De Belgische Illustratie. Jaargang 15

[p. 9]

[Nummer 2]

Onze gravures.

Dinant.

Als ik niet naar zee stoom, reis ik naar het bergland. Al hebben wij dan ook geen hemelhooge bergen in ons landje, toch zijn zij voor mij hoog genoeg. Beneden in de dalen is het zonnig en bloemerig, en boven op den heuveltop is het frisch en vrij. Ik heb genotrijke en dichterlijke dagen doorgebracht te Dinant, in het prachtige Maasdal, en zoo als ik nu voor de plaat der Illustratie zit, met de stad, de kerk en het hooge fort voor me en de brug aan mijn rechterhand, heb ik gansche avonden op het terras van het Hotel des Postes, in stille dichterlijke rust als verzonken gezeten.

De stad ligt tegen den hoogen rotswand als neêrgeschud; zij spiegelt zich in den effen Maasstroom, die daar, te Dinant, zoo effen is als een stalen spiegel en wiens water schier onmerkbaar naar het noorden afzakt. Links, aan gene zijde der brug, verheft zich de hooge Bayard-rots, veertig meters boven de oppervlakte van de rivier. 't Is als een obelisk, die men voor zijne oogen ziet!

dinant.

Men kan moeielijk een zoo rustig en kalm gezicht bedenken, als men dáár, op den boord der Maas gezeten, ontmoeten zal. De schuit, die langzaam onder een der bogen van de brug doorschiet, schuift zoo stil voorbij, dat zij het water nog schier niet roert, zoo min al de hengelaar, die op den oever zit. De eenige verstoorders van die rust zijn de jongens, met naakte beenen en voeten, opgestroopte broek, bloot hoofd en borstelig haar, die langs de balken en pijlers klouteren als eekhoorns door de takken der boomen.

De berg, waartegen Dinant gebouwd werd, is woest, wild, hier en daar sterk begroeid; hij levert voor den toerist bewonderenswaardige gezichtspunten op: heuveltoppen met puinen van ridderkasteelen, zoo als Poil-Vache, Mont-Orgueil en Crèvecoeur, aan welke zich prachtige legenden verbinden; of wel men ziet er nog volop in bloei zijnde kasteelen, zoo als dat van

[p. 10]

Freyr; dorpen, in de bergholen als verscholen, zoo als Waulsort en Hastières.

Onze lezers kennen zonder twijfel de stad Dinant, vroeger Dionant, al was het maar om hare leerachtig taaie koeken, in den vorm van de Leopolds-orde, de kerk van Dinant of anderzins, en zijne dinanderie of koperwerk. Zij weten, door de geschiedenis, hoe woelig, vechtachtig in vroeger eeuwen de nu zoo vreedzame Dinantees was, die nu eens tegen Namen, dan eens tegen die van Bouvignes optrok, met welke laatsten hij vooral bloedig oorlog voerde.

Laat ons een oogenblik bij de Bayard-rots stilstaan. Zij vormde weleer eene enkele massa; doch in den nacht van 29 op 30 Mei 1698, verscheen er boven Dinant een vuurbol, die vlammend een helschen gloed in het water der Maas en over de huizen van het stadje wierp, en eindelijk boven de hooge rots, met een donderenden knal, berstte.

Die losbersting was zeker wel het prachtigste vuurwerk, dat ooit door de weinige toeschouwers in het hol van den nacht, gezien werd. Een onbeschrijflijke stralengloed, door het water weêrgekaatst en een oogenblik gansch den omtrek kleurend, verscheen en verdween, en toen het morgenlicht doorbrak, zag men wel verwonderd dat de massa rots in twee gespleten was.

Deze rots belemmerde nog altijd den weg, toen eindelijk graaf de Guiscard, op het bevel van Lodewijk XIV, haar door zijne mineurs liet breken, en den 8 Juni 1696 langs die nieuwe baan, met zijne bezetting, Dinant verliet, zoo als er Napoleon eens als zegepraler doortrok, en Grouchy, na den slag van Waterloo, langs daar vluchtte, erger dan een hond met ingetrokken staart.

De Bayard-rots ontleent haren naam aan de schoone en ridderlijke legende van het ros-Beyaard, zoowel hier als in het waalsche land gekend. Het paard, een geschenk der toovergodin Oryande, was door den toovenaar Maugis gedresseerd en geen ros kon bij zijne vlugheid halen. Het was als een pijl, als een wind, als een bliksem zoo vlug en zoo snel.

Van het ros-Bayard mocht men als Calderon, in zijn Leven een droom, zeggen:

Gij vlammelooze straal,

Gij vogel, zonder vederpraal,
Gij stroomdoorkliever, zonder schubbig kleed,
Woest dier, dat van instinkt noch rede weet,
Waartoe zoo wild en zoo ontzind
Door dit verwarde labyrint
Van naakte rotsen voortgestormd?....

De vier zonen van graaf Aymon, in onze streek gekend als de vier ‘Heemskinderen,’ door Carlomagnus vervolgd, waren zoo arm geworden dat zij slechts één enkel paard meer bezaten. Zij stegen dan ook alle vier op hetzelfde ros, gewis wel wat ridderlijker dan de zeven Zwaben uit de vertelsels van Grim, die met zeven en met ééne lans te velde trokken.

Bayard viel Carlomagnus in de handen en sedert het ros den oudsten der zonen verloren had, duldde het geen ander ruiter meer dan den vorst zelven; doch Ganelon, de verrader, wilde Carlomagnus toonen dat ook hij de rijkunst verstond en vroeg toelating van het fiere en ontembare paard te bestijgen.

De vorst liet dit toe; doch pas had Ganelon zich in het zadel gezet, of Bayard sprong onstuimig in den Maasstroom, duikelde, kwam lekkend en snuivend weer boven en herduikelde in de diepte; doch Ganelon zat zóó stevig in het zadel als de rots boven hem in den aardbodem vastzat.

Bayard sprong aan wal, bereikte de brug en wierp zich van die hoogte in den stroom; Ganelon werd nu ontzadeld en terwijl hij door het water werd meegesleept, sprong het ros aan kant, bonste in de hoogte, van rots tot rots tot boven op het punt derzelve en daar zich rekkend, hinnikte het zoo luid als een krijgstrompet die over de bergen galmt. Het sloeg met zijnen tooverhoef een diepen indruk in de rots, en verdween eindelijk voor eeuwig uit Carlomagnu's gezicht.

Nog dwaalt Bayard, het fiere ros, door de bosschen der Ardennen, zegt het volk, in de hoop dáár zijn meester, den oudsten der Heemskinderen, te ontmoeten.

Dat vertelde ik op een avond, aan den boord der Maas gezeten. In de verte zagen wij de zwarte rots, waarboven eene nog zwarter wolk, die van tijd tot tijd door het prachtige ijl-licht gebroken werd, alsof, zegde een der mijnen, het vuur van den hoefslag nog uit den steenklomp ontsprong.

Stap voor stap ontmoet men daar, in dien dichterlijken omtrek, de legende op zijnen weg, en wat ons het meest verwondert, is, dat er in dit schilderachtige land geen enkel dichter van doorslaande talent opstaat, die al de poëzie van vroeger dagen, door zijnen tooverslag doet herleven.

Dinant wordt in het schoone jaargetij zeer druk bezocht door toeristen van alle natiën. Het zijn echter slechts trekvogels. Wien men dezen avond op het frissche terras van het Hotel des Postes ontmoet heeft, is den volgenden dag gevlogen en des avonds door een' gansch andere, soms zijn antipode vervangen; doch juist die eeuwige verandering heeft ook hare bekoorlijkheid.

D.

Een oogenblik rust.

Mevrouw zit in een prachtig vertrek; het behangsel schijnt ons toe een keurig geweven werk te zijn, dat men zelden vindt dan bij den rijke of aristocraat; de vaas met fijne bloemen, het sierlijk ingelegd naaikistje, het rijke huiskleed van Mevrouw zelve, zoowel de belegsels als de elegante morgenmuts - alles spreekt ons van overvloed, van weelde.

Als wij nu echter het lieve gezichtje van de jonge dame in het oog nemen, vinden wij daarin niet precies eene aristocratische type: Mevrouw ziet er een goed, eenvoudig en recht lieftallig burgermeisje uit, dat uit den gewonen deftigen stand tot dien van rijkdom is opgeklommen, zonder nochtans ooit te vergeten van waar zij is uitgegaan.

In die stille en droomerige oogen leest men, dat zij, die jonge vrouw, in haren huiskring, het geluk rondom zich verspreidt en daarin al degenen doet deelen die haar benaderen. Ook vergeet zij, in hare weelde, het werk niet, dat zij in hare jeugd heeft leeren beminnen, en in afwachting dat haar echtgenoot van de Beurs of uit de club komt, heeft zij eenig fijn werk ter hand genomen.

Hare denkbeelden worden echter weldra van den lichten arbeid afgetrokken; hare hand valt stil neer, en onbestemd staart zij naar het venster, waar het zonnestraaltje tintelt en de bloemen frisch bloeien. Zij denkt, zij droomt aan het verledene; aan den eenvoud in moeders huis, aan hem, die haar in dien geurigen eenvoud opgemerkt en haar nu in al de weelde gebracht heeft, die ooit gedroomd werd, doch niet door haar.

Neen, zij was niet van die welke droomden van

Een schaking per gaz-bol;

Een huwlijk per stoom.

Juweelen - een kas vol!

Essences - een stroom.

Japonnen - bij stapels,

Fluweel en satijn!

Een villa te Napels!

Een slot aan den Rijn!

Bezoek van Victoria!
En - toppunt van gloria! -

Den Czar tot couzijn.

Neen, en toch was veel van dat alles haar ten deel gevallen; zij was er dankbaar voor aan den man, die haar tusschen allen had uitverkoren om met hem het leven te doorwandelen, en dien zij ook, door needrig lief te blijven, gelukkig doet zijn en dus het grootste heil des levens geeft.

Admiraal Seymour.

Aan het hoofd van het engelsch eskader voor Alexandrië staat Sir Beauchamp Seymour, een krijgsman, die nu 61 jaar oud is. Sir Seymour is de zoon van een parlements-lid en had een admiraal in zijne familie tot voorganger. Te Eton opgevoed, trad hij op zijn dertiende jaar in de marine, was luitenant in 1842, kapitein in 1854 en onderadmiraal in 1876. In verschillende oorlogen heeft Sir Seymour zich reeds onderscheiden, zooals in Birmanië, in de Witte Zee, tijdens den russischen oorlog, in Nieuw-Zeeland, waar hij zeer erg werd gewond; in Australië, in de Adriatische Zee, enz.

In 1866 werd hij benoemd tot aide-de-camp van H.M. de Koningin en in 1872 tot lord der admiraliteit.

Sir Seymour is een kalm, beraden en zeer doortastend zeeman; hij heeft dit andermaal voor Alexandrië bewezen. Zijn gelaat is aanvallig, innemend; zijn oog is scherp en toch welwillend. Men vergeet, als men het portret van Sir Seymour beschouwt, den soldaat, wiens doordrijvende handelwijs zooveel rampen in Egypte heeft gezaaid en nog zaaien zal.

Strafuitvoering in Alexandrië.

Kort recht - ziedaar de verschrikkelijke oorlogswet! Toen de forten van Alexandrië door de Engelschen gebombardeerd werden, namen vele Turken en ook, schande genoeg! Kristenen, de gelegenheid te baat, om zich in de ijselijke verwarring die er ontstond, te verrijken: - men stichtte brand, men moordde en men plunderde.

De Engelsche dagbladen beweren, en wij zijn zeer genegen dit te gelooven, dat de vernieling zoo uitgestrekt niet zou geweest zijn, indien er geen schurken waren geweest, die het vuur in de gebouwen hadden geworpen, om zich des te gemakkelijker het bezit van anderen toe te eigenen.

De Engelschen deden dan ook kort recht: al wie op brandstichting betrapt of daarvan overtuigd werd, zou gefusilleerd worden. Men bond den plichtige, hij mocht dan Muzelman of Kristen zijn, aan paal of kolom en een peloton zeesoldaten schoot hem als een hond neer.

De brandstichter of dief, dien men aan den kolom gebonden ziet, is zeker geen dappere; hij durft de gapende geweerloopen niet aan te zien; hij wendt integendeel het hoofd half om en er is een bange schrik op zijn wezen zichtbaar.

Gerechte straf, hooren wij zeggen; ja, maar toch eene straf, die op meer dan eenen onschuldige kan worden toegepast! De justicie, die langzaam, stap voor stap en al tastende voortgaat, begaat nog wel dwalingen; hoe zouden er geen begaan worden door het willekeurige, sitôt pris, sitôt pendu!

Het gerecht van den soldaat is niet van moedwil en losheid vrij te pleiten; men heeft in dat gerecht geen tijd tot onderzoeken, tot het aanhooren eener weerlegging; men schiet neer en snelt over, het bloedige lijk heen naar verdere vernieling, en daarom doet dorgelijke justicie ons ijzen en sidderen.

Muzelman in gebed.

Ofwel de man heeft hevige tandpijn; ofwel hij stopt zich de ooren voor een heel onplezierig geluid; ofwel.... Neen, ga niet verder, lezer; de man bidt, of beter gezegd, hij roept op tot het gebed - eene goede gewoonte, die geen Turk vergeten zal.

Op de hoogte der minarets laat de muezzin, op bepaalde oogenblikken van den dag, een eentonig gezang hooren, en dit gezang vervangt,

[p. 11]

in de oostersche landen, de klok der Kristenen in het Westen.

Op dat plechtige oogenblik laat iedereen zijn werk staan, nadert de openbare fontein, wascht zich de handen en de voeten, en het schoeisel in de hand houdende of dit aan de moskeedeur latende, treedt de geloovige binnen om te bidden.

Dat gebed is eigenlijk de eenige godsdienstoefening bij de Turken. Zij bidden, op matten neergehurkt en het aangezicht naar Mekka, de heilige stad, gekeerd. Op zekere oogenblikken raken zij met het voorhoofd den grond of vloer, zelfs onzacht aan.

Niet allen kunnen ter tempel komen; velen bidden daar waar zij staan, in hunne bazars, op den dorpel hunner huizen, op den openbaren weg; doch zij spreiden overal een stuk tapijt op den grond, waarop zij knielen, en iedereen die nog een vonk godsdienstig gevoel heeft, is getroffen over den eerbied en de vroomheid, die de Muzelman jegens de Godheid ten toon spreidt.

God is voor hem het middenpunt van alles; de moskee is de uitgang van alle leven en beweging, van rust en woeling, van vrede en oorlog. Alles verbindt zich aan den tempel en vandaar dan ook dat het turksche volk niet zoo spoedig zal verloren gaan, als de europeesche beschaving dit wel gelieft te zeggen.