Biekorf. Jaargang 1

[p. 74]

Sinte Maartens zomerke

SINTE Maartens zomerke is wel en van overouds gekend, 't wordt jaarlijks met ongeduld verwacht en op zekere plaatsen, bij goed of bij slecht weder, gulhertig gevierd.

Men rekent erop om het laatste werk op den akker te verrichten; en, zijn de vruchten nog niet groot genoeg geschoten, zij zullen het met Sinte Maartens zomerke nog wat verbeteren; wordt het weder te zuur en te streng om nog eene wandelinge te doen, men zal wachten tot de warme dagen van Sint Maartensmesse; kortom, iedereen peist en is overtuigd dat er alle jare, rond Sint Maartensfeeste, eenige schoone warmere dagen komen die ons te midden den voorwinter nog eene nasmake geven van den lustigen zomer.

Aangezien die geloovenisse zoo algemeene is, schijnt zij op eene lange ondervindinge te moeten gesteund zijn; en nochtans, is 't dat wij die lange ondervindinge nauwkeurig en zorgvuldig willen raadplegen, zullen wij tot een ander besluit komen.

Te Brussel wierd sedert het jaar 1833, dag voor dag, de koude en de warmte aangeteekend; en wanneer men nu de middelmate neemt van al de aanteekeningen voor den zelfsten dag, vindt men dat het weder van den 1sten in Loefmaand tot den 30sten, regelmatig verkoelt. Van den 8sten bijzonderlijk, dus 3 dagen voor Sint Maartensmesse, tot den 13sten, 3 dagen derachter, is de verkoelinge bijzonder merkbaar. Van den 14sten tot den 18sten klemt de warmte eenigszins, maar van dan voort tot den 21sten daalt zij haastiger als ooit.

Ja goed, maar en komen er toch niet gewoonlijk rond den 11sten in Loefmaand een of twee dagen die bijzonder warm zijn? En wel ja, maar in 54 jaar tijds en heeft dat alle vijf jaar maar eenmaal gebeurd van den 1sten tot den 7sten, en niet meer als eenmaal alle negen jaar van den 8sten tot den 14sten.

Wat meer is, die warme dag en is in 53 jaar niet eens op Sint Maartensdag gevallen, noch Sint Maartensdag

[p. 75]

en heeft nooit de warmste geweest van geheel de maand, 't gene nochtans drie keeren gebeurd is voor den 25sten, 26sten en 27sten en vier keeren voor den 29sten.

Eindelijk heeft men nog ondervonden dat er 23 keeren op 53 jaar eene merkelijke verkoelinge plaatse gehad heeft van den 11sten tot den 15sten.

Zoo dat de benaminge van Sinte Maartens zomerke hoegenaamd op niets en steunt, zelfs teenemaal valsch is; en dat men veel eer zou mogen spreken van Sinte Maartens winterke.

Ja zekerlijk, dat en wilt niet zeggen dat wij in het najaar, en namelijk in Loefmaand en rond Sinte Maartens feeste, nooit geene warme dagen en hebben, neen't; wij loochenen alleenlijk het regelmatig wederkeeren van dat warm tijdstip.

Maar ja, zoo gaat het: iemand heeft beginnen spreken van Sinte Maartens zomerke en dat wordt als onfaalbare waarheid aanveerd. Gebeurt het, al ware het zelfs dikwijls, dat men die schoone dagen niet en ziet opkomen, niemand en zal daaruit besluiten dat die meeninge ongegrond is; de volkszeg wordt somwijlen verwezentlijkt en dat is genoeg. Zoo zegt men ook dat de zomers verkoelen of dat de winters verflauwen en dat geheel het jaar kouder wordt als over vijftig jaar, daar de deskundigen nochtans verzekeren dat het onmogelijk is deswegen eenige veranderinge te bespeuren.

Edw. van Robays