De Belgische Illustratie. Jaargang 15

Vrouwen tijdens de renaissance.

Evenals nu nog, zegt Gregorovius, vormde de godsdienst, in de XV^e eeuw, te Rome den grondslag der vrouwelijke opvoeding. Deze laatste had plaats in de kloosters en de jonge dochters verlieten deze slechts om de wereld in te treden en te trouwen.

De dochters uit den welhebbenden stand konden zich alzoo aan de studie overgeven, en ofschoon de schrijver, op grond der lasterpen

[p. 220]

van Infessura, veel kwaads van de kloosters zegt, moet hij een paar bladzijden verder toch bekennen, dat ‘in de XV^e en XVI^e eeuw de vrouwen uit den hoogen stand, een solieder en omvattender onderwijs bezaten, dan onze tijdgenooten van denzelfden stand in de samenleving.’

eene zwaartichtige zaak, naar h. kotschenreiter.

Dat kloosterleven moet dus nog zoo geestverstompend niet geweest zijn, als men soms gelieft te zeggen. In het tijdvak der renaissance drong men vooral de opvoeding der vrouw in den klassieken weg. De piano was te dien tijde onbekend, maar elke welopgevoede vrouw kon de luit bespelen. De roman ving slechts aan te leven en deze vorm heeft, zelfs tot nu toe, in Italië niet veel beoefenaars gevonden.

Men bezat destijds eenige weinige onstichtelijke verhalen van Boccacio, vele dichtwerken, doch de helft waren in het latijn geschreven. De boekhandel en de drukkerij verkeerden nog in staat van kindsheid, evenals de schouwburg, waar men doorgaans slechts ééne vertooning, en nog slechts op private tooneelen, met den vastenavond gaf.

De fijn opgevoede vrouw kende grieksch en latijn, welke talen destijds de kennis van vreemde talen in onze dagen, vervingen. Ook nam de italiaansche vrouw, in de renaissance, plaats nevens den man, betwistte hem den palm der kennis, stelde belang in de verstandelijke ontwikkeling en verwijderde zich slechts later op het tweede plan, om eindelijk dien geestestijd gansch te verlaten.

[p. 221]

Eene vrouw, die zich in de XV^e eeuw, door verstandelijke ontwikkeling onderscheidde, noemde men virago; een woord dat in een vleienden zin werd opgenomen en niets had van ons minachtend bas-bleu. Het woord beduidde eene vrouw, die zich door geestesgaven, door onderwijs of heldenmoed, boven de personen van hare sekse wist te verheffen.

Vele vrouwen woonden dan ook destijds de openbare leergangen van Bologna, Ferrara en Padua bij, en het was niets vreemds eene vrouw in een salon te zien optreden, om dit of dat dichtstuk, met min of meer talent, voor te dragen.

het meisje met den beer, naar vernet-lecomte.

In de hooge kringen nam de redetwist over dit of dat letterkundig of godsdienstig punt niet zelden de voornaamste plaats in. De gesprekken in de elegante wereld waren doorweven met citaten uit klassieke schrijvers, en de kunst bestond hierin, deze op eene aangename en sierlijke wijze aan te wenden. Als voorbeelden van kieschheid in de maatschappelijke betrekkingen, haalt Gregorovius aan: de Corlegiano van Castiglione en de Asolani, die de dichter Bembo aan Lucretia Borgia opdroeg.

Deze laatste had eene fijne opvoeding genoten; zij sprak Spaansch, grieksch, Fransch, italiaansch en een weinig, doch zeer puur, latijn. Muziek en teekenen waren haar eigen en jaren na haren dood, bewonderde men nog te Ferrara hare gouden- en zijden borduursels. In al de hooger genoemde talen schreef zij gedichten, die echter niet van zóódanige gehalte zijn, dat zij als dichteres is geboekt gebleven.

[p. 222]

De brieven van die zoo onwaardig gelasterde vrouw, en die nu eindelijk door de geschiedschrijvers weer in eere hersteld wordt, getuigen dat zij veel natuurlijkheid, een gemakkelijken stijl en een ge voel vol gemoed aan den dag legde. Kortom, daargelaten het gemis van bewijzen dat zij een monster was, zoo als Victor Hugo losbollig in zijn drama beweert, zouden hare geestesgaven alleen, die zij ten toon spreidde, schier tegen die ongegronde aantijgingen protest aanteekenen.

De beschuldigingen waarmee men die vrouw op de hedendaagsche theaterplanken bemodderd heeft, zijn een voor een weggevallen en men is het nu eens te zeggen, dat onder historisch en zedelijk oogpunt, Victor Hugo en al zijne aanhangers eene laffe en zelfs eerlooze daad begingen, met eene vrouw te belasteren, die integendeel de achting, de liefde van hare tijdgenooten waardig was, die de schoone kunsten aanmoedigde, zelf die kunsten beoefende en een toonbeeld blijft van beschaving, zedelijkheid en moederliefde.