Biekorf. Jaargang 2

[p. 111]

De plaatsname Donk in West-Vlanderen

ZALIGER De Bo drukte in R. de H. (1874 bldz. 271-272), eenen opstel over Donk, en hij gaf den uitleg van het woord; over zijne beteekenisse en is men in 't geheele niet 's eens. Nochtans, volgens dezen opstel en zou Donk in onze streke als plaatsname niet gekend zijn, 't en zij in den wijk Zeldonck te Oedelem, die dan nog op de grenzen van Oost-Vlanderen ligt.

Dat Donk nochtans eertijds bij de West-Vlamingen wel gekend was, blijkt uit de volgende plaatsnamen, die bijna al, op twee uitzonderingen na, nog door het volk genoemd en aangewezen worden; zoo hebben wij: 't goed ter Doncke, dat te Aerseele ligt.

Zeldonck	wijk te Beernem
Donk	wijk te Caeskerke
Zeldonk	wijk te Oedelem (door De Bo aangehaald)
Zeldonck	wijk te St-Jooris (bij Brugge)
Donk	wijk te Sysseele.

Langedonk, (of ook)	Langendonk te Lendelede.
Den Donck	eene hofsteê te Nieuwkerke
Vriesendock	eene hofsteê te Lisseweghe
De Zeldonckmeulen	eene hofsteê te St-Jooris (bij Brugge)
De Zeldonckstrate	eene hofsteê te St-Jooris (bij Brugge)
Donkmeulen	eene hofsteê te Sysseele

Werdonk, eertijds eene heerlijkheid, nu een hofstedeke, te Lendelede.

Het Donkstuk, eene brokke land te Cortemarck.

Wellicht moeten er nog plaatsnamen in onze gouwe geweest zijn, die met het woord Donk gemaakt waren, maar met het vervallen en herbouwen eener hofsteê, met het afbreken van eene herberge of van eenen molen, met het veranderen van eenen eigenaar of het verhuizen van den pachter, veranderen de namen of geraken ze uit den zeg, en zij slijten weg gelijk het met vele oordnamen 't geval is.

A. Verwaetermeulen

IN 't jaar 1851, heeft de vermaarde oudheidskundige Heer de Rossi eene allerschoonste muurschildering ontdekt die Onze-Lieve-Vrouwe voorstelde, met het kindeke Jesus op hare knieën.

Die schilderinge wierd gevonden in het kerkhof van s'Priscilla. Nieuwe ontdekkingen die onlangs gedaan wierden hebben den Heer de Rossi toegelaten met zekerheid den ouderdom dier schilderij te bepalen. Zij moet toebehooren tot het begin der tweede eeuwe of misschien nog tot vroegere tijden. Hoogst waarschijnlijk wierd zij geschilderd tusschen het jaar 97 en het het jaar 117 onzer tijdrekeninge.

De schijngeleerden zijnder wel mede die zeggen dat de H. Kerke in de eerste eeuwen geene beelden van heiligen en bezat. Zij zijn dus ook mis die beweerden dat de eerste beeldtenissen van O.L.V. maar gemaakt en wierden achter de kerkvergaderinge van Ephesen in 't jaar 431!

[p. 112]

IN den of het Jahrbuch der Görresgesellschaft, 1890, bl. 717, staat er een schrijvens van Leeraar Jostes, te Vrijburg, in Zwitserland, wegens een Haagsch handschrift van Gerhard Zerbolt van Zutphen, die, gelijk Thomas Hamerken, bijgenaamd a Kempis, een van de Fratres communis vitae was, en een voortreffelijke Godsgeleerde; hij stierf op den 4den in kerstmaand 1392, te Deventer.

Die Gerhard vertaalde de libris teutonicalibus, van 't lezen ‘dietscher boucken’, en daarin zegt hij, onder andere het volgende:

‘Hugo de sancto Victore leert in sinen boucken van den ghebede, dat ghewarich ghebedt gheleghen es in begherten ende innicheiden des herten ende niet in den woerden die wi lesen van buten. Die ghebeden dan, die den mensche alremeest verwecken tot innicheiden ende devocien ende helighen bernenden begherten, die siin den menschen alre nuts ende oerburlics ghelesen.....

Jeronimus spreect, det die ackermanne in den lande van Bethleem bi harer ploug allerluya pleghen te singhene ende die mayers die salmen ende die arbeeders in den wiingaert yet goets vander heiligher scriift.’

Dit stuk vlaamsch, of liever Dietsch, van de jaren 1300, zendt ons Professor Paul Alberdingk-Thijm van Leuven, niet twijfelende of elke lezer van Biekorf zal 't gemakkelijk verstaan.

Heeren opstellers van ‘Biekorf!’

MIJ dunkt dat wij, West-Vlamingen, niet al te trotsch en mogen zijn omdat wij het aloude woord Haren (Biekorf, 1891, bl. 4) bewaard hebben, immers wij en zijn alleene niet.

Hier in ons gemeente woont een broeder, geboortig van Munster-Bilsen, (Limburg), die het woord zeer wel kent, benevens haar-hamer en een ander woord welk waarschijnlijk in West-Vlanderen onbekend is, te weten: haarbol, d.i. een aambeeldje of handaambeeld, waarop de pikke of de zeisen ligt om geboot of gehaard te worden.

En zoo is 't, lijk meester Gezelle zoo wel bemerkt in zijne aanteekeningen op Hiawatha, dat menig woord aanzien als westvlaamsch, nader onderzocht, waarlijk den algemeenen taalschat blijkt toe te behooren. Jammer maar dat men in alle gouwen zoo ijverige naspeurders niet en vindt gelijk ten onzent.

Uw ootmoedige dienaarin X^to,

C.D.