De Beweging. Jaargang 10

[p. 33]

Bij allerlei gelegenheid
Door
W.L. Penning Jr.

I Opwachting bij de muze

‘Voor 'n oudgediende - onaangemeld,
Onwelkom zelfs misschien -
Wat vreugd, wat trots zich in 't gewoel
Door U herkend te zien!

Hier droomde ik van gewiekten voet;
Hier keer 'k met kleinen stap,
En denk: ook na gespoorde laars
Staat vilten schoen nog knap.

Gesleten zag 'k mijn statie-rok,
En schoot een huiskleed aan;
Naar 'k hoop, zooals hij zich vertoont
Zoo acht ge uw veteraan....

Uw hofkring meesmuilt. Praat ik plomp?
Verlaag 'k uw hooge zaal?
Al droever van uw Huis vervreemd,
Ontwende ik Muzentaal;

[p. 34]

 

Vereenzaamd, hong'rend naar den geest,

 

Verga 'k in leegte en pijn;

 

Ach! 't needrigst werk, weer in Uw dienst,

 

Mijn redding kon het zijn.’

 

 

 

Afwachtend zwijg ik. Menig gast

 

Blikt van terzij mij aan,

 

Doch onze Muze lacht mij toe:

 

‘Steeds welkom, veteraan!

 

 

 

Vast werk, nietwaar? dat gaat niet meer;

 

Dus ken 'k maar één bestel:

 

Bij allerlei gelegenheid

 

Springt ge in, en helpt ons wel.’

 

 

 

Mijn lieve dame! waar Gij wenkt,

 

Wenkt elke taak eer-vol;

 

Der moeite waard, in 't samenspel,

 

Is ook de kléinste rol.

II Aan Geertje

3 Aug. 1895-3 Febr. 1908.

Vrouwendag¹⁾, op Zondag nu,
Brengt geen tuinder meê;
Zoo hij mòrgen snoeit en spit,
Droomt hij Geertje al op haar zit
Bij de keukentreê.

1) Vrouwendag
Gaan de tuinders aan den slag.
(oud rijmpje).

[p. 35]

 

Of verbeeld ik me dat maar,

 

Wéten doe 'k toch wàt,

 

Zeker-iemand heeft geklapt,

 

Morgen wordt er vreugd getapt

 

Uit het beste vat.

 

 

 

Dubb'le drukte in Dokter's huis!

 

Dokter's vrouw verjaart,

 

En verjaren doet de dag

 

Die er Geertje als nieuwling zag

 

Aan den keukenhaard.

 

 

 

Drukke jaren - dertiend'alf! -

 

Gaan voorbij haar geest;

 

En van zorg en kunde, en trouw

 

Aan 't gezin der Doktersvrouw,

 

Viert ze 't Koopren feest.

 

 

 

Dienstbô niet, en meesteres,

 

Menschenharten zijn 't

 

Die het dubb'le feest vereent;

 

Weet de Heerdensche gemeent'

 

Wat voor Zon er schijnt?

 

 

 

‘Geertje's feest is òns feest ook,’

 

Jubelt heel 't gezin;

 

‘Lang - maar nooit bij vreemden mensch -

 

Leve Geertje!’ is aller wensch....

 

Geert! daar stem 'k meê in.

 

 

 

Jarige Mevrouw-lief weet,

 

Uw vereerder ben 'k;

 

Dankb're hechting niet alleen

 

Aan de harten om u heen

 

Geertje! uw Kunde ook ken 'k:

[p. 36]

 

Vrucht-inmaak uit Heerde's hof

 

Geurde op Haagschen disch;

 

Hoe mijn zieke ging te gast!

 

Smulkost, voeding, méér nog was 't -

 

Laatste lafenis....

 

 

 

Hart'lijk had uw kunst bereid

 

Wat vriendinnehand

 

Aan verkléinden kring ook schonk;

 

Dank, als uit de Hofstad klonk,

 

Knikt u toe van 't land.

 

 

 

Feestgroet nu uit Leeuwendaal -

 

Uit zijn vijverbuurt,

 

Met wat linde op weg naar 't huis -

 

Wordt in voorjaars-windgebruis

 

Blijde u toegestuurd.

 

 

 

Eerst nog, Geertje! éérst nog (lukraak)

 

Teekende ik mijn hand;

 

Vat ze, aanvaard ze als van een vriend -

 

Gij die 't Hemeltje verdient

 

Naar mijn aardsch verstand.

Naschrift voor de doctorsvrouw

9 Juli 1914

Toen Geertje op de Engel Gods te wachten lag,

Na de aardsche taak,

Bracht aardsch gedoe geen Vers meer aan den dag -

Streng kwam 't ter spraak:

Geert ‘vond er zich een eerkroontje opgezet;

Geen roem nam ze aan....’

God roemend, tot in Lijden's laatst gebed,

Is ze ons ontgaan.

[p. 37]

 

Trouw diende Uw zorg aan 't leger harer smart;

 

Haar vrome ziel

 

Moog weten - nu - hoe zwaar haar Amen viel

 

Diep in zusterhart.

 

 

 

Meê schreit ze, als ze Uw betraand getuignis leest,

 

Oud-meesteres:

 

‘Mij is ze een stuk Voorzienigheid geweest:

 

De mildste les.’

III Voorjaar 1913¹⁾

God en ons land ter eer, gaan we op in de oorlogswerken;
Aya Sofla wenkt, - en is die kerk der kerken
Geen Turken-slachting waard? geen delging van het ras?
Stort maar dat Satansbroed de Hel-spelonk weêr binnen -
En weten wij den Jood zijn buidel af te winnen,
Zoodat zijn voetval smeekt om reisgeld en een pas -
Dan zaligt dubb'le roem ons leven, onzen dood....
- Gezuiverd dra zij 't land, en Christlijk zij 't vergroot!

Nu voldongen eeuw haar oogst
Dankbaar geeft te aanschouwen,
Dorp en stad aldra om 't hoogst
Vreugdevuren bouwen, -

1) Jaar der opening van het Vredespaleis, tijdens het eeuwfeest onzer Herstelde Onafhankelijkheid.

[p. 38]

 

Nu, mijn feestberamend land!

 

Zie door hooger vuren

 

Dorpen, steden platgebrand....

 

Zie in Balkan-land aan land

 

Broederslachting duren!

 

 

 

Wolk van weedom, God geklaagd,

 

Heeft God's licht verduisterd;

 

Groeiwaas lijkt ons weggevaagd,

 

Bloeibelofte ontluisterd.

 

Zing den Vrede lof en prijs -

 

Kan er Jubel klinken

 

Uit de vlakte om 't Haagsch Paleis,

 

Als de bergen stroomsgewijs

 

Bloed en tranen drinken?

 

 

 

‘Jubel, neen!’ zucht Neêrland's Maagd

 

Iet of wat verlegen;

 

‘Maar 't Vermaak, hier opgedaagd,

 

Hou 'k onmooglijk tegen;

 

Onafhanklijkheid stelt wet:

 

Dans om vrijheidsvuren,

 

Optochtspraal en kermispret,

 

Dankfestijn en zinsverzet -

 

Maandenlang mag 't duren!

 

 

 

Vreemde gasten - gul gezegd,

 

Gasten die betalen -

 

Mogen 't Eeuwfeest en zijn Recht

 

Doen naar buiten stralen, -

 

Wàt hier opvlamt, geestdrift niet;

 

Gloeit zij vonksgewijze

 

In der Oud'ren oog en lied,

 

Zang die 't volksgemoed ontschiet,

 

't Volksgevoel doet rijzen,

 

Krijg 'k nu schaarsch te prijzen.’

[p. 39]

IV Uitgeleide

9 September 1901-9 Maart 1914.

- Tuf-tuf!...En met stoom
Gaan die boeken voor oom
En voor tante als een stroom
Van geluid door de lucht;
Smachtend zit ik en zucht:
Dat tuf-tuf -
O hoe duf....
Zoo'n tweetal maakt droef,
Maar zoo'n drietal maakt suf!

Verjaarde klacht van Magda de Thérose.

Niet lang, Agaat! hoeft er gezocht
Naar iets dat u verzellen mocht
Als heugnis aan den ouden vriend,
Wien vlug uw schrijflust heeft gediend,
Kalm - uw geleide, uw zorg - aldoor;
Mijn wezen, op zichzelf te loor,
Ontleende ook U veel jaren lang
Zijn rest van recht op menschenrang.

Wat me ópperblîj aan u verbond -
Mijn vrouw nog meêgenietend vond,
Zijzelf mijn Albehulp weleer -
Dat was, gloednieuw met elken keer,
Dit ééne vol verscheidenheid:
Het schoone in boeken neêrgeleid!

Hoor 't als uw recht - nu Zusterhand
U noodigt naar geruster land,
Naar ruimer lot dan hier gedeeld -

[p. 40]

 

Hoe zonnig mij de erinring streelt

 

Aan duizende' uren enkel oor;

 

Aan 't smaken met verfijnd gehoor

 

Van feestlijk sterkend geestesmaal,

 

Van leedverzachtend zielsonthaal,

 

- Uw onvermoeibaar lezen dank!

 

Troostrijk als hier, omspeel zijn klank,

 

Met dieper doel dan tijdverdrijf,

 

Herlevingsbouw uit rouwverblijf.

 

 

 

Daarheen op sprong, ontroerd maar kloek,

 

Neem met mijn handdruk nog dit boek

 

Als handdruk meê op alle pad;

 

En ‘zooveel blads dat boek bevat’

 

Zoo menig vreugd bejegen u,

 

Verwellekoom en zegen u

 

Uit zustergroet - bij 't opengaan

 

Der gouden poort van 't Saambestaan.

 

 

 

En hier? Naar 't leêg dat ge achterliet,

 

Keer soms, keer graag, - toch vult ge 't niet;

 

Maar hart en huis handhaaft uw rang:

 

- Besproken plaats, mijn leven lang!

V Met een tuil klimop en rozen

Voor N. en F.

Het klimop, aan den steun zich hechtend,
Spreek van de aanhankelijkheid der vrouw,
- Door 't immergroen de roos der blijdschap vlechtend,
Uit zich 't geluk der wederzijdsche trouw.

[p. 41]

VI Eerste echtverjaring

Aan W. en G.

Eén jaar,
Kloek paar!
Vloog blij
Voorbij;
Uw echt
Bleek hecht
Geknoopt.
Stil kwam
Uw stam
Tot groei:
Straks bloei'
De knop,
Waarop
Gij hoopt.

8 Mei 1914.

VII Gedenksteentje voor een jarige eere-tante

Aan Mejuffrouw L. Bezemer, van een oud-stadgenoot.

Zoekt innigheid naar eerenaam,
De volksmond geeft er eentje;
Ook die geen eigen Tante heeft,
Zweert toch bij Tante Leentje.
Haar ‘van’ moog barsch van Bezem-kunst
Op de oorlogszee vertellen -
Ons tantetje, in haar Stad geliefd,
Kan 't met een Voornaam stellen.

[p. 42]

 

Verbeeld ik mij den Achterweg,

 

Dan zie ik Tante Leentje;

 

Aan haar te dènken doet al goed,

 

Want frisscher ziel geen-eentje;

 

'Schoon lijf en leên van kindsbeen af

 

Geen welzijn ooit verheugde,

 

Viert ze alnog-jong haar tachtig jaar

 

Volgroeid in lévensvreugde.

 

 

 

Haar eigen meesteres te zijn

 

Poogde immer Tante Leentje;

 

Hoe aartsgezellig van natuur,

 

Nog steeds woont ze op haar eentje;

 

Braaf zorgzaam zie men naar haar om,

 

Op klop' ze in nood haar buren,

 

- Ontgaande aan noodeloos beklag,

 

Zóó leerde zij verduren!

 

 

 

Honkvast als zij, verbeeld ik mij

 

Te naderen Tante Leentje;

 

Hulpzeegnend zit ze op de oude plek,

 

Thans ver van in haar eentje;

 

Met haar te praten is een feest

 

Zelfs voor verwende gasten,

 

Wie honderdmaal haar schrander brein

 

En schalke luim verrasten.

 

 

 

Trots alle pijn, de lévenspijn

 

Stuitte af op Tante Leentje:

 

Zoo moê van leest, zoo kwik van geest,

 

Ontmoet ge er zelden eentje;

 

Heldhaftig leed ze ál boozer lot;

 

Neep elke boei al sterker,

 

Blijmoedig werk deed wonderwerk -

 

Tot kerk verhief 't haar kerker.

[p. 43]

 

Treê zacht haar lief oud huisjen in,

 

Vást hield zij aan dit eentje:

 

Hier gingen drie geslachten langs,

 

En groetten Tante Leentje;

 

Zooals de zon de bloemen trekt,

 

Zoo trok zij 't hart der menschen....

 

Maar opbloei, 't vriendlijk stralen waard,

 

Hoort tot mijn vrome wenschen!

 

 

 

Bestraffend schudt de gastvrouw 't hoofd:

 

‘Verjáárd wil 'k, niet geprézen!...’

 

En dank voor wederliefde alom

 

Geeft ze uit de ziel te lezen.

 

Vertrouwt ge aan eenzaamheid en nacht

 

Uw smarten, Tante Leentje,

 

Voor meêbouw aan den Jubeldag

 

In 't huis dat STRIJD en ZEGE zag,

 

Kom 'k met een gevelsteentje:

 

 

 

Goed doet haar woord, haar blik, haar daad;

 

Dood zwijgt ze, ook in haar lot, het kwaad.

27 Mei 1914.

VIII Het monster

Doller dan ooit is 't losgebroken,
En menschen worden wilde beesten;
Helsch viert het kwaad zijn gloriefeesten -
Tot de overmacht heeft rechtgesproken,
Of nieuwe vecht-stof uitgezaaid:
Vergif in de' oogst dien 't erfkroost maait.

[p. 44]

 

Aan 't schaakbord peinzen de ingewijden;

 

En elke zet, na bede om Zegen,

 

Stormt zwaar 't onmondig menschdom tegen -

 

Dat, hondsch gehoorzaam wie 't doet lijden,

 

In gruwzaam onderlingen strijd

 

Zijn God vraagt hoe 't zich ooit bevrijdt?

 

 

 

De wereld, zat van 't weerzijdsch beulen,

 

Vloeke al wat oorlog stookte in 't duister,

 

Uit klauwen keert ze in kooi en kluister;

 

Slaafsch - waar haar meesters weêr gaan heulen,

 

Al helscher krijgstuig wordt bedacht -

 

Verkropt zij 't wee, en Heerschzucht - lacht.

Oogstmaand 1914.