hangt.
Gaveren, z. Asch.
Gaveren zulle, en Capelleke-ten-Asch,
Gehoord te Ronse.
Gent, z. Brugge.
Eene Gentsche reize is eene verre reize.
Als er iemand boft met hetgene hij gegeven heeft, zegt het volk:
Hij kout eraf, alof hij ons den schat van Gent meêgebrocht hadde!
Grijpendale, ingebeelde dorpname.
Die in 's vijands handen komt,
Hij komt te Grijpendale.
Halle, O.L.V. van Hal, in Brabant.
't En is niet genoeg van naar Halle te gaan; ge moet een vaantje meêbringen.
En die, bij ongelukke in zijn lijnwaad gevuild heeft, komt van Halle.
Hallewyne, in 't fr. Halluin, bij 't volk ook Allewinde, z. Meenen.
Harlebeke.
Weet-je gij dat nog niet? En, geheel Harlebeke is er vul van, en nog!
| |
| |
Naar den disch van Harlebeke gaan,
Heestert.
waar de tooveressen broen.
Vergelijkt Becelaere.
Hooglede, bij 't volk Hooglee.
't heeft ne lauwerieretak meê!
Anderen zeggen:
verre gezien en weinig g'acht.
Hout zonder gena.
Van iemand, die, kost wat kost, zijn opzet wilt ten uitvoer bringen zegt het volk:
Dat is een hout zonder gena: als hij entwat in zijn hoofd heeft het moet geschieden!
Gehoord te Kortrijk.
Houthem.
Die gierig zijn zijn van Houthem.
Hulste, z. Cuerne.
Ichteghem, z. Thorhout.
Ingoyghem, bij 't volk Eiveghem, of Yveghem, z. Tieghem.
Iseghem.
Boos Iseghem, oolijk Rousselaere, Heilig Rumbeke.
| |
| |
Isenberghe.
't Is lijk den tragen Isenberghe-meulen.
Iper.
Hij is zoo deerlijk als de dood van Iper.
Vergelijkt Atrecht, Kortrijk, Nazareth, Wulpen.
Om te beteekenen dat iemand stijf plichtig en schuldig is, zegt het volk:
Hij is zoo plichtig als de raad van Iper.
Dat heb ik gehoord te Brugge.
't Is e vrommensch in den raad,
lijk in den raad van Iper.
Op eenen keer dat Keizer Karel Iper bezocht had, zoo liet hij weten aan de overheden dat hij hun stadhuis wilde hebben. Daarop vergaarde de raad, twee-drie maal, en ze 'n kwamen tot geen besluit, weigeren en dorsten zij, leveren en kosten zij niet.
Wat gedaan?
De Burgemeester asemde daar eindelinge een angstig woord of twee van tegen zijne wederhelft.
‘Hoe! geen raad,’ zei de-die; ‘en schrijft dat hij der mag omme kommen!’
Ze deden 't alzoo, en sedert dien zit er een vrouwmensch in den raad van Iper, zegt het volk.
Van dien zeg en wete ik geen bedied.
Keyem, eertijds Kleyhem, z. Beerst.
Die koppig zijn, zijn van Keyem.
Kemmelberg.
‘Ja, ja,’ zei een arm wijveke, ‘'k zal ik ik ook wel ne keer rijke zijn, als de Kemmelberg afgevoerd is, trouwens mijn kluiten zitten deronder.’
('t Vervolgt)
|
|