De Beweging. Jaargang 2

[p. 314]

De Prior van het Zwarte Klooster
Door
Albert Verwey.

Gij weet dat niet lang geleden een man gestorven is die de wereld van zich spreken deed door zijn wonderen. Hij woonde op een berg in een woestijn, als Prior in een zwart Klooster. Zijn monniken gingen het land door, voedsel ophalend bij de bevolking die verblijf hield in diepe dalen. Daar waren dorpen gebouwd aan beken, waarlangs groene vochtige weiden, en kleine hooghoornige koeien loeiden er, en ossen die als trekdieren dienden voor hooge tweewielige wagens. De voerlieden die langs de lagere bergwegen trokken met hun vrachten, heen en weer tusschen de dorpen, klapten er met hun zweepen, bellen rinkelden, en in de donkere smederijen gloeide het vurige ijzer waaruit werktuigen en gereedschappen gesmeed werden. Daar trokken de mannen uit met hun spaden op den schouder, ten land- of wijnbouw, en vrouwen in kleurige doeken gingen bij hoopen, klosvoetend, 's morgens op weg om veldvruchten te zamelen, en 's avonds keerden ze huiswaarts neven de volle wagens. Het leven was daar, van water, zon en aarde, en zooals de menschen het gemaakt hebben, en er was heinde en ver geen ander dan dit zeer eenvoudige, geen geleerdheid, en geen kunsten, anders dan die de vrouwen beoefenden aan haar weefgetouw en de mannen ter besnijding van hun gereedschap. En er was geen verandering evenzoomin als de zon veranderde die daar altijd helder of licht-omneveld opkwam en scheen en onderging, of als het water dat eens in het jaar overvloediger en met ruimer geweld van de bergen kwam, of

[p. 315]

als de aarde die zwol, en vruchten gaf, en verhardde, en zoo altijd weer eender.

Maar de geleerdheid was in het Klooster.

De menschen wisten het nauwelijks; maar als zulk een monnik in hun dorp kwam, met zijn bleeke wezen, blootvoetig, in zijn donkere pij, dan heette hij in hun gedachten de geleerde; en het was wonderlijk te zien hoe zij hen, die niet spraken, in hun werkplaats en stalling en huis haalden, telkens als er iets was waar ze geen weg mee wisten.

Want als er een rad niet wou wentelen, of een koe niet wou kalven, of een vreemd kind geboren was, - hij, de monnik, werd er altijd bijgehaald, en met een wenk of een gebaar of een handoplegging, maakte hij alles zooals het wezen moest, klaar en duidelijk zoodat zij het zelf inzagen of doen konden wat noodig was.

Want evenmin als hij sprak, deed hij. Maar hij maakte alles zoo helder alsof hij gesproken had, en wat er gedaan moest worden, konden zij wanneer hij wegging, zoo goed als hijzelt.

Er kwam evenwel zelden dezelfde.

Wanneer een zijn broodbuidel gevuld had vertrok hij langs een van de bergpaden. Voerlieden vertelden dan soms dat zij hem gezien hadden in een ander dorp, of dat andere voerlieden hem in weer een verder dorp ontmoet hadden; maar soms ook was hij herkend uit de verte op een van de hoogere wegen die leidden naar het Klooster.

Een weg kon men eigenlijk niet zeggen dat er naar het Klooster was. Wie het wel eens geprobeerd hadden hooger te gaan dan gewoonlijk, waren altijd gestuit op afgronden of woestijnen van ijs en rotsen, en haastten zich terug te gaan. Een verhaal, maar van lang geleden, deden de vrouwen aan het wintervuur, van een schoonen slanken jongeling die den tocht begonnen was en niet keeren wou voor hij het gevonden had. Toen, verscheidene dagen later, hij niet weerom kwam, gingen mannen er op uit, en zij vonden hem bij dien diepen afgrond met links en rechts ijsvelden, dood en stijf. Het wonderbaarlijke was dat hij in zijn hand een van die rozen droeg die men in een diepte aan de andere zij van den afgrond gloeien zag. Zijn voeten waren ook doorgeloopen, en

[p. 316]

voetstappen waren een klein eind te volgen, gaande op het rechtsche ijsveld, en andere, terugkeerende, op het linksche. Maar op de plek van waar hij was uitgegaan lag hij stijf en dood.

Wie de Prior zelf was wist men niet. Maar het komen en gaan van zijn monniken, eeuwen lang, had sommige zeden en gebruiken in zwang gebracht, bij geboorte en dood en huwelijk, die de menschen zeiden dat van hemzelf stamden. Zij zeiden, als zij ernaar deden, altijd, hoewel zonder ze te begrijpen, dat de Prior het zoo had gewild.

Ook als er iets bizonders gebeurde, of iets dat zij niet konden verklaren, een plotseling sterfgeval, of een overstrooming, of een ongewone oogst, of een schrikwekkend natuurverschijnsel, dan zeiden zij dat dit de Prior deed. En eigenlijk, in hun gedachten, waren zij er niet ver af te gelooven dat de Prior de hand in alles had, in hun heele leven, in alles wat er met hen gebeurde.

Ja, zij konden zich eigenlijk niet voorstellen dat het anders zou zijn dan dat de Prior, daarboven in het ongenaakbare Klooster, de hand in alles had.

Eens op een dag kwam er een man die alles juist zoo wist als de monniken.

Hij bouwde zich een helder huis, hooger aan de beek dan waar het dorp lag, en het water diende hem voor zijn molenrad en hij kende nooit die aarzeling die de dorpelingen beving bij vreemde verschijnselen.

Integendeel, hij gaf hun raad en vroeg er zelfs geen teerkost voor.

Een tijd daarna - de monniken verdwenen reeds - liep er eerst een gerucht, toen een verhaal, dat een weg werd gehakt, boven het dorp, den berg op.

En zoo gebeurde het. De weg liep hoog, boven het dorp, en vandaar onbenaderbaar, maar treinen langs staven, getrokken door dampende wagens, voerden werkvolk, almaar hooger.

De vreemde van het dorp was er bij; de dorpelingen vraagden hem; tot, als een van den Prior sprak, hij glimlachte.

Een jaar ging voorbij; hout, en steenen, vreemd-uitziende menschen eindelijk waren waargenomen in de langs stoomende treinen.

[p. 317]

Toen beval de vreemdeling dat een trein zou stilstaan en wie wilde van het dorp mocht mee om te zien wat er geworden was.

Toen zij kwamen op den Berg, op de plek waar het Klooster moest gestaan hebben, was er een groot wit huis, met veel vensters in den voorgevel, en terrassen, waarop, in rieten stoelen, in pelzen gewikkelde menschen lagen: zieken, zei men hun, voor wie de kou herstellend was.

De vreemdeling zei hun dat de Prior dood en de Berg de zijne was. En de dorpelingen peinsden over dat: de Prior dood, en verstonden haast de scherts niet van een van de vreemde gasten, die zei dat hij hem als een van die langstaartige Chineezen gezien had die een laundry-house houden in een voorstad van Nieuw-York.

23 Jan. 04.